نسخه آنلاین، در مرز 100درصدی

 صدور نسخه‌های الکترونیکی روندی رو به افزایش دارد و حجم صدور نسخه‌های کاغذی به کمترین میزان خود و به کمتر از 10درصد رسیده است. براساس اعلام سازمان تأمین اجتماعی در 7ماه امسال یعنی از فروردین تا پایان مهرماه، ۹۷درصد نسخ این سازمان به‌صورت الکترونیک ثبت شده و در بیمه سلامت هم براساس اعلام مرکز آمار و فناوری اطلاعات این سازمان، در آبان امسال از 80هزار پزشک تحت قرارداد تنها 7هزار پزشک نسخ کاغذی و نیمه‌الکترونیک نوشته‌اند. آمار نسخ الکترونیکی بیمه سلامت هم‌اکنون به 8میلیون نسخه الکترونیک در ماه رسیده است. یزد، تنها استانی است که بیشترین صدور نسخ الکترونیک را ثبت کرده (98درصد) و خراسان‌رضوی (20درصد)، قم (14درصد) و اردبیل (11درصد) به‌ترتیب بیشترین نسخ کاغذی و نیمه الکترونیکی را صادر کرده‌اند. 10درصد پزشکان تهرانی هم نسخ بیماران را به‌صورت کاغذی نوشته‌اند.
موضوع نسخه‌نویسی الکترونیکی، از زمستان1400 اجباری شد و تمامی پزشکان طرف قرارداد با بیمه تأمین اجتماعی و بیمه سلامت ملزم به استفاده از این سیستم و ثبت نسخه آنلاین شدند. این طرح چند سالی به‌صورت نصف و نیمه در حال اجرا بود تا اینکه تبصره17 قانون بودجه1401 علاوه بر بیمه‌های پایه، بیمه‌های تکمیلی را نیز مکلف به ارائه خدماتشان به‌صورت الکترونیک کرد. بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت چندی پیش درباره روند رو به رشد صدور نسخ الکترونیک گفته بود: «قبل از اجرای قانون، نسخه الکترونیک آمار زیر 10درصد داشت و اکنون این عدد به بالای 90درصد رسیده است.» اما برای رسیدن صدور نسخ الکترونیک به عدد 100درصد، محمدمهدی ناصحی، مدیرعامل سازمان بیمه سلامت از اجرای تعرفه‌های تشویقی برای پزشکانی که همچنان نسخ کاغذی و نیمه‌الکترونیک صادر می‌کنند، خبر داده و گفته: «برای سهولت صدور نسخ الکترونیک، یکپارچگی در صدور این نسخ بین 2سازمان تامین اجتماعی و سلامت صورت خواهد گرفت.» امین بیگلرخانی، رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت اواخر آبان درباره رفع مشکلات سامانه یکپارچه الکترونیک از ورود شرکت‌های دانش‌بنیان و ارائه محصولات‌شان در این حوزه خبر داده بود:‌ «150شرکت‌ دانش‌‌بنیان محصولاتشان را به ما عرضه کرده و پنل آنها به آزمایشگاه ارزیابی کیفیت ارسال شده است؛ درصورتی که محصولات آنها استانداردهای وزارت بهداشت را دارا باشد به‌صورت نهایی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.»‌

90میلیون نسخه الکترونیک برای تامین اجتماعی
«هم‌اکنون تقریباً تمامی پزشکان مجهز به سخت‌افزار و نرم‌افزار مورد نیاز جهت نسخه‌نویسی الکترونیک هستند و از ابتدای سال‌جاری تا پایان مهر امسال، 97درصد نسخ طرف قرارداد با سازمان تامین اجتماعی به‌صورت الکترونیک ثبت شده است.» سلیمه رحیمی‌مقدم، رئیس اداره پزشکان، دارو و پاراکلینیک اداره کل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین‌اجتماعی با بیان این مطلب به ایسنا گفته: «براساس آخرین آمار دریافتی از سامانه‌های مکانیزه سازمان تامین‌اجتماعی بیش از ۹۵ درصد نسخ پزشکان به شکل الکترونیک تجویز شده و حاکی از همکاری بسیار خوب پزشکان در اجرای سراسری طرح نسخه الکترونیک است.» این مسئول همچنین آماری هم از نسخه‌نویسی و نسخه‌پیچی الکترونیکی از ابتدای سال تا پایان مهرماه ارائه کرده است: «‌مجموع نسخ صادر شده در این مدت، ۸۰میلیون‌و۸۶۷ هزار و ۳۸۵مورد بوده که از این میزان ۷۸میلیون‌و۳۱۳هزار و ۵۴نسخه به‌صورت الکترونیک و 10میلیون و ۴۵۴هزارو۲۱۱نسخه به‌صورت کاغذی نوشته شده است. به‌عبارت دیگر می‌توان گفت که از ابتدای سال تا پایان مهر ۹۷درصد نسخ طرف قرارداد، به‌صورت الکترونیک ثبت شده است.» رحیمی‌مقدم با تأکید بر اینکه تا پایان مهر 95درصد نسخه‌پیچی دارویی به‌صورت الکترونیک انجام شده، ادامه می‌دهد: «از ۶۸ میلیون و ۳۷۵هزارو۵۲۶ نسخه دارویی، ۶۵میلیون‌و۳۸ هزار و ۵۹۵ نسخه به‌صورت الکترونیک در داروخانه‌ها پیچیده شده و 3میلیون‌و۳۳۶ هزار و ۹۳۱مورد نسخه‌پیچی کاغذی انجام شده است.» او همچنین از رشد 84درصدی نسخه‌پیچی پاراکلینیک به‌صورت الکترونیک هم خبر می‌دهد و تأکید می‌کند:‌ «این عدد ۲۸میلیون‌و۲۳۰ هزار و ۲۱۲ مورد بوده که ۲۳میلیون‌و۶۸۱ هزار و ۷۱۳ مورد به‌صورت الکترونیک و 4میلیون‌و۵۴۸ هزار و ۴۹۹ مورد به‌صورت کاغذی پیچیده شده است.»

