عفو پدرانه

 به‌مناسبت فرارسیدن چهل‌وچهارمین سالروز پیروزی انقلاب‌اسلامی و اعیاد ‌ماه رجب، رهبرمعظم‌انقلاب با عفو و تخفیف مجازات ده‌ها هزار نفر از متهمان و محکومان موافقت کردند.این حکم مهم که به‌دنبال پیشنهاد رئیس قوه قضاییه مبنی بر موافقت با عفو و تخفیف مجازات جمع قابل‌توجهی از متهمان و محکومان حوادث اخیر و همچنین محکومان دادگاه‌های عمومی و انقلاب و سازمان قضایی نیروهای مسلح، ازسوی حضرت‌آیت‌الله خامنه‌ای صادر شده‌است، دایره شمول گسترده‌ای دارد و زمینه‌ساز آزادی تعداد قابل‌توجهی از زندانیان خواهد شد.در نامه رئیس قوه قضاییه به رهبرمعظم‌انقلاب آمده‌است: «در جریان حوادث اخیر تعدادی از افراد به‌ویژه جوانان در اثر القائات و تبلیغات دشمن مرتکب رفتارهای نادرست و جرائمی شدند که علاوه بر گرفتاری برای خود، باعث زحمت خانواده و نزدیکان خود شدند و اکنون تعداد قابل‌توجهی از آنان بعد از برملا شدن نقشه دشمنان خارجی و جریان‌های ضدانقلاب و ضدمردمی با اظهار پشیمانی و ندامت تقاضای بخشش دارند».غلامحسین محسنی‌اژه‌ای به این نکته هم اشاره کرده ‌است که کلیات شرایط و ضوابط عفو و تخفیف مجازات متهمان و محکومان پس‌از انجام کارهای کارشناسی و مشورت با مقام‌های ذی‌صلاح در 2بخش «متهمان و محکومان حوادث اخیر» و «محکومان دادگاه‌های عمومی و انقلاب و سازمان قضایی نیروهای مسلح» تهیه شده‌است.

عفو معیاری چیست؟
موافقت رهبرمعظم‌انقلاب با عفو و تخفیف مجازات ده‌ها هزارنفر از متهمان و محکومان که به‌گفته مقام‌های قضایی شامل تعداد قابل‌توجهی از زندانیان می‌شود، ازجمله عفوهای «معیاری» است که پیش‌از این، در سال۱۳۹۷ پیشنهاد شده و مورد موافقت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای قرار گرفته‌ بود. فرایند «عفو معیاری» که دایره شمول گسترده‌تری نسبت به «عفو موردی و مصداقی» دارد، اینگونه است که رئیس قوه قضاییه معیارهایی را به رهبرمعظم انقلاب پیشنهاد می‌کند و درصورت موافقت ایشان، براساس آن معیارها، افرادی شامل فرمان عفو می‌شوند.

2بخش فرمان عفو
آخرین عفو معیاری مربوط به عفو ۲۲بهمن‌ماه سال ۱۳۹۷ بود، اما فرمان عفو امسال با موارد قبلی تفاوت‌هایی دارد. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها این است که عفو معیاری سال‌جاری در 2بخش صادر شده ‌است: متهمان و محکومانی که از ۲۵شهریورماه سال‌جاری تا زمان ابلاغ این عفو در جریان حوادث اخیر دستگیر، بازداشت یا تحت تعقیب قرار گرفته‌اند، با داشتن شرایط ذیل پرونده آنان، در هر مرحله‌ای که باشد، اعم از اینکه حکم صادر شده یا در جریان باشد، مختومه می‌شود. محکومانی که تا 22بهمن‌ماه سال‌جاری محکومیت حبس آنان قطعی شده باشد و شاکی خصوصی هم نداشته باشند، با شرایط درنظر گرفته شده، مورد عفو قرار خواهند گرفت.

کدام محکومان حوادث اخیر عفو می‌شوند؟
به‌گفته مقام‌های قضایی، پرونده آن دسته از متهمان و محکومان حوادث اخیر که دارای شرایط زیر باشند، مختومه خواهد شد:
عدم‌مباشرت، مشارکت و معاونت در ارتکاب جرائم مستوجب مجازات محاربه افساد فی‌الارض و بغی
عدم‌ارتکاب جاسوسی به نفع اجانب
عدم‌ارتباط مستقیم با عوامل سرویس‌های اطلاعاتی خارجی
عدم‌ارتکاب قتل و جرح عمدی
عدم‌ارتکاب تخریب و احراق عمده تأسیسات دولتی، نظامی و عمومی
عدم‌عضویت و وابستگی در گروهک‌های معاند و برانداز
نداشتن بیش از 2فقره سابقه محکومیت مؤثر کیفری
نداشتن شاکی یا مدعی خصوصی یا حسب مورد اعلام رضایت آنان یا جبران ضرر و زیان
اظهار ندامت و تعهد کتبی مبنی بر عدم‌تکرار جرم عمدی مشابه

