همه‌ تحریم‌های پسا مهسا

باران پناهی-روزنامه‌نگار

بروز وقایع اخیر در ایران به بهانه مرگ مهسا امینی، بار دیگر موجب شد دشمنان خارجی جمهوری اسلامی ایران از آن به مثابه فرصتی برای مداخله در امور داخلی ایران و نیز تحریک هر چه بیشتر آشوب‌ها استفاده کنند، اما این تحریم‌ها نتیجه‌ای جز وخامت زندگی مردم چیزی در بر ندارد.
آمریکا، کانادا، انگلیس و اتحادیه اروپا اخیرا به بهانه مسائل حقوق بشری و ادعای بی‌اساس مشارکت ایران در جنگ اوکراین تحریم‌های جدیدی را علیه ایران وضع کرده‌اند. ایران نیز متقابلا تحریم‌هایی را علیه شخصیت‌ها و نهادهای اروپایی به‌دلیل اقدامات عامدانه آنان در حمایت از تروریسم و گروه‌های تروریستی، ترویج و تحریک به تروریسم، خشونت و نفرت‌پراکنی و نقض حقوق بشر وضع کرده است.
ایالات متحده آمریکا تحریم‌های اقتصادی، تجاری و مالی را با ممنوعیت همه‌جانبه تجارت از سال۱۹۹۵ و اقدامات قابل‌توجهی به‌منظور انزوای ایران در سیستم تجاری و مالی بین‌المللی، از طریق اعمال تحریم‌های ثانویه بر نهادها و مؤسسات مالی غیرآمریکایی اعمال کرده است. با این حال، از  سال2000 به بعد، مجموعه‌ای از دستورات اجرایی و قوانین خاص، چارچوب گسترده و پیچیده‌ای از ممنوعیت‌ها و موانع را ایجاد کردند که پس از سال۲۰۱۰ تشدید شد و به بخش انرژی و سایر بخش‌های کلیدی اقتصادی تسری یافت. تحریم‌ها علیه بخش مالی ایران شامل قرار دادن در فهرست تحریمی و انسداد دارایی‌ها بود که بر بانک مرکزی ایران و بانک‌های تجاری تأثیر گذاشت.
اتحادیه اروپا از سال۲۰۱۰ با ممنوعیت فروش، انتقال یا صادرات کالاها و فناوری با کاربرد دوگانه و با اعمال محدودیت‌هایی بر سرمایه‌گذاری و روابط مالی، تعامل با صنعت نفت و گاز، بیمه، حمل‌ونقل و صنعت نفت ایران، تحریم‌های جامع اقتصادی، تجاری و برخی دیگر را علیه ایران تصویب کرد. این اقدامات در سال‌های بعد با تحریم نفتی در سال۲۰۱۲ و ممنوعیت فروش، عرضه، انتقال یا صادرات برخی کالاها ازجمله تجهیزات یا فناوری قابل‌استفاده در صنایع نفت، گاز طبیعی و پتروشیمی تشدید شد.
در سال۲۰۱۱، استرالیا قانون تحریم‌های مستقل و مقررات تحریم‌های مستقل را تصویب کرد که تحریم‌های تسلیحاتی، محدودیت‌هایی بر صادرات یا عرضه برخی کالاها، ممنوعیت مشارکت با ایران در هرگونه «فعالیت تجاری حساس» مانند استخراج یا تولید اورانیوم را در بر می‌گرفت. عرضه، فروش یا ساخت کالاهای مرتبط با فناوری موشکی و تسلیحات هسته‌ای ایران، ارائه خدمات مالی، فنی، کارگزاری و سرمایه‌گذاری مرتبط با کالاهای تحریمی و محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های سفر برای افراد یا نهادهای تحریمی از دیگر این موارد هستند. در ژوئیه۲۰۱۰، کانادا برنامه تحریم‌های خود را تحت عنوان قانون اقدامات ویژه اقتصادی یا «سما» و مقررات اقدامات ویژه اقتصادی ایران تصویب کرد و ممنوعیت‌های گسترده‌ای را برای صادرات به ایران و واردات از ایران، محدودیت در معاملات مالی، سرمایه‌گذاری، بیمه و تمدید آن در بخش‌های کلیدی اقتصادی، از جمله انرژی، کشتیرانی و معدن اعمال کرد.
با وجود تلاش‌های دولت ایران به‌منظور کاهش تأثیر منفی تحریم‌های یکجانبه در حوزه‌های مختلف، به‌ویژه برای آسیب‌پذیرترین اقشار (جامعه)، اما چنین امری نباید به‌عنوان زمینه‌ای برای مشروعیت‌بخشی به اعمال تحریم‌های یکجانبه استفاده شود. با این اوصاف موج‌های جدید تحریم همواره به ‌سوی ایران روانه می‌شود؛ آن هم به‌دلیل نقض حقوق بشر و مشکلات داخلی ایران، تا جایی که کشورهای اتحادیه اروپا بر سر تحریم ایران در پی رویدادهای اخیر ایران در رابطه با مرگ مهسا امینی به توافق رسیده‌اند و وزرای خارجه این کشورها این تحریم‌ها را رسمی خواهند کرد.
وزیر امور خارجه کشورمان پیش‌تر درباره اتفاقات اخیر ایران گفته بود: «در مورد اتفاقی که برای خانم مهسا امینی افتاده است، همه ما متأسف هستیم. این اتفاق در همه جای دنیا رخ می‌دهد؛ ازجمله ده‌ها مورد در سال در آمریکا، انگلیس و دیگر کشورها. از زمان وقوع این اتفاق، رئیس‌جمهور کشورم موضوع را با دقت دنبال و با خانواده خانم‌امینی صحبت کردند. دستگاه قضایی نیز با جدیت در حال پیگیری موضوع است.» حسین امیرعبداللهیان می‌گوید که برخی پاک مردمی، از طریق ماهواره‌ها، فضای مجازی در حال تحریک مردم در داخل ایران هستند؛ به‌نحوی که اعتراضات مسالمت‌آمیز را به خشونت تبدیل کرده‌اند. البته ما تعجب می‌کنیم که چرا برخی مقام‌های آمریکا در این موضوع دخالت می‌کنند. معترضانی در ایران نسبت به این حادثه وجود دارند که مطالبه‌شان را به شکل مسالمت‌آمیز بیان می‌کنند، اما اکنون شبکه‌های سازماندهی‌شده‌ای در حال کار در حوزه ایجاد ناامنی هستند و اخلال در نظم عمومی را دنبال می‌کنند. گروهک تروریستی منافقین که ۱۷هزار ایرانی را به شهادت رسانده، از آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی در حال تحریک هستند و عوامل‌شان را به داخل ایران می‌فرستند. ایران جایی نیست که کسی بتواند کودتا یا انقلاب رنگین کند. مردم ایران فهیم هستند. بین اعتراض، اخلال و آشوب تفاوت وجود دارد. ما در ایران به مطالبات مردم توجه می‌کنیم، اما با کسانی که بخواهند آشوب کنند و تحت‌تأثیر خارج از کشور باشند، طبق قوانین‌مان عمل می‌کنیم.»