میز خبر
کتاب‌هایی با تیراژ 5نسخه
صنعت چاپ و نشر کشور روزهای سختی را سپری می‌کند. قیمت بالای کتاب، کاهش تیراژ کتاب، بیرغبتی مردم به کتابخوانی، نوسانات بازار ارز و تأثیر بلافصل آن روی قیمت کاغذ و سایر ملزومات چاپ باعث شده که صنعت نشر با مسائل عمده‌ای درگیر باشد.
عبدالکریم جربزه‌دار، مدیر انتشارات اساطیر که طی 4دهه فعالیت خود آثار مهمی را در حوزه‌های اسلام‌شناسی، ایرانشناسی، متون کهن فارسی و... به چاپ رسانده، درباره وضعیت کتاب در جامعه با مهر گفت‌وگو کرده است.
وی با اشاره به عدم‌تعریف خرید کتاب در سبد هزینه خانوارهای ایرانی گفت: به‌عنوان یک ناشر باسابقه باید عرض کنم که اصلا خرید کتاب در سبد هزینه خانوار ایرانی وجود ندارد. یک خانوار ایرانی در سبد هفتگی، ماهانه و سالانه خود اقلام زیادی دارد؛ باور دارد که باید گل برای خانه‌اش بخرد یا باور دارد که باید به سینما یا مسافرتی برای رفع تفریح و خستگی برود، اما هیچ موقع این ذهنیت در افراد جامعه نبوده که باید به‌طور مستمر مطالعات روزانه‌ای داشته باشند و همانطور که غذای جسمشان را به بدنشان می‌رسانند که سالم بمانند، غذای روح‌شان را هم تهیه کنند. حال که این جثه ضعیف شده، مشکل دیگری هم روی کار آمده که آن فضای مجازی است. فضای مجازی عرصه بروز و ظهور کتاب الکترونیک و صوتی است. این کتاب‌ها با مجوز و بدون مجوز به هر ترتیب آینده چاپ را تهدید می‌کنند. به بیان دقیق‌تر ماجرا، این تهدید خود را از چند سال قبل نشان داده است و آرام آرام می‌رود تا به سمتی برسد که عملا صنعت چاپ از حیز انتفاع ساقط شود؛ کما اینکه اکنون تیراژ کتاب‌ها از 3هزار نسخه در ۷ تا ۱۰سال پیش به ۳۰۰، ۲۰۰، ۱۰۰ و حتی ۵نسخه در زمانه فعلی رسیده و این کار عجیبی است که اگر به آن توجه نشود، صنعت چاپ را تهدید می‌کند؛ به‌ویژه اینکه تکنولوژی چاپ در ایران، قدیمی است و نیروی کار زیادی در این بخش به اشتغال درآمده‌اند که خطر از دست دادن شغل تهدیدشان می‌کند.
جربزه‌دار گرانی کاغذ در این سال‌ها را یکی از آسیب‌های عمده صنعت نشر دانست و ادامه داد: در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ کاغذ ارزان یا نیست یا اینکه به‌دست ما نمی‌رسد. ما اکنون کاغذ را، بندی یک‌میلیون و 250هزار تومان خریداری می‌کنیم. روشن‌تر بگویم، قیمت کاغذ نسبت به 2سال قبل افزایش ۳۰۰درصدی را تجربه کرده است و به همین نسبت باقی مسائل از قبیل هزینه‌های چاپ، صحافی، لیتوگرافی و حروفچینی بالا رفته است. در نتیجه قیمت تمام‌شده کتاب بالاتر رفته و این امر باعث شده اگر ناشری با مقدار هزینه معینی می‌توانست در سال گذشته ۴عنوان کتاب چاپ کند، امسال فقط می‌تواند یک عنوان کتاب را آن هم در تیراژ محدود به مرحله چاپ برساند.
وی با اشاره به این نکته که روند بازگشت سرمایه در صنعت نشر به نسبت دیگر صنوف زمان بیشتری را طی می‌کند، ادامه داد: برگشت پول در بازار کتاب سریع نیست. این درصورتی است که شما برای تأمین اقلام موردنیاز چاپ و نشر باید به‌صورت نقدی خرید کنید. برای خرید هر کالایی حتی اگر ضایعات باشد، باید پول نقد بدهید، ولی کتاب در چرخه پخش با مدت‌های 7 یا 8یا بعضا ۱۰ماه مبادله می‌شود. بر این اساس اگر ناشری کتابی را چاپ کند و در همان روزهای ابتدایی چاپ نیز تمام نسخه‌های کتاب به فروش برسد، عملا دیناری دست این ناشر را نمی‌گیرد تا برای تجدیدچاپ خود سرمایه‌گذاری کند.