 3چالش بیماران با نسخ الکترونیک
البته طی 10ماه از الزام قانونی صدور نسخ به‌صورت الکترونیکی بیماران با مشکلات متعددی هم دست و پنجه نرم‌ کرده‌اند. مهدوی برای دریافت داروهای پدرش به یکی از داروخانه‌های ستارخان مراجعه کرده، با یک کارت ملی و یک برگه کوچک که کد دریافت داروهایش روی آن ثبت شده است. او درباره مشکلات نسخه‌های الکترونیک می‌گوید: «پزشک همین را داد و گفت به داروخانه مراجعه کن. مسئول داروخانه به من گفت که احتمالا پزشک در تأیید نام دارو، اشتباه کرده و ما این داروها را موجود نداریم. مجبور شدم دوباره برگردم و بعد از چند ساعت معطلی نسخه را دوباره تعویض کرد.» مشکل دیگری هم هست که مراجعه‌کننده دیگری درباره آن توضیح می‌دهد: «چند روز پیش به یک متخصص اعصاب مراجعه کردم و برایم نسخه الکترونیکی نوشت. وقتی به داروخانه مراجعه کردم، گفتند که چون این پزشک با مراکز دولتی طرف قرارداد نیست، نمی‌توانند با پوشش بیمه سلامت آن را به من بدهند. قیمت داروها به‌صورت آزاد هم بیش از 600هزار تومان می‌شد. به یکی از درمانگاه‌های دولتی مراجعه کردم و یک پزشک دیگر داروها را برایم دوباره تأیید کرد.» در این‌باره چند روز پیش یکی از کارشناسان حوزه دارو و تجهیزات در داروخانه ۱۳آبان به خبرآنلاین گفته: «بیماری که قصد تهیه دارو تحت پوشش بیمه را دارد، باید حتماً به یک پزشک عمومی شاغل در مراکز درمانی دولتی مراجعه و کد رهگیری نسخه‌اش را دریافت کند. در این صورت می‌تواند برای تحویل دارو به داروخانه رجوع کند. البته این مشکل بیشتر مربوط به سامانه الکترونیک سازمان بیمه سلامت است و نسخه‌هایی که در مطب تجویز می‌شوند و با کد رهگیری مطب در سامانه به ثبت می‌رسند، مورد پذیرش سامانه الکترونیکی بیمه سلامت نیستند.» قطعی اینترنت و معطلی‌های چند ساعته، چالش دیگر، اما بسیار جدی بیماران است؛ اتفاقی که ممکن است در روز چندین بار تکرار شود و آنها را از دریافت داروهای مورد نیازشان در زمان کوتاه محروم کند. امیرعلی در این‌باره می‌گوید: «در چند ماه گذشته، یک‌بار به‌دلیل اختلال سیستم و 3بار به‌دلیل قطعی اینترنت مجبور شدم با یک روز تأخیر داروهای مادرم را تهیه کنم. با اجرای طرح دارویار، مجبور هستیم هر 2ماه یک‌بار به پزشک مراجعه و داروهای مادرم را در سامانه تمدید کنیم. معطلی مطب پزشک و حق ویزیت به کنار، تا زمانبندی پایانی برای داروهای قبلی تمام نشود، داروی جدید به ما نمی‌دهند، اگر اینترنت هم قطع باشد یا داروخانه نتواند تأیید دارو را از سامانه بگیرد، باید یک روز بدون دارو سپری کنیم و این مسئله برای مادر من خطرناک است.» با وجود این، فعالان حوزه دارو معتقدند خطا و نواقص این سامانه به‌تدریج رفع می‌شود و یکی از مهم‌ترین اتفاقات در محقق شدن 100درصدی نسخه‌نویسی الکترونیکی ثبت اطلاعات سابقه بیماری، داروهای مصرف شده و البته تشکیل یک پرونده پزشکی برای بیماران در این سامانه است؛ بانک اطلاعاتی‌ای که در شرایط اضطرار و زمانی که بیمار دسترسی به داروهای مصرفی خود را ندارد، می‌تواند به پزشکان در ارائه درمان به‌موقع و مناسب کمک کند.