آغازی تلخ‌تر از پایان

سیدمهدی فخرنبی | خراسان شمالی - خبرنگار

از بجنورد که به سمت شیروان حرکت می‌کنیم قبل از پتروشیمی بجنورد جاده‌ای وجود دارد که به روستای گیفان می‌رود. وارد این جاده که می‌شویم سرسبزی مراتع و باغ‌ها خودنمایی می‌کند. در ادامه مسیر با کارخانه‌ای متروک مواجه می‌شویم که قبل از این قرار بود پسماندهای استان به آنجا منتقل و تبدیل به کمپوست شود اما این طرح با شکست مواجه شد و اکنون ارتفاعات باباموسی میزبان حجم زیادی از این زباله‌هاست. جلوتر که می‌رویم حدودا کیلومتر 36 بجنورد-گیفان به روستای نجف‌آباد که در 5 کیلومتری محل جدید کارخانه و دفن گاه کمپوست استان است برمی‌خوریم. 

مکانی که به لحاظ جغرافیایی در مسیر آبی قرار گرفته که از لوجلی شیروان شروع می‌شود وتا مانه و سملقان ادامه می‌یابد لذا دارای مراتع بسیار سرسبز و گونه‌های جانوری نادر از قبیل پلنگ، یوزپلنگ و آهو است. بعد از شکست پروژه‌ کارخانه‌ قبل که با فاصله‌ کمی از محل جدید است اثرات روانی آن پروژه هر روز بیشتر بر روح زخم خورده‌ روستاییان هویدا می‌شود و از زمانی که این مکان جدید برای کارخانه کمپوست جانمایی شده نگرانی‌های فراوانی برای نابودی گونه‌های جانوری و آب این منطقه به وجود آمده است. 


150 نامه مخالفت

مردم روستای نجف‌آباد و چندین روستای دیگر که در نزدیکی محل جدید جانمایی شده برای کارخانه کمپوست زندگی می‌کنند، از اولین روزها که متوجه این اتفاق شدند به صورت قانونی مخالفت خود را با این موضوع اعلام کردند. به گفته «محمدعلی مجرد» رئیس شورای نجف‌آباد، اهالی روستاها توسط روسای شورای خود با نامه‌نگاری‌های فراوان مخالفت خود را با این موضوع اعلام کردند. وی می‌گوید: از 2 سال پیش تاکنون نزدیک به 150 نامه به نهادهای مختلف از جمله استانداری، فرمانداری، بخشداری، محیط زیست و ...  زده‌ایم و همه نامه‌ها به امضا و مهر شوراهای تمام روستاها رسیده است اما متاسفانه فقط چند جلسه برگزار شد که در آن جلسات با گفتمان تهدید با ما صحبت کردند.

 به گفته «مجرد» 30 نفر از نمایندگانی که با رای مردم 10 روستا که جمعیت آن‌ها به 8 هزار نفر می‌رسد انتخاب شده‌اند، پای نامه‌ها را امضا و مهر کرده‌اند اما متاسفانه مقامات استانی به این امر توجهی نکردند. طبق ضوابط و آیین‌نامه‌های محیط زیست، باید حداقل یک نفر از اعضای شورای محلی در جلسات کارگروه استانی بررسی گزارش‌های ارزیابی اثرات زیست محیطی حضور داشته باشند اما این در حالی است که این روستاها تا چند وقت پیش از موضوع جانمایی جدید کارخانه کمپوست کاملا بی‌اطلاع بوده‌اند. در واقع در زمان مطالعات، جایگاه روستاییان در این مرتع کاملا مغفول مانده است. 
وی می‌افزاید: این مرتع دقیقا محل ییلاق و قشلاق دامداران روستایی و استراحتگاه عشایر عبوری مراوه تپه شیروان و قوچان و همچنین مکان تفریحی روستاییان در تعطیلات است. 

رئیس شورای قره‌لر نیز که دامداری وی در نزدیکی مکان جدید کارخانه است، می‌گوید:  تمام امرار معاش این روستاها از همین مرتع است. « پرویز روحانی» با اشاره به زمین‌های کشاورزی که به زمین کارخانه چسبیده است، می‌افزاید: تا چند وقت پیش میخ‌کوب‌های بتونی که محوطه‌ کارخانه را مشخص می‌کند در محل بود اما به تازگی آنها را برداشته‌اند تا نشان داده شود زمین کوچکی به کارخانه اختصاص دارد. وی با اشاره به شکست پروژه قبلی می‌گوید: چند سال پیش در جلسه‌ای که تمام معتمدان و مسئولان استانی مانند فرماندار وقت حضور داشتند، قرار بر این شد که هیچ وقت بدون اجازه و کسب رضایت روستاییان کارخانه‌ای 
بنا نشود. 


تناقض گفته‌ها با واقعیت

 «روح الله عظیمی» مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری درباره مشکلات زیست محیطی کارخانه مانند آلودگی هوا و بوی نامطبوع که ممکن است باعث آزار روستاییان شود به همشهری می‌گوید: «جهت وزش باد از این کارخانه، به عکس جهت وزش به روستاهاست.» روستاییان می‌گویند  جهت باد موافق جهت 3 یا 4 روستای اطراف است. به گفته عظیمی، مراحل احداث کارخانه بیش از یک هفته است که آغاز شده و 9 ماه زمان می‌برد تا به بهره برداری برسد. 
همچنین به گفته روستاییان بر خلاف اظهارات «محمدحسین علی‌نیا»، معاون عمرانی استاندار خراسان شمالی در گفت و گو با همشهری مبنی بر خشک بودن چشمه‌ای که در نزدیکی مکان جانمایی شده برای کارخانه کمپوست و دفن‌گاه وجود دارد، این چشمه نه تنها خشک نشده بلکه علاوه بر آب، ماهی هم دارد و به گفته رئیس شورای نجف‌آباد، آبی که از لوج علی شیروان به سمت مانه سملقان جاری است ‌در معرض شیب 60 درصدی این جانمایی 
قرار دارد.  

علی‌نیا خاطرنشان می‌کند: عملیات احداث آغاز شده و تا 3 ماه آینده دفن‌گاه آماده می‌شود. گفته‌های اهالی روستا حاکی از این است که در این مرتع، مکانی برای احداث یک سد نیز در نظر گرفته شده و در این راستا از طرف شرکت آب منطقه‌ای درباره شیرابه‌ها و خطرات ناشی از احداث کارخانه‌ کمپوست برای آب‌های آنجا، اخطارهای لازم به سازمان‌های مربوطه داده شده است. با توجه به نارضایتی روستاییان و شرایط پیش آمده چشم امید اهالی روستاها به دادستان است تا به عنوان مدعی العموم به این قضیه ورود پیدا کند.