شرایط عفو محکومان به پرداخت جزای نقدی
محکومانی که صرفاً به‌دلیل ناتوانی در پرداخت جزای نقدی در زندان به‌سرمی‌برند، اگر شرایط زیر را داشته باشند، مورد عفو قرار می‌گیرند:
باقیمانده محکومیت جزای نقدی تا 50میلیون تومان
باقیمانده محکومیت جزای نقدی از 50میلیون تومان تا 500میلیون تومان درصورتی‌که حداقل به‌خاطر جزای نقدی 3 ‌ماه تحمل حبس کرده باشند.
باقیمانده محکومیت جزای نقدی بیش‌از 500میلیون تومان درصورتی‌که حداقل یک سال به‌دلیل جزای نقدی تحمل حبس کرده باشند.

شرایط عفو سایر محکومان
محکومان سایر پرونده‌های کیفری که تا 22بهمن‌ماه سال‌جاری محکومیت حبس آنان قطعی شده باشد و شاکی خصوصی هم نداشته باشند، با شرایط زیر مورد عفو قرار می‌گیرند:
باقیمانده محکومیت محکومان به حبس تا یک سال، درصورتی‌که حداقل یک‌ماه (با احتساب ایام بازداشت) را تحمل کرده ‌باشند.
سه‌چهارم محکومیت محکومان به حبس بیش‌از یک سال تا 5سال مشروط بر اینکه یک پنجم آن‌را تحمل کرده باشند.
دوسوم محکومیت محکومان به حبس بیش‌از 5سال تا 10سال، مشروط به اینکه یک‌سوم آن‌را تحمل کرده باشند.
یک‌دوم محکومیت محکومان به حبس بیش‌از 10سال تا 20سال مشروط به اینکه حداقل یک سال حبس را تحمل کرده ‌باشند.
یک‌دوم محکومیت محکومان بیش‌از 20سال، مشروط به‌اینکه حداقل 2سال حبس را تحمل کرده باشند.
باقیمانده محکومیت حبس همه محکومان جرائم غیرعمدی
باقیمانده حبس زنانی که به حکم قانون سرپرستی یا حضانت فرزندان‌شان را برعهده دارند، مشروط به‌اینکه 3سال از حبس خود را تحمل کرده ‌باشند.
باقیمانده حبس محکومان خانواده معظم شهدا و جانبازان (پدر، مادر، همسر، فرزند) به شرط آنکه در محکومیت تا 10سال حداقل یک‌پنجم و در محکومیت به حبس بیش‌از 10سال‌، حداقل 5سال از حبس خود را گذرانده باشند.
باقیمانده محکومیت حبس بیماران صعب‌العلاج یا لاعلاج که بیماری آنان موردتأیید کمیسیون پزشکی‌قانونی قرارگیرد.
باقیمانده محکومیت حبس محکومان مردان بالای 70سال و زنان بالای 60سال به شرط آنکه در محکومیت به حبس غیراز ابد، حداقل یک‌پنجم و در محکومیت به حبس ابد، حداقل 8سال از حبس خود را گذرانده باشند.

۳شرط مهم
نداشتن بیش‌از 2فقره سابقه محکومیت مؤثر کیفری
عدم‌ارتکاب جرم جدید مستوجب مجازات درجه یک تا 5 در زمان محکومیت، اجرای حکم یا در زمان مرخصی
نداشتن شاکی یا مدعی خصوصی یا جلب رضایت آنان و جبران ضرر و زیان آنان تا آخر سال ١٤٠١
تبصره ۱: در معاونت در قتل عمد نیاز به جلب رضایت شاکی نیست.
تبصره ۲: پیشنهاد عفو محکومان اتباع بیگانه صرفا به‌صورت موردی در کمیسیون عفو و بخشودگی تحت  بررسی قرار می‌گیرد.

