سهیم شدن شهروندان در امور شهر

داوود گودرزی- رئیس سازمان بازرسی شهرداری تهران

در عصر کنونی «شهر»، «شهروندان» و «مدیریت شهری» 3 ضلع مهم تشکیل‌دهنده هویت زنده جامعه به‌حساب می‌آیند که هر کدام از این اضلاع کارکرد و ماهیت خاص خود را دارد و عدم‌پیوستگی میان این 3 عنصر، در مسیر حرکتی یک جامعه مترقی اخلال ایجاد می‌کند. در این بین عنصر «شهروندان» به‌عنوان مطالبه‌گران جامعه به یقین از اهمیت بالایی برخوردار است و با محوریت آنان است که مدیریت شهری می‌تواند یک آرمان‌شهر را بسازد.
همکاری شهروندان با مدیریت شهری یک اصل مهم در رشد و تعالی شهرها به‌حساب آمده و با فرایندهای گوناگون و ایجاد حلقه‌های متمرکز روی عملکرد مدیران شهری، شاهد اتفاقات خوبی در ارتقای سطح کیفی خدمات شهری خواهیم بود.
در بحث مدیریت شهری پایتخت و در سالیان اخیر هم با استفاده از این شاخصه مهم، تلاش شده تا اتفاقات خوبی برای کلانشهر تهران رقم بخورد و با تکیه بر اصل مشارکت شهروندان در بحث مدیریت شهری، راه‌های گوناگونی برای تحقق این امر طراحی و اجرایی شده است.
جدیدترین مسیر تحقق مشارکت شهروندان در حوزه همکاری با شهرداری تهران هم اجرای طرح «من شهردارم» بود که تلاش شد با استفاده از ظرفیت شهروندان در محلات و مناطق مختلف، به‌صورت مویرگی اطلاعات مناسبی در بحث اجرای پروژه‌های خرد و کلان به دست‌ آید که البته نقش مؤثر خود را ایفا کرد و با به‌دست آمدن اطلاعات مفید توسط مدیریت شهری، اخیرا این طرح به پایان رسید.
با این حال سؤالی که پیش می‌آید این است که با اتمام اینگونه طرح‌های مشارکت‌دهنده شهروندان در امر توسعه شهری، چگونه می‌توان یک شهروند را در مدیریت شهر سهیم کرد و چه راه ارتباطی مناسبی میان شهروندان و مدیران شهری وجود دارد؟ برای پاسخ به این سؤال باید اشاره کرد که شهرداری تهران در سال‌های گذشته 2 سامانه ارتباط مردمی ۱۳۷ و ۱۸۸۸ را طراحی کرده بود که مردم می‌توانستند به فراخور موضوع موردنظر خود، با یکی از این سامانه‌ها ارتباط بگیرند. طبق آمارهای موجود، از ابتدای راه‌اندازی این 2 سامانه بیش از ۴۰میلیون پیام در این درگاه‌ها به ثبت رسیده است و باز هم طبق آمارهای آنالیزشده هر سال رشد بیشتری نسبت به سال قبل خود داشته که این موضوع نشان از اعتماد شهروندان به مدیران شهری داشت. با این حال و پس از آسیب‌شناسی‌های دقیق و مطالعات فشرده علمی در دوره جدید مدیریت شهری، با ادغام، یکپارچه‌سازی و ارتقای این دو سامانه، یک سامانه یکپارچه با عنوان سامانه ۱۳۷ پلاس در اختیار مردم قرار دارد که شهروندان می‌توانند با روش‌های متنوع نظیر تماس با شماره ۱۳۷، ارسال پیام در بستر فضای مجازی، شبکه‌های اجتماعی با شناسه
 @tehran137plus، وب سایت tehran.ir و اپلیکیشن تهران من موضوعات مختلف خود از نظیر درخواست خدمات و فوریت‌های شهری، شکایت، انتقاد و پیشنهاد، گزارش تخلف، تقدیر و تشکر و ارزیابی پرسنل شهرداری را مطرح کنند.
این اقدام مدیریت شهری باعث تعامل بیشتر شهروندان با شهرداری شد و طبق آمارهای موجود از ابتدای سال‌جاری بیش از یک میلیون و 800هزار ارتباط شهروندی با سامانه ۱۳۷ پلاس برقرار شده که اهم موضوعات مطرح شده توسط مردم درخواست‌های خدمات شهرداری و انتقادات و پیشنهادها بوده است. حال انتظار می‌رود رسانه‌ها به‌عنوان نمایندگان افکار عمومی با شناساندن این بستر مهم به شهروندان هم به یاری شهر، شهروندان و مدیریت شهری بیایند و هم تعامل دوسویه شهروند با مدیریت شهری روزبه‌روز گسترش و ثمره آن برای شهر خیر باشد.