فناوری
کلاهبردارهای آنلاین در کمین خرید شب عید
عمادالدین قاسمی‌پناه- روزنامه‌نگار
توجه به نشان ای‌نماد در سایت‌های فروشگاهی، می‌تواند مانع بسیاری از مشکلات در خریدهای شب عید شود. این موضوع به این معنی نیست که اگر شهروندان از سایت‌های دارای ای‌نماد خرید کنند، کاملا بدون دردسر خواهد بود، اما احتمال بروز مشکلاتی چون کلاهبرداری در این سایت‌ها به شکل قابل توجهی پایین است. اظهارات رئیس پلیس نظارت بر اماکن عمومی فراجا هم موید همین موضوع است که طی 2سال اخیر، کمتر از ۱۰پرونده قضایی برای کسب‌وکارهای دارای ای‌نماد تشکیل شده است. آنچه از صحبت‌های علی نوروزی می‌توان دریافت، این است که در صورت بروز مشکل، مردم می‌توانند مسیرهای قانونی و قضایی را طی کنند و از حقوق خود محروم نمی‌شوند. همچنین کسب‌وکارها یا افرادی که در حوزه‌های مالی پرونده دارند، از سوی مراجع قانونی اعطای نشان ای‌نماد، رد صلاحیت می‌شوند.
هشدار به خریداران
اکنون صفحه‌های فروشگاهی در بسیاری از پلتفرم‌ها از سوی مردم راه‌اندازی شده است. همچنین اجناس دست دوم هم در بعضی از پلتفرم‌ها به فروش می‌رسد. درحالی‌که بسیاری از این صفحات و آگهی‌های فروش واقعی است، اما احتمال کلاهبرداری به هیچ عنوان منتفی نیست.
در اینگونه موارد که ای‌نماد وجود ندارد، سابقه فروشنده می‌تواند کمک بسیاری به خریداران کند. این سابقه هم از طریق نظرات خریداران و سابقه زمانی فروشنده و موارد دیگر قابل بررسی است. همچنین گاهی فروشنده ناشناس ممکن است پیامکی را برای خریدار ارسال کند که حاوی یک لینک است. مردم باید در این مورد اکیدا از لمس لینک خودداری کنند؛ چرا که این لینک‌ها، خریداران را به سمت صفحاتی هدایت کرده و در نهایت حساب بانکی آنها را خالی می‌کنند. علاوه بر این، فروشندگان کالا به رسیدهای جعلی هم باید توجه کنند. اکنون اپلیکیشن‌های رسیدساز می‌توانند دردسرهای زیادی را برای فروشندگان ایجاد کنند. بنابراین فروشندگان تا زمانی که حساب بانکی خود را بررسی نکرده و از واریز پول مطمئن نشده‌اند، از تحویل کالا خودداری کنند.
رفع دغدغه کسب‌وکارها
پس از آنکه بانک مرکزی و شرکت شاپرک اخذ نشان ای‌نماد را برای سایت‌های فروشگاهی اجباری کردند، بعضی از کسب‌وکارها آن را مانعی برای توسعه عنوان کردند.
در آن زمان، برخی از کسب‌وکارها به‌ویژه پرداخت‌یارها دغدغه‌ها و نگرانی‌هایی درخصوص ای‌نماد داشتند، اما اکنون امین کلاهدوزان، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی می‌گوید: «ما در تعامل با کسب‌وکارها، تغییراتی در فرایند اعطای ای‌نماد به‌منظور پاسخ به این دغدغه‌ها اعمال کرده‌ایم و با ایجاد وب‌سرویس این حوزه، حدود 5ماه است که پرداخت‌یارها برای دریافت ای‌نماد اقدام کرده‌اند.»
همچنین رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی عنوان می‌کند که از ۶هزار درخواست استعلام پاسخ داده شده، تنها نیم درصد رد صلاحیت شده‌‌اند.
کاهش پرونده‌ها
پس از کلاهبرداری‌های متعدد و متنوعی که از طریق فضای مجازی صورت گرفته، بالاخره ای‌نماد توانست به نشانه‌ای برای اعتماد مردم به فروشندگان مجازی تبدیل شود.
رئیس پلیس نظارت بر اماکن عمومی فراجا بر این موضوع صحه می‌گذارد و اعلام می‌کند که طی 2سال گذشته کمتر از ۱۰پرونده قضایی برای کسب‌وکارهای دارای ای‌نماد تشکیل شده است.
او همچنین بر این موضوع تأکید می‌کند که بیشتر پرونده‌های قضایی در حوزه کسب‌وکارهای بدون ای‌نماد و صفحات مجازی بوده است.
ای‌نماد را جدی بگیرید
توصیه برای جدی‌گرفتن ای‌نماد، هم برای فروشندگان و هم برای خریداران مصداق دارد.
علاوه بر توصیه‌هایی که به خریداران شده است، اکنون فروشندگان با دریافت لوگوی ای‌نماد از معتبر بودن کسب‌وکار خود به خریداران خبر می‌دهند. با اطلاع‌رسانی‌های صورت گرفته، مردم دیگر کمتر به فروشگاه‌های بدون ای‌نماد اعتماد می‌کنند.
فرایند استعلام‌ها و دریافت نشان ای‌نماد هم در مقایسه با گذشته، تسهیل شده است. رئیس پلیس نظارت بر اماکن فراجا به فرایند زمانبر بودن پیشین انتقاد می‌کند و می‌گوید: «در حوزه استعلام‌ها به‌رغم اقداماتی که از سال ۹۶صورت گرفته بود، سرعت و دقت پایینی در این فرایند وجود داشت که حقیقتاً در شأن مردم نبود.»
به‌گفته نوروزی «امروزه فرایند استعلام تسریع و برخط شده است؛ چرا که ما موظفیم، براساس قانون و مصوبه هیأت مقررات‌زدایی همه استعلام‌ها را به‌صورت برخط انجام و ظرف مدت ۱۵روز نیز پاسخ دهیم.» او یادآوری می‌کند که این مسئله تنها به کلاهبرداری محدود نمی شود، قاچاق کالا، تقلبی یا سرقتی و کم‌کیفیت بودن کالا هم بررسی می‌شود.
