چگونه در بازار کاغذی، دلار بخریم

بانک مرکزی با ابلاغ بخشنامه‌ای به بانک ملی، جزئیات و ضوابط اجرایی انتشار اوراق گواهی ارزی را اعلام کرد. طبق اعلام بانک مرکزی  خریداران اوراق ارزی درصورتی که در زمان سررسید این اوراق در بهمن ماه بخواهند دلار دریافت کنند، باید 7درصد حق‌الوکاله پرداخت کنند. به گزارش همشهری، به‌دنبال افزایش نوسان‌های قیمت ارز، بانک مرکزی از ابزار مالی جدیدی رونمایی کرده است که می‌تواند مورد استفاده سرمایه‌گذاران بازار ارز قرار بگیرد؛ با این حال مشخص نیست با توجه به شروطی که برای تسویه این اوراق درنظر گرفته شده، این اوراق با استقبال سرمایه‌گذاران مواجه شود.
هفته قبل از ابتکار بانک مرکزی در زمینه انتشار اوراق گواهی سکه نیز استقبال نشد. بانک مرکزی در تلاش است تا از طریق انتشار این اوراق تقاضا‌های خردی را که از شهریور ماه به بازار ارز سرازیر شده‌اند، جذب خود کند تا از طریق کنترل تقاضا در بازار ارز از رشد بیشتر قیمت دلار جلوگیری کند.
 این اقدامات بعد از آن شروع شده که آمارها نشان می‌دهد، سرعت رشد سپرده‌های دیداری افزایش یافته و بخشی از این نقدینگی، رهسپار بازار طلا و ارز شده است.برهمین اساس، روز گذشته بانک مرکزی جزئیات اجرایی انتشار این اوراق و نحوه خرید آن را اعلام کرد.

‌نحوه خرید اوراق ارزی
متقاضیان خرید اوراق ارزی می‌توانند با مراجعه به شعب ارزی بانک ملی، این اوراق را بخرند. هر خریدار می‌تواند حداقل معادل ریالی هزار دلار و حداکثر 4هزار دلار خریداری کند و ارزش هر برگ از این اوراق، معادل ریالی 100دلار آمریکاست.
قیمت این اوراق برمبنای قیمت دلار در بازار توافقی ارز در بازار متشکل ارزی تعیین می‌شود؛ هم‌اکنون قیمت هر دلار آمریکا در بازار توافقی در حدود 33هزار و400تومان بوده و قرار است این اوراق را بانک ملی از روز شنبه عرضه ‌کند. خریداران باید بابت خرید هر برگ از این اوراق که معادل 100دلار آمریکاست، رقمی در حدود 3میلیون ‌و340هزار تومان پرداخت کنند.
بانک مرکزی سررسید این اوراق را 25بهمن ماه امسال تعیین کرده است؛ یعنی  این که خریداران فقط تا این تاریخ می‌توانند مالکیت این اوراق را در اختیار داشته باشند و بعد از آن باید با مراجعه به بانک، این اوراق را به‌صورت ارزی یا ریالی تسویه کنند.
قیمت تسویه این اوراق در زمان سررسید هم، همان قیمت پایانی دلار در بازار توافقی ارز در روز قبل از تسویه در نظر گرفته شده است.
این اوراق تا قبل از سررسید‌شان قابل بازخرید هستند و هر زمان که خریدار، این اوراق را به شعب بانک ملی ارائه کند، می‌تواند آن را با نرخ پایانی روز قبل دلار در بازار توافقی بازار متشکل ارزی بازخرید کنند.  با این حال طبق اعلام بانک مرکزی، این اوراق امکان معاملات ثانویه ندارند، به این معنا که خریداران نمی‌توانند اوراق خریداری شده را به شخص دیگری بفروشند؛ زیرا این اوراق با نام است.

نکات اصلی تسویه اوراق
بانک مرکزی اعلام کرده؛ خریداران این اوراق در زمان سررسید به 2روش می‌توانند این اوراق را بازخرید و وجه اوراق را دریافت کنند. در روش اول خریداران می‌توانند با پرداخت حق‌الوکاله بانک مرکزی اسکناس ارزی دریافت کنند و در روش دوم می‌توانند بدون پرداخت حق‌الوکاله این اوراق را به‌صورت ریالی تسویه کنند؛ به‌معنای این که معادل ارزش ریالی این اوراق که به قیمت روز دلار بر مبنای بازار توافقی تعیین می‌شود، وجه ریالی
دریافت کنند.
نکته قابل توجه در مورد تسویه ارزی این اوراق مبلغ تعیین شده برای حق‌الوکاله است که بانک مرکزی آن را برای 3ماه 7درصد تعیین کرده که به‌نظر می‌رسد درصد بالایی است و نشان می‌دهد هدف اصلی بانک مرکزی این است که هزینه تسویه ارزی این اوراق را به قدری بالا ببرد که برای خریداران، تسویه ارزی یا دریافت اسکناس دلار به جای ریال نفعی نداشته باشد.
با این روش، متقاضیان مجبور می شوند در زمان سررسید به جای دریافت دلار معادل ریالی اوراق را دریافت کنند. پرداخت مبلغ 7درصد به‌عنوان حق‌الوکاله این اوراق، بستگی زیادی به میزان سودی که خریداران در دوره 3ماهه کسب می‌کنند دارد. چنانچه میزان سود آنها بیش از نرخ حق‌الوکاله باشد تسویه ارزی این اوراق به نفع خریداران است و چنانچه میزان سود خریداران کمتر از این نرخ باشد، تسویه ارزی این اوراق به‌نفع خریداران نیست. در چنین شرایطی حتی بیم آن می‌رود که با افزایش عرضه ارز در بازار توافقی، در روز‌های پایانی قبل از سررسید و در نتیجه کاهش قیمت دلار در بازار توافقی، سود سرمایه‌گذاران از دست برود و تسویه ارزی این اوراق به نفع خریداران نباشد.
به‌غیر از بالا بودن نرخ حق‌الوکاله این اوراق، باید توجه کرد قیمت این اوراق بر مبنای نرخ بازار توافقی تعیین می‌شود. روند معاملات در این بازار نشان می‌دهد که نوسان‌های این بازار چندان تناسبی با نوسان‌های قیمت دلار در بازار آزاد ندارد و عموما به‌دلیل تغییراتی که در میزان عرضه ارز انجام می‌شود نوسان‌های آن محدود است؛ بنابراین خریداران نمی‌توانند با خرید این اوراق متناسب با نوسان‌های بازار آزاد سود کنند.  بر این اساس به‌نظر می‌رسد این اوراق در جذب سرمایه‌گذاران با چالش مواجه باشد، مگر اینکه سرمایه‌