اروگوئه؛ کشوری که برای نخستینبار میزبان و قهرمان جام‌جهانی شد
سوئیس آمریکای‌لاتین
بهنام سلطانی
با شروع جام‌جهانی 2022قطر، بیشتر تماشاگران پر‌و‌پا‌قرص فوتبال روی قهرمانی تیم‌های مطرحی مثل آلمان، برزیل، اسپانیا و انگلیس شرط بسته‌اند و کمتر کسی درباره تیم ملی اروگوئه صحبت می‌کند. اما اروگوئه تیمی است که در سال1930میلادی و سال‌ها قبل از آنکه برزیلی‌ها با پله جام ژوریمه را بالای سر ببرند، برای نخستینبار جام‌جهانی را برگزار کرد و دست بر قضا در همان نخستین دوره قهرمان مسابقات شد. بنابراین آنها نقش موثری در فوتبال داشته‌اند و می‌شود گفت جام‌جهانی از اروگوئه طلوع کرده است. تا قبل از سال 1828 میلادی، اروگوئه کشوری در جنوب شرقی آمریکای‌جنوبی بود که بین کشورهای استعماری دست‌به‌دست می‌شد و مورد‌استثمار پرتغالی‌ها و اسپانیایی‌ها قرار‌می‌گرفت برای اینکه بدانیم اروگوئه چگونه تبدیل به کشوری مدرن با سابقه 2بار قهرمانی در جام‌جهانی و بارها قهرمانی در کوپا آمریکا بدل شد و از بحران جنگ جهانی دوم به سلامت عبور کرد باید تاریخ این کشور را مطالعه کنیم.
زیرچکمه استعمارگران
در تاریخ پر‌فراز‌و‌نشیب برخی کشورهای آمریکای‌جنوبی ردپای استعمارگران پرتغالی دیده می‌شود. پرتغالی‌ها به مدد نبوغ کاشف و جهانگرد معروفشان یعنی واسکودوگاما، در کشف جزایر ناشناخته دنیا از مسیرهای آبی تبحر خاصی داشتند و با همین ترفند کشورهای مختلفی را که به آب‌های آزاد دسترسی داشتند، تصرف می‌کردند. آنها بعد از درگذشت واسکودوگاما همین شیوه را ادامه دادند تا در سال 1680میلادی از طریق اقیانوس اطلس برای نخستین بار وارد اروگوئه شدند. استعمارگران پرتغالی به محض ورود به این سرزمین، شهر کولونیا را ایجاد کردند. پرتغالی‌ها تا قرن هجدهم در این کشور حضور داشتند و مدام بر سر تصرف و غارت منابع طبیعی اروگوئه با اسپانیایی‌ها وارد جنگ می‌شدند. اسپانیایی‌ها طبق معاهده «توردسیلاس» ادعای مالکیت این نقطه از آمریکای‌جنوبی را داشتند و شهر مونته‌ویدئو را تأسیس کردند و پرتغالی‌ها در منطقه تحت‌استعمار «ساکرامنتو» مستقر شدند. جنگ و تعقیب و گریز بین پرتغالی‌ها و اسپانیایی‌ها در این 2منطقه در نهایت با پیروزی اسپانیا به پایان رسید و آنها تا سال 1820بر این سرزمین تسلط داشتند. بعد هم برزیلی‌ها این کشور را به‌عنوان یکی از ایالت‌های خودشان معرفی کردند و از این برهه تاریخی بود که جنبش‌های مردمی علیه استعمارگران شکل گرفت. 5سال بعد از ورود برزیلی‌ها یک مبارز انقلابی به نام «خوان آنتونیولاوالیا» جنبش‌های مردمی علیه برزیلی‌ها را رهبری کرد که به پیروزی انقلاب مردمی و استقلال کامل این کشور در سال1828منجر شد.
چراگاه بزرگ
اروگوئه هم‌اکنون در ردیف پیشرفته‌ترین و مرفه‌ترین کشورهای آمریکای‌جنوبی دسته‌بندی می‌شود و اقتصادشان را با تقویت زیرساخت‌های کشاورزی، دامداری و ماهیگیری حسابی سر‌و‌سامان داده‌اند. کشاورزی نقش مهمی را در تاریخ اروگوئه و هویت ملی آنها ایفا می‌کند و این کشور تا اواسط قرن بیستم مثل یک چراگاه بسیار بزرگ بود. ثروتی که از طریق صادرات محصولاتی مثل برنج، گندم، جو، ذرت، تخم آفتابگردان، سویا، حبوبات، سبزیجات، توتون، تنباکو، دانه‌های روغنی و انواع میوه به‌دست می‌آمد تحت‌عنوان «کاسکو» که معادل فارسی آن «رأس مدیریتی» است خرج می‌شد و توازنی بین دخل و خرج مردم این کشور ایجاد می‌کرد. همین فعالیت‌های اقتصادی باعث شد تا در سال 2006مونته‌ویدئو به‌عنوان بهترین و مرفه‌ترین شهر آمریکای‌جنوبی برای زندگی انتخاب شود.
انتقام تاریخی
فوتبال در کشور اروگوئه فراتر از یک ورزش مفرح و هیجان‌انگیز به‌حساب می‌آید و یک جورهایی با تاریخ و فرهنگ این کشور عجین است. آنها نخستینبار در سال1930و یک‌بار دیگر در سال1950قهرمان جام‌جهانی فوتبال شدند و همین اتفاق چنان مردم این کشور را متحد کرد که حدود یک‌دهه بعد از بحران جنگ‌جهانی دوم عبور کردند. اروگوئه قبل از قهرمانی در جام‌جهانی 2بار در المپیک‌های 1924و 1928قهرمان شده اما قهرمانی در جام‌جهانی آنها را در برابر تهاجم نیروهای بیگانه قدرتمندتر کرد. قهرمانی اروگوئه در جام‌جهانی1950یک اتفاق تاریخی بود و مردم اروگوئه قهرمانی در خاک برزیل را پاسخ محکمی به حمله نظامی برزیلی‌ها به خاک کشورشان در سال1824می‌دانند. اروگوئه 15بار در جام ملت‌های آمریکای‌جنوبی یا همان کوپا آمریکا قهرمان شده و از این حیث پرافتخارترین تیم آمریکای‌جنوبی به‌حساب می‌آید. آنها انگار مردمانی هستند که حرفشان را در زمین فوتبال می‌زنند. شماری از بهترین بازیکنان تاریخ فوتبال مثل آلوارو رکوبا، دیه گو فورلان، فرانچسکولی لوئیس سوآرز، ادینسون کاوانی و فدریکو والودره، ستاره رئال مادرید به اروگوئه تعلق دارند.
موناکوی آمریکای‌جنوبی
اروگوئه 176هزار کیلومترمربع مساحت دارد و به‌عنوان دومین کشور کوچک آمریکای‌جنوبی شناخته می‌شود اما شهرهای دیدنی زیادی دارد. مونته‌ویدئو به‌عنوان پایتخت اروگوئه سرشار از جاذبه‌های مختلف است و نیمی از جمعیت این کشور در همین شهر زندگی می‌کنند. این شهر مملو از سینما، گالری‌های هنری و سالن‌های موسیقی است و بخش تاریخی آن با ساختمان‌های نئوکلاسیک جلوه خیره‌کننده‌ای دارد. معماری استعماری و خیابان‌های سنگفرش شده شهر تاریخی «کولونیا دل ساکرامنتو» هم دیدنی است. پرتغالی‌ها و اسپانیایی‌ها در دوره‌های مختلف برای تصرف ساکرامنتو با هم مبارزه می‌کردند که همین موضوع یکی از دلایل ترکیب معماری این شهر است. از شهر ساحلی و مجلل «پونتا دل استه» به‌عنوان موناکوی آمریکای‌جنوبی یاد می‌شود. در این شهر، قایق‌های تفریحی و رستوران‌های مجللی وجود دارد که به تفرجگاهی برای افراد ثروتمند تبدیل شده است. شهر «تاکوئارمبو» در شمال اروگوئه هم به‌خاطر داشتن مزارع وسیع کشاورزی، محل رفت‌وآمد گاوچران‌های حرفه‌ای است. شهر کارملو هم در محل تلاقی 2رودخانه «ریو اروگوئه» و «ریو‌دلا‌پلاتا» قرار دارد و مقصد گردشگری بسیار محبوبی است.
