گزارش
پس‌لرزه تلگرامی برای تخلیه شهر
شایعه‌های فضای مجازی از قدرت زلزله هم بیشتر بوده و مردم از ترس زلزله شدیدتر، از شهر خارج شده‌اند
امید عظیمی-خبرنگار همشهری، خوی
ترس، اضطراب و به‌دنبال آن، خشم؛ حال این روزهای مردم زلزله‌زده خوی با همین واژه‌ها توصیف می‌شود. دلیل اصلی این حال اما بیشتر از اینکه زلزله 5.9ریشتری، تخریب خانه و سرما باشد، ریشه در یک شایعه دارد؛ شایعه رخ‌دادن یک زلزله شدیدتر در آینده نزدیک که پس از زلزله 28دی در خیابان‌های شهر پرسه می‌زند و دلهره را به جان‌و‌دل مردم انداخته است.
فرار مردم از شهر
گسل «خوی ـ سیه‌چشمه» که در سال‌های اخیر هم موجب زمین‌لرزه‌های بسیاری شده بود، برای سومین بار در روزهای سرد امسال زیر پای اهالی خوی لغزید. بیش از 3ماه از زلزله ۵.۴ریشتری 13مهر و 2هفته از زلزله ۵.۴ریشتری 28دی گذشته؛ زلزله‌ای که موجب تخریب خانه‌های زیادی در بخش قطور و شهر همسایه یعنی فیرورق شد، اما همه ماجرا این نبود. شایعه رخ‌دادن زلزله شدیدتر در ساعات و روزهای آینده پس از زلزله ۲۸دی موجب شد با وقوع زلزله در شامگاه شنبه، 8بهمن، مردم مستاصل در خیابان‌ها شب را به صبح برسانند. گرچه این ترس بعد از هر زلزله شدیدی طبیعی است، اما آنچه ماجرای خود را متفاوت کرده، فرار مردم از شهر است. مردم خوی بعد از زلزله شب را در خیابان صبح کردند، پس از سپیده‌دم، مقابل ایستگاه‌های بنزین و گاز در صفوف دو ردیفه کیلومتری ایستادند، باک خودرویشان را پر کردند و راهی خروجی‌های شهر شدند. حالا و در این چند روز اخیر، جاده‌های خوی به سمت سلماس، ارومیه، تبریز، مرند، چایپاره و ماکو پرترافیک‌ترین ایام خود را سپری می‌کند و خودروهای تکمیل ظرفیت با پلاک خوی بیش از هر پلاک دیگری در مسیر دیده می‌شوند.
قوی‌تر از زلزله
اما منبع این شایعات کجاست؟ یک کانال تلگرامی که در بخش بیوگرافی خود نوشته است: «اطلاعات این کانال با استفاده از دریافت‌های ماهواره‌ای و با استفاده از محاسبات ریاضی و تغییرات تکتونیکی زمین پیش‌بینی می‌شود.» هر لحظه بر تعداد اعضای این کانال افزوده می‌شود تا جایی که در لحظه درج این گزارش، ۵۳هزارو۴۰۰نفر عضو آن شده‌اند. مشاهده‌های میدانی خبرنگار همشهری نشان می‌دهد شایعه‌های این کانال از قدرت زلزله هم بیشتر بوده و چنان مردم شهر را درگیر خود کرده که فرار را بر قرار ترجیح داده‌اند. جوادی یکی از اهالی خوی در گفت‌وگو با همشهری با تأیید شایعه رخ‌دادن زلزله در بین مردم می‌گوید: این شایعات تا جایی پیش رفته که مردم تقریبا مطمئن هستند بین روزهای ۱۸ و ۲۱ بهمن زلزله‌ای بیشتر از ۷ریشتر خواهد آمد. او نمی‌داند باید به این شایعه‌ها و حرف و حدیث‌ها اعتماد کند یا نه، اما مانند بیشتر اهالی روستا، خانواده‌اش را راهی ارومیه کرده است. جوادی معتقد است بیشتر از خود زلزله، این حرف و حدیث‌هاست که مردم را دچار ترس و اضطراب کرده است.
بیرون رفتن از خوی چنان افزایش یافته که در شهرهای مقصد مکان‌هایی برای پذیرایی از زلزله‌زدگان آماده شده است. در ارومیه ۸ مسجد و حسینیه برای اسکان و خدمات‌دهی به زلزله‌زدگان خوی تعیین شده است. همچنین 2هتل ارومیه نیز با تخفیف‌های ۷۵درصدی، پذیرای زلزله‌زدگان خوی شده‌اند. علاوه بر این اهالی ارومیه، خانه‌باغ‌های خود را هم در اختیار زلزله‌زدگان قرار داده‌اند.
افکار پریشان زلزله‌زدگان
گرچه شایعه‌های کانال تلگرامی در شهر دهان به دهان در حال چرخیدن است، اما کار فراتر از این حرف‌ها پیش رفته. مردم برای عضویت در گروه اختصاصی حق اشتراک یک ماهه تا یک‌ساله خریداری می‌کنند تا از آخرین پیش‌بینی‌ها مطلع شوند. فرهادی، یکی دیگر از اهالی خوی با بیان اینکه خانواده‌اش شهر را ترک کرده و به چالدران رفته‌اند، به همشهری می‌گوید: پس از رساندن خانواده‌ام به چالدران، برای برداشتن وسایل به خوی بازگشتم، اما خودرویی پیدا نکردم که داخل شهر تردد کنم. یکی از امدادگران حاضر در خوی هم در گفت‌وگو با همشهری با اعلام اینکه شرایط عجیبی بر این شهرستان حاکم است، اظهار می‌کند: من تاکنون چنین جوی را ندیده بودم. شایعات چنان نفوذی در بین مردم پیدا کرده است که کم‌کم من هم باور کرده‌ام. او با بیان اینکه افکار مردم به‌شدت پریشان است و ترجیح می‌دهند شهر را تخلیه کنند، می‌گوید: وقتی شب در حال بازگشت به ارومیه بودم، به قدری خودرو در مسیر بود که انگار روز است.
مکث
مردم به شایعات توجه نکنند
رئیس پلیس فتای آذربایجان غربی با بیان اینکه مردم درباره زمین‌لرزه خوی به شایعات توجه نکنند، به همشهری می‌گوید: پس از وقوع زلزله اخیر در خوی، برخی افراد سودجو با اهداف مختلفی ازجمله جذب کاربر، اقدام به انتشار اخبار کذب و شایعه در فضای مجازی درباره زلزله کرده‌اند. سرهنگ اکبر نصرتی می‌افزاید: پلیس با عاملان انتشار اخبار کذب و شایعات بی‌اساس که به تشویش اذهان عمومی منجر می‌شود، برابر قانون برخورد خواهد کرد. وی تأکید می‌کند این شایعه‌ها مصداق ایجاد ناامنی روانی است و هر کانال یا گروهی که در فضای مجازی به این کار اقدام کند، پس از بررسی از سوی فتا مورد پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
در همینه زمینه :
کوتاه‌تر از گزارش