گزارش
مردم مقصران آلودگی هوا را می‌شناسند
زهرا رفیعی-روزنامه‌نگار
در حالی به روز هوای پاک نزدیک می‌شویم که بیشتر کلانشهرهای کشور درگیری مستمری با آلودگی هوا دارند. به‌گفته سازمان هواشناسی کشور، تعداد روزهای پاک و سالم در سال۱۴۰۱ نسبت به سال گذشته بیش از ۵۰روز کاهش داشت و در سال‌جاری کیفیت هوای پایتخت نیز 4روز در وضعیت بسیار ناسالم و خطرناک قرار داشت.
در این شرایط پرونده مقصران آلودگی هوا در دادسرای کارکنان دولت در جریان است و البته هنوز حکمی برای هیچ‌یک از دستگاه‌های مقصر در آلودگی هوا صادر نشده است.
از سوی دیگر، نمایندگان مجلس به‌دنبال جمع‌آوری مدارک برای اجرایی‌شدن ماده۲۳۴ آیین‌نامه داخلی مجلس هستند که براساس آن، موضوع آلودگی هوا جهت رسیدگی به قوه‌قضاییه و سایر مراجع ذی‌صلاح ارسال می‌شود تا خارج از نوبت و بدون تشریفات دادرسی به موضوع مقصران آلودگی هوا رسیدگی شود.
مشکل 60ساله، 2ساله حل نمی‌شود
علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست
۲۳دستگاه در زمینه اجرای قانون هوای پاک وظیفه دارند و با گذشت ۵ سال از تصویب این قانون، عمده دستگاه‌ها عملا یا وظایف خود را انجام نداده‌اند یا اینکه به‌صورت ناقص به وظایف خود عمل کرده‌اند. سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز نهاد ناظر بر سایر دستگاه‌های مجری قانون هوای پاک است. در قانون هوای پاک ۱۱دستگاه مسئولیت مستقیم دارند و یکی از دغدغه‌های اصلی دولت سیزدهم موضوع قانون هوای پاک است. پیشینه ۶۰ساله‌ای که کشور را به این مرحله رسانده و حتی شهرهای شمالی را تحت‌تأثیر قرار داده، با برنامه‌های کوتاه‌مدت ۲ساله تغییر نمی‌کند. هم‌اکنون مقرر شده است که چندین هزار دستگاه خودرو با کیفیت مناسب تامین شود. یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های کشور در زمینه سوخت نیز در استان اصفهان به بهره‌برداری می‌رسد که کیفیت سوخت کشور را ارتقا می‌دهد. دولت در زمینه کیفی‌سازی و بهینه‌سازی سوخت حدود ۸میلیارد دلار تا پایان سال هزینه می‌کند. اگر مشکل تامین سوخت برطرف شود، استفاده از مازوت نیز در نیروگاه‌ها کاهش پیدا می‌کند. در بودجه سال۱۴۰۲ حدود ۱۰۳هزار میلیارد تومان و ۳میلیارد دلار به‌صورت ارزی برای دستگاه‌های متولی مستقیم در قانون هوای پاک مصوب شده است که امیدواریم این پیشنهاد در مجلس مصوب شود. چون تصویب این پیشنهاد در بودجه1402 در ایجاد زیرساخت‌ها، اسقاط خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده و کیفی‌سازی سوخت مصرفی نقش زیادی دارد و امیدواریم با تصویب آن در مجلس روزهای خوبی در افزایش کیفیت هوا تجربه کنیم.
گام نخست برای برخورد قضایی با 5دستگاه
سمیه رفیعی-رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس
طبق قانون هوای پاک ۲۳دستگاه در اجرای این قانون دارای تکالیف اجرایی و نظارتی هستند و سازمان بازرسی کل کشور نیز براساس تکلیف قانونی خود وظیفه نظارت بر حسن اجرای امور و اجرای صحیح قوانین و بررسی عملکرد دستگاه‌های اجرایی را برعهده دارد. از میان این مقصران فعلا 5نفر به دستگاه قضایی معرفی شده‌اند. این دستگاه‌ها شامل وزارت نفت، وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیط‌زیست، سازمان برنامه و بودجه و سازمان استاندارد هستند. سازمان حفاظت محیط‌زیست بیش از ۶۰تکلیف در اجرای قانون هوای پاک داشته که کمتر از ۱۰درصد تکالیف را انجام داده است. سازمان برنامه و بودجه باید برای اجرای این قانون بودجه اختصاص می‌داد که سال گذشته انجام تعهدات در این خصوص نزدیک به صفر بود. باید توجه داشت که مسئله آلودگی هوا حل‌شدنی است و تنها عزم و اراده و مدیریت قوی نیاز دارد. دستگاه‌های اجرایی باید به‌صورت زنجیروار به یکدیگر متصل شوند تا بتوانند تکالیف خود را به‌خوبی در حوزه رفع مشکل آلودگی هوا انجام دهند.
نتیجه رسیدگی به پرونده آلودگی هوا به مردم گزارش می‌شود
عباسعلی ترکی- معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور
دادستانی کل کشور به‌دلیل اینکه موضوع هوای پاک یک مسئله مهم در ارتباط با حقوق عامه محسوب می‌شود، به پرونده آلودگی هوا ورود کرده است. در بحث اجرای قانون هوای پاک، کمیسیون اصل۹۰ مجلس شورای اسلامی گزارشی را در ارتباط با ترک فعل برخی دستگاه‌های مجری قانون به قوه قضاییه ارسال کرد. متهمان پرونده به دادسرای کارکنان دولت برای ارائه توضیحات احضار شده‌اند و تحقیقات همچنان در حال انجام است. سازمان بازرسی کل کشور تحقیقات خوبی برای تکمیل پرونده انجام داده که نتایج تحقیقات در اختیار دادسرا قرار گرفته و نتیجه نهایی رسیدگی به این پرونده و احکام صادر شده به مردم اعلام خواهد شد. البته هنوز رأی نهایی برای این پرونده صادر نشده است.
آنچه مشهود است، این است که اگر قانون جامع و کامل هوای پاک در کشور اجرایی شود، به‌طور حتم بخشی از آلودگی هوا از بین خواهد رفت، زیرا با تصمیمات مقطعی نمی‌توان به جنگ آلودگی هوا رفت. چون این موضوع نیازمند عزم بالا در میان مسئولان و با همکاری مردم برای رفع این معضل خطرناک است.
