اختلال در اینترنت، اختلال در زندگی

عمادالدین قاسمی‌پناه-روزنامه‌نگار

روزهای پنجشنبه و جمعه مردم کشور با قطع تقریبا کامل اینترنت موبایل در زمان برگزاری کنکور، روزهای سختی را پشت سر گذاشتند. هر چند قرار بود که فقط در مناطق برگزاری کنکور اینترنت موبایل قطع شود اما گسترده بودن حوزه‌ها باعث شد تا براساس گزارش نت‌بلاکس(به‌عنوان مرجع بین‌المللی پایش اینترنت) ۹۰درصد اینترنت موبایل در کل ایران به‌صورت کامل قطع شود. براساس آخرین آمار وزارت ارتباطات، تنها حدود ۱۱میلیون مشترک در کشور دسترسی به اینترنت ثابت دارند و بیشتر از ۹۰درصد مشترکان بدون اینترنت موبایل زندگی‌شان مختل می‌شود.
 قطع اینترنت موبایل، باعث بروز مشکلات گسترده و متعدد برای بخش قابل‌توجهی از شهروندان شد و با واکنش‌های منفی کاربران در فضای مجازی روبه‌رو و صدها توییت و پست درباره این موضوع از سوی کاربران عادی و متخصص منتشر شد.

واکنش کاربران
قطع اینترنت برای برگزاری آزمون سراسری کنکور در فضای مجازی هم با واکنش‌های متعدد از سوی کاربران عادی و متخصص همراه بود. به‌عنوان مثال، پویا پیرحسینلو، مدیرعامل شرکت ابرآروان در این مورد معتقد است که با قطع اینترنت در زمان کنکور نمی‌توان جلوی انتقال فایل را گرفت. می‌توان یک تصویر را به تعدادی اس‌ام‌اس تبدیل کرد یا از طریق یک تماس کدشده، اطلاعات را انتقال داد.

کاهش رتبه اینترنت موبایل
جدیدترین گزارش سایت اسپیدتست که مربوط به دسامبر سال2022 است نشان می‌دهد که جایگاه ایران در رتبه‌بندی سرعت اینترنت سیار، کاهش 7پله‌ای را تجربه کرده است. با این حال، رتبه سرعت اینترنت ثابت یک پله رشد کرده است.
درحالی‌که «میانه» سرعت اینترنت سیار دنیا ۳۶.۷۴ و میانه اینترنت ثابت آن ۷۵.۱۸ مگابیت بر ثانیه است، کشور ما به‌ترتیب با سرعت 39.32 و 11.6در رتبه‌های 55 و 144 دنیا قرار گرفته است.
اما شاخص دیگر «میانگین» سرعت است که اسپیدتست مورد توجه قرار می‌دهد. بر این اساس، میانگین سرعت اینترنت موبایل ایران در دسامبر۲۰۲۲ میلادی ۵۲.۵۰ و سرعت اینترنت ثابت کشور ۲۴.۴۴مگابیت بر ثانیه است. براساس این شاخص، اما سرعت اینترنت موبایل کشور با ۸پله سقوط در رتبه۷۰ و اینترنت ثابت با یک پله سقوط در رتبه145 جدول جهان قرار گرفته است.

سردرگمی مردم
از آنجا که بخش عمده‌ای از کارهای روزمره مردم از طریق اینترنت سیار انجام می‌شود، بسیاری از مراکز خرید، نانوایی‌ها، مراکز درمانی و داروخانه‌ها، حمل‌ونقل مبتنی بر اینترنت (تاکسی‌های اینترنتی) و حتی میادین میوه و تره‌بار با مشکل روبه‌رو شدند.
بسیاری از مراکز خرید، فروشگاه‌ها و میادین میوه‌و‌تره‌بار از پوزها یا کارتخوان‌های سیار برای کار روزمره استفاده می‌کنند. متکی بودن این دستگاه‌ها به اینترنت موبایل باعث شد تا در پنجشنبه و جمعه کار بسیاری از کسبه و مردم مختل شود و صف‌های طولانی در مقابل بانک‌ها برای دریافت پول نقد به‌وجود بیاید.
بسیاری از مردم و رانندگان تاکسی‌های اینترنتی هم در خیابان‌ها سردرگم بودند. حتی امکان نسخه‌نویسی الکترونیکی و دریافت دارو از داروخانه‌ها به شکل قابل‌توجهی ممکن نبود که البته بخشی از آن به اختلال در اینترنت به‌خاطر عملیات فنی شرکت زیرساخت مرتبط بود این در حالی بود که این بار هم، همچون گذشته، دقایقی پس از آغاز آزمون سراسری کنکور، عکس سؤالات در فضای مجازی دست به‌دست می‌شد. هرچند مسئولان سازمان سنجش این اتفاق را «لو رفتن» نمی‌دانند، اما پیش از برگزاری کنکور تنها روش جلوگیری از انتشار سؤالات را قطع اینترنت می‌دانستند.

اختلال برای توسعه
معاون فنی شرکت ارتباطات زیرساخت در یک گفت‌وگوی تلویزیونی اختلال روزهای اخیر در شبکه سراسری اینترنت را مربوط به حجم ترافیک اینترنت و نیازمندی شبکه اینترنت کشور به توسعه  دانست. سهراب آغ بیات با عذرخواهی از مردم به‌خاطر اختلال‌ها، رفع آن را به امروز(شنبه) موکول و عنوان کرد که به‌علت حجم ترافیک داخل کشور، شبکه نیازمند توسعه است و این موضوع باعث شده که به‌طور موقت کاربران شاهد افت ترافیک باشند.
آغ بیات اختلال در اینترنت ثابت را هم مربوط به توسعه نیافتن شبکه دانست و اعلام کرد که به‌زودی این مشکل با توسعه‌ای که انجام می‌گیرد، حل خواهد شد.