کدام زندانیان عفو نمی‌شوند؟
خرید، فروش، توزیع و قاچاق سلاح گرم و مهمات جنگی
جرم سرقت و راهزنی
جرائم مربوط به موادمخدر و روانگردان به‌صورت مسلحانه یا عمده (تریاک و مشتقات آن بیش‌از 100کیلوگرم و هروئین و مواد روانگردان و مشتقات آن بیش‌از 2کیلوگرم)
مباشرت و معاونت در اخلال عمده و کلان در نظام اقتصادی مگر آنکه ظرف 6ماه از تاریخ 22بهمن‌ماه1401مبادرت به رد مال و عواید ناشی از جرم را پرداخت کند.
اختلاس و ارتشاء اسیدپاشیدایر کردن مراکز فساد و فحشاجاسوسیجعل اسکناس و ضرب سکه تقلبیجرائم مستوجب مجازات حدیجرائم علیه امنیت داخلی و خارجی درجه3 و بالاترقاچاق مشروبات الکلی قاچاق کالا و ارز سازمان‌یافته، حرفه‌ای و عمده

گشودن راه برای آشتی ملی

محمد موحد، نایب‌رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس: عنایتی که مقام معظم رهبری نسبت به محکومین و افراد تحت قرار فرمودند در تاریخ انقلاب سابقه ندارد و یک تحول بسیار بلند و بی‌بدیل در حوزه قضا و در ارتباط با مردم محسوب می‌شود. این عفو در دهه فجر و روز ولادت حضرت علی(ع) صورت گرفت و ثابت کرد که مقام معظم رهبری از شخصیت‌هایی هستند که در جهان اسلام و در جایگاه ولی امر دلسوز آحاد ملت هستند و نسبت به همه مردم عنایت دارند. این حرکت یک حرکت به تمام معنا امیدوارکننده برای ملت ایران بود و قطعا اگر دنیای بیرون از ایران نسبت به این اتفاق منصفانه برخورد کند اینگونه باید قضاوت نماید که این کار یک کار استثنایی است و یک حرکت به تمام معنا نمونه است. موافقت رهبر انقلاب با عفو و تخفیف مجازات متهمان و محکومان نشان داد که ایشان با درایت شرایط خطیر کشور را رصد می‌کنند. رهبر انقلاب دی‌ماه امسال در یک سخنرانی فرمودند که ما در دل یک پیچ تاریخی قرار داریم و چنین شرایطی تصمیمات متناسب با پیچیدگی‌های خود را طلب می‌کند. ایشان نشان دادند که در فکر مشکلات مردم هستند. این اتفاق یکی از روزنه‌های گشوده شده به سمت آشتی ملی در کشور است. این حرکت راه را برای همه کسانی که دل برای نظام می‌سوزانند باز کرده است و تمام توطئه‌های دشمن که به طرق مختلف امیدهایی داشتند را بسته است و او را در تشدید شرایط جدال و جنجال در کشور مایوس می‌کند.

رأفت اسلامی از موضع اقتدار

حمیدرضا ترقی، قائم‌مقام حزب موتلفه‌ اسلامی: اعلام موافقت رهبرمعظم‌انقلاب با عفو و تخفیف مجازات تعداد قابل‌توجهی از متهمان و محکومان حوادث اخیر بار دیگر ثابت کرد نظام جمهوری‌اسلامی از موضع اقتدار، بیش‌از هر چیز به‌دنبال تبیین واقعیت‌های پشت‌پرده اغتشاشات اخیر برای جوانانی است که فریب فضاسازی‌های دشمنان را خورده‌اند. آیت‌الله خامنه‌ای از ابتدای بروز حوادث ‌اخیر، تلاش کردند در برخورد با اغتشاشگران، صف فریب‌خوردگان و جوانان متاثر از فضای‌مجازی را از حقوق‌بگیران بیگانه جدا کنند. ایشان در ماه‌های اخیر درجمع دانش‌آموزان به این نکته اشاره کردند که رفتار با فریب‌خوردگان این عرصه، بیش‌از اینکه «سخت» باشد، باید جنبه تنبیهی- فرهنگی داشته باشد تا از این طریق بتوان به بهترین شکل ممکن، نسبت به اصلاح رفتار آنان و برملا کردن نقشه‌های شوم دشمنان اقدام کرد. اقدام اخیر قوه قضاییه در فراهم کردن زمینه اعلام عفو جوانان فریب‌خورده، بسیار به‌موقع و دارای اثرات گسترده‌ای بر فضای عمومی جامعه خواهد بود. اتخاذ چنین رویکرد دلسوزانه‌ای سبب تالیف قلوب خانواده‌هایی می‌شود که فرزندان‌شان دستگیر شده بودند. برخورد رافت‌آمیز نظام با متهمان فریب‌خورده، آب سردی بود بر پیکر جریان‌های معاند که درحال پیشبرد یک جنگ‌روانی تمام‌عیار علیه ایران بودند.