تئاتر مقاومت؛ فرهنگ مقاومت

هجدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر مقاومت از 12‌آذر کارش را در مشهد شروع کرد؛ جشنواره‌ای که امروز (15آذر) با معرفی برگزیدگان به پایان می رسد و پرونده‌اش در مشهد بسته می‌شود. 
در این دوره از جشنواره، نمایش‌های پذیرفته‌شده در 4سالن مشهد اجراهایشان را روی صحنه بردند و گروه‌هایی که نمایش‌های محیطی داشتند هم نمایش‌های خود را در مناطقی که مشخص شده بود، اجرا کردند.

مقاومت صرفا مقابله مسلحانه نیست
در این جشنواره رقابتی، نمایش «مجلس شبیه‌خوانی قربانی» از آثار بخش خیابانی است که به بخش نهایی جشنواره راه یافت. علی بیگدلی درباره ضرورت برگزاری جشنواره بین‌الملل تئاتر مقاومت به همشهری می‌گوید: «سال‌ها قبل، زمانی که جشنواره در خرمشهر برگزار می‌شد، چندین مرتبه به همراه تیم‌های نمایشی به‌عنوان بازیگر، نویسنده و دستیار کارگردان حضور داشتم ولی امسال با توجه به اضافه‌شدن بخش بین‌الملل، نخستین دوره‌ای است که در جایگاه نویسنده و کارگردان حضور پیدا می‌کنم. معتقدم تمام جریان هنر و تئاتر مقاومت برگرفته از فرهنگ مقاومت است که زبان هنر بهترین قالب برای انتقال آن است.» این کارگردان تئاتر در ادامه با تأکید بر اینکه فرهنگ مقاومت دارای دکترینی است که موجب ایجاد جنبش‌ها و خیزهایی مانند بهار عربی در جهان اسلام شده، تصریح می‌کند: «تمام اتفاقات سال‌های گذشته سطح جهانی که همراه با بیداری ملت‌ها بوده، برگرفته از دکترین مقاومت بوده و اتفاقات ‌ یمن، فلسطین، لبنان و ایجاد تیپ فاطمیون افغانستان همگی به‌خاطر همین مسئله است. آن‌چیزی که می‌تواند دکترین مقاومت را به شکل گسترده ارائه کند و اهداف آن را بروز دهد، هنر مقاومت است؛ در این زمینه هنر نمایش و تئاتر به این دکترین خوانش می‌دهد؛ چراکه مقاومت صرفا مقابله مسلحانه نیست بلکه ابعاد فرهنگی و هنری دارد که بایستی درباره آن دیالوگ و گفت‌وگو صورت گیرد تا در بستر زندگی مردم قرار گیرد.»

انگیزه حضور در جشنواره تئاتر مقاومت
علی بیگدلی «مجلس شبیه‌خوانی قربانی» را یک اثر در راستای دکترین مقاومت عنوان می‌کند  و یادآور می‌شود: «امیدوارم جشنواره به اهداف خودش که بروز فرهنگ مقاومت به‌صورت ملموس برای مخاطب است، برسد.» وی در ادامه از انگیزه‌اش برای حضور در جشنواره تئاتر مقاومت می‌گوید: «انگیزه ما برای حضور در جشنواره مقاومت همان انگیزه‌ای است که باعث شد شهریور سال 1359 بسیاری از هموطن‌های ما خانه و زندگی را رها کنند و به جبهه‌های نبرد حق علیه باطل بروند چراکه ما عرصه هنری امروز را نیز یک جبهه دیگر می‌دانیم و معتقدیم زندگی امروز نیز جنگ است و در این نبرد نباید منفعل باشیم بلکه باید دست به اقدام بزنیم درحالی‌که شرایط امروز ما قطعا برای انجام فعالیت‌های فرهنگی و هنری بهتر از شرایط رزمندگان در دوران دفاع‌مقدس است که حتی گاهی نان خالی نداشتند. جنگ سخت و مسلحانه برای دفاع از مرزهای خاکی یک جبهه است. اما امروز فعالیت فرهنگی و هنری در عرصه هنر و نمایش جبهه امروزی جدیدی است که نیازمند آن هستیم و بارها توسط رهبر انقلاب به آن اشاره شده است. ایشان می‌فرمایند: «اگر امروز کسانی در خیابان‌ها هستند و اعتراضشان را درست ابراز نمی‌کنند، به‌خاطر ضعف کار فرهنگی ماست.»

دوسالانه‌بودن جشنواره و ایجاد انتظار بیشتر
وی درباره پروسه تولید نمایش توضیح می‌دهد: «تمرین گروه ما برای جشنواره مقاومت از 20تیرماه شروع شد و تمرین طولانی داشتیم چون بچه‌های ما برای اولین‌باری است که روی صحنه می‌روند و خوشبختانه هر کسی کار را دیده، ناراضی نبوده است بلکه بسیاری از اینکه 3نفر که تجربه اول بازیگری را سپری می‌کنند، چنین کار سختی را اجرا می‌کنند، به شعف‌ آمدند.» از دیگر کارگردانانی که نمایش خود را در این جشنواره روی صحنه برده، محمدجواد صرامی‌فروشان است، این کارگردان «تونل» را در جشنواره تئاتر مقاومت اجرا کرده، وی درباره نمایش خود می‌گوید: «این نمایش اثری است که ایثار و فداکاری را به زبان امروز و با یک ایثار و فداکاری بزرگ‌تر نشان می‌دهد.» این کارگردان اهل اصفهان به همشهری درباره جشنواره تئاتر مقاومت می‌گوید: «جشنواره بین‌المللی تئاتر مقاومت به‌واسطه‌ اینکه دوسالانه برگزار می‌شود، سطح انتظارات را بالا برده؛ چراکه فرصت کافی برای برنامه‌ریزی و تدارکات دارد؛ به‌نظرم جشنواره تئاتر مقاومت یک ضرورت برای تولید نمایش‌های جبهه مقاومت و تاکنون عملکرد خوبی داشته است و به‌عنوان جشنواره‌ای که در کشور اسم و رسم خوبی دارد، شناخته شده و همواره از سوی گروه‌های نمایشی مورد استقبال خوبی قرار می‌گیرد.» وی ادامه می‌دهد: «برای اولین‌بار است که تصمیم گرفتم در جشنواره‌ای غیر از جشنواره فجر شرکت کنم و جشنواره مقاومت را با تمام وجود دوست داشتم و حضور در آن را یک فرصت مهم می‌دانم چراکه معتقدم وجود جشنواره‌هایی با موضوع مقاومت در کشورمان یک نیاز و ضرورت است.» صرامی‌فروشان می‌گوید: «در مسیری قرار داریم که مدعی هستیم، می‌خواهیم ادامه‌دهنده راه شهدا باشیم. این نمایش کاملا به شکل امروزی، نشان می‌دهد در کشورمان مردمان زیادی وجود دارند که ادامه‌دهنده این راه هستند اما هرکسی به شکل، نوع، فکر و ذائقه خودش در این مسیر قدم برمی‌دارد درحالی‌که شاید ما او را نمی‌بینیم و درک نمی‌‎کنیم. ما در این نمایش نشان می‌دهیم پرسنل بیمارستان‌ها که در دوران کرونا رشادت داشتند و پای کار ایستادند، هیچ تفاوتی با امدادگران دوران دفاع‌مقدس ندارند که در زمان جنگ در بیمارستان‌های صحرایی کار می‌کردند و جان بچه‌های رزمنده را نجات می‌دادند و همچنین به‌دنبال این بودیم که به زبان امروزی بگوییم شهدا شرمنده شما هستیم.»

مکث
شرایط سخت تولید نمایش 

به‌گفته صرامی‌فروشان، نمایش«تونل‌» اثری است که ایثار و فداکاری را با یک ایثار و فداکاری بزرگ‌تر نشان می‌دهد. وی همچنین از شرایط سخت تولید نمایش می‌گوید و با اشاره به هزینه‌ها اضافه می‌کند: «اگر یک کارگردان از خودش توانایی هزینه‌کردن نداشته باشد امکان تولید نخواهد داشت چراکه درحال حاضر تولید نمایش خصوصا در حوزه طراحی صحنه و دستمزدها سخت شده و مثل گذشته نیست. تهیه ملزومات نمایش صحنه سخت و ابعاد اقتصادی بالایی دارد و ما برای آماده‌سازی گروه مجبور بودیم در مکان‌هایی تمرین داشته باشیم که لازمه آن صرف هزینه بود به‌خاطر همین با مشکلات زیادی روبه‌رو شدیم و حدود 2ماه تمرین داشتیم.»