«9دی» نظام در سال 1401

سیدحسین‌ نقوی‌حسینی-استاد دانشگاه

رویدادهای سال88 و ماجرای آن از یک مشارکت سیاسی و حضور انتخاباتی آغاز شد. بعد از اعلام نتایج شمارش آرای ماخوذه، جمعی از رأی‌دهندگان به نتیجه انتخابات اعتراض کردند گرچه آن اعتراض‌ها در ابتدا اعتراض به نتیجه انتخابات بود اما در فاصله کمی بعد از آغاز اعتراض افراد که بسیاری از آنان نیز درباره روند شمارش آرا سؤالات و ابهاماتی داشتند گروه‌های زیادی از نیروهای ضد‌انقلاب و جریان‌های برانداز چه در داخل و چه در خارج از کشور از این فرصت استفاده کردند تا از اعتراض افرادی که ابهام داشتند برای رسیدن به اهداف خود بهره‌برداری سیاسی کنند.
جریان فتنه88 دارای رهبرانی شناخته شده بود و برخی گروه‌های سیاسی در داخل کشور، هم‌راستا با جریان‌های ضد‌انقلاب از آن حمایت می‌کردند. در آن مقطع رسانه‌های مجازی به‌دلیل فراگیر نبودنشان نقش چندانی در سازماندهی و تهییج افکارعمومی برای همراه کردن مردم با فتنه88 نداشتند.
اما ماهیت اغتشاشات اخیر با فتنه88 کاملا متفاوت است. قبل از برگزاری انتخابات سال1400 برخلاف دعوت گسترده برخی جریان‌های سیاسی برای حضور مردم در انتخابات سال88، شاهد تحریم انتخابات از سوی این گروه‌ها بودیم. بنابراین ماهیت اغتشاشات اخیر ناشی از اتفاقی بود که احساسات عمومی را برانگیخت.
برخلاف برخی افراد که اعتقاد دارند ماجرای درگذشت مهسا امینی براساس یک سناریوی از پیش طراحی شده برای شکل دادن اغتشاشات در ایران بود، من چنین اعتقادی ندارم که مهسا امینی از اینکه چنین برنامه‌ای برای ایجاد چالش سیاسی – امنیتی در کشور وجود دارد خبر داشته و به تهران سفر کرده است، اما یقینا می‌توان تأیید کرد که در پشت صحنه اتفاق رخ داده برای امینی، آمادگی بسیار بالایی در جبهه ضد‌انقلاب وجود داشت تا از این حادثه نهایت بهره‌برداری را برای ضربه‌زدن به نظام انجام دهند.
ازسوی دیگر، در اغتشاشات اخیر نقش رسانه‌ها و گروه‌های معاند خارج از کشور در مقایسه با فتنه88 کاملا برجسته‌تر است. برخلاف فتنه88، ما در اغتشاشات اخیر کارگردان داخلی و جریان‌ساز برای براندازی و رهبری اغتشاشات نداریم که بیانیه در داخل کشور منتشر و مردم را دعوت به اغتشاش یا راهپیمایی غیرقانونی کند. گرچه در این ایام منتقدانی در داخل داشتیم که به نحوه برخوردها و گفت‌وگوی مسئولان با مردم در این حادثه انتقاد می‌کردند اما این افراد عمدتا نقش چندانی در مدیریت جریان اغتشاش نداشتند بلکه رسانه‌های ضد‌انقلاب با به‌راه‌انداختن جنگ جهانی رسانه‌ای علیه نظام، رسما مدیریت اغتشاشات رسانه‌پایه را در دست داشتند.
از دیگر وجوه تمایز میان اغتشاشات اخیر با فتنه88 که باید به آن بیشتر توجه کرد موضوع جهت اغتشاشات در کشور است. در سال88، اغتشاشات رخ داده از مرکز به سمت حاشیه‌ها حرکت کرد اما در اغتشاشات اخیر شاهد آن هستیم که این موضوع از حاشیه‌ها به سمت مرکز در حال حرکت بوده است. دلیل این موضوع را می‌توان به تلاش و برنامه‌ریزی بلندمدت ضد‌انقلاب و جریان برانداز روی گسل‌های اجتماعی کشور که قابلیت تبدیل به یک گسل سیاسی دارند، دانست.
شواهد گویای آن است که از مدت‌ها قبل، ضد‌انقلاب روی چند گسل اجتماعی در حاشیه کشور فعالیت داشته است. گسل قومیتی، گسل‌های مذهبی با تأکید بر شیعه و سنی و نیز گسل‌های تجزیه‌طلبی ازجمله مواردی هستند که به شکل سازمان‌یافته در سال‌های اخیر از سوی ضد‌انقلاب برای آنها دستورکار مشخصی تدوین شده است. به‌عنوان نمونه، در اغتشاشات اخیر شاهد تحریک شدن مقامات برخی کشورهای همسایه از سوی دشمن برای بیان اظهارات مداخله‌جویانه درباره برخی شهرهای ایران بودیم. همزمان با این اظهارات، رسانه‌هایی که مدیریت اغتشاشات را در دست داشتند با تریبون دادن به تجزیه‌طلبان نشان‌دار تلاش کردند گسل تجزیه‌طلب در ایران را فعال‌تر از قبل کنند تا منشا اتفاقات بعدی شوند اما با هوشیاری مردم و تدابیر به‌کار گرفته شده هیچ‌یک از این گسل‌ها نتوانست دشمن را به هدفی که دنبال می‌کرد، برساند.

مراقب آینده باشیم
یکی از وجوه مشترک فتنه88 و اغتشاشات سال‌جاری این است که مردم با مشکلات اقتصادی روبه‌رو هستند. این واقعیت جامعه است و نمی‌توان و نباید آن را نادیده گرفت. اکنون در کشور گروه‌ها، طبقات اجتماعی و خانواده‌هایی داریم که از نظر اقتصادی صدمه‌دیده‌اند. به‌نظر می‌رسد اگر در 9دی88 موفق شدیم با حضور مردم و راهپیمایی آنان بساط فتنه‌گران را جمع کنیم امروز 9دی مورد نیاز برای پایان دادن به اغتشاشات و جلوگیری از بروز آن در سال‌های بعد، توجه به چند اصل مهم است. از این‌رو، در شرایطی که دولت، مجلس و قوه قضاییه با یکدیگر همبستگی بی‌سابقه و مبارکی دارند باید رفع مشکلات اقتصادی مردم، به‌عنوان یک اولویت در دستورکار باشد. اگر مردم در آرامش و رفاه باشند بدون تردید هیچ گروه تجزیه‌طلب و خارجی نمی‌تواند بر تصمیماتی که مردم می‌گیرند، اثرگذار باشد. معتقدم، اگر در حوزه اقتصادی رفاه ایجاد کنیم، در حوزه سیاسی زمینه را برای مشارکت بیشتر مردم در سرنوشت سیاسی فراهم کنیم و در حوزه فرهنگی قانون را برای مردم تبیین کنیم و به ابهامات آنان پاسخ دهیم؛ آن زمان 9دی واقعی کشور رقم خواهد خورد و نظام و انقلاب در توفان بلاها و توطئه‌ها بیمه خواهد شد. بیمه‌ای که هیچ برنامه‌ریزی سیاسی، اقتصادی یا رسانه‌ای نمی‌تواند آن را باطل کند.