محسن حاجی‌قاسمی| کارشناس برنامه‌ریزی حمل‌ونقل و ترافیک:
در حالی که شهرداری‌های ایران در اندیشه سامان دادن به روند سواره‌محوری هستند و توسعه شبکۀ راه‌ها و احداث تقاطعات غیرهمسطح و آزادراه‌های شهری را دنبال می‌کنند، در کشورهای پیشرفته مدار توسعه پایدار شهری پیادهمحوری است. پیادهمحوری عبارتی است که در چند دهه اخیر به ادبیات عمرانی و شهرسازی ایران وارد شده اما چنان که باید و شاید در مسیر اقدام و عمل قرار نگرفته است. پیادهمحوری از راهکارهای ارتقای سرمایه‌های اجتماعی و عاملی برای تحکیم سلامت شهروندی، مقابله با ترافیک و آلودگی هوا و رسیدن به تندرستی با ورزش است.
برخی انتقادها مولد مشکلات جدید مدیریتی و شهرسازی هستند. برای مثال سرزنش رانندگان خودروهای تک‌سرنشین در شرایطی که کلانشهر کرج هنوز به نیازهای اولیه در ناوگان حمل‌ونقل عمومی (مثل مترو و بی. آر. تی) مجهز نیست یا مردم به تاکسی و اتوبوس‌های مدرن و مجهز دسترسی ندارند، توجیهی نمی‌تواند داشته باشد و شهروندان بدون تامین محرک‌ها و مشوق‌های لازم، به حضور بدون خودرو در سطح شهر تن نمی‌دهند. در خصوص پیادهمحوری یا ترویج استفاده از دوچرخه نیز همین گونه است. طبق آمارهای رسمی حدود 18 درصد از ترافیک کشور مربوط به معابر البرز و کرج است و سالانه چند میلیارد تردد در شبکه معابر استان ثبت می‌شود. طرح‌هایی با اعتبار هزار میلیارد تومانی برای توسعه شبکه راه‌ها آغاز می‌شوند. سهم «پیادهمحوری» اما روشن نیست و بیشتر برای تشدید ترافیک و آلودگی هوا و مخاطرات زیست‌محیطی کار می‌کنیم. در اروپا معابری برای مسیرهای ویژه دوچرخه‌سواری در نظر گرفته می‌شود یا در قلب شهرهای بزرگ پاریس، لندن و رم پیاده‌راه احداث می‌شود. شهرداری‌ها بی‌اعتنا به تقاضا برای افزایش ظرفیت عبور خودروها، در درجه اول به سلامت شهروندی، ارتقای شاخص‌های زیست‌محیطی و توسعه پیادهمحوری می‌اندیشند و نقشه راه توسعه شهری نیز حول محور برنامه‌ریزی به منظور شهر زیست‌پذیر با استانداردهای جهانی می‌چرخد.
سرزنش رانندگان خودروهای تک‌سرنشین در شرایطی که کلانشهر کرج هنوز به نیازهای اولیۀ ناوگان حمل‌ونقل عمومی مجهز نیست یا مردم به تاکسی و اتوبوس‌های آماده و مجهز دسترسی ندارند، نمی‌تواند توجیهی داشته باشد. پیاده‌روهای کلانشهر کرج، مسیرهایی پر از دستفروشان و تعرض واحدهای صنفی به مسیر عبور پیادگان است. در اکثر آن‌ها روح فضای سبز یا نشاط اجتماعی دیده نمی‌شود. انبوه تبلیغات آشفته، مبلمان نامنسجم و تراکت‌های تبلیغاتی در شهروندان دلزدگی ایجاد می‌کند. دوستداران دوچرخه‌سواری، جز در معدود پارک‌ها راه دیگری برای نشان دادن علاقه‌مندی خود در داشتن شهری سالم و پاکیزه ندارند.
پیادهمحوری شاخه‌ای از هنر انسان‌محوری در علم معماری و شهرسازی است که با و استفاده از ترکیب فضای سبز، مبلمان شهری و سنگفرش استاندارد، فضایی را ایجاد می‌کند که اولا معلولان و سالمندان نیز قادر به لذت بردن از ورزش پیاده‌روی باشند و ثانیا مردم به جای تردد با وسایل نقلیه و استنشاق دودهای سمی خودروها و مشاهده صحنه‌هایی از شلوغی و ازدحام، پیاده‌روی در فضایی دلنشین را ترجیح دهند که جلوه‌ای از تجلی سرمایه‌های اجتماعی به شمار می‌رود.
از علت‌های اصلی ترویج خشونت، افزایش دعواهای خیابانی، گسست‌های معنوی و آمار بالای طلاق در شهرهای بزرگ مثل کرج به توسعه «سواره‌محوری» بازمی‌گردد. اکنون نمای کلی شهر فضایی است که در آن می‌توان ازدحام و شلوغی و رفتارهای سرد و بی‌تفاوت شهروندان به یکدیگر را دید. در شهری با پیاده‌راه‌های استاندارد و زیبا اما شهروندان در کنار یکدیگر شادی و نشاط را به اشتراک می‌گذارند و نمایی از اتحاد، همدلی و یکدلی را می‌سازند.
پیادهمحوری و توسعه پایدار شهری
در همینه زمینه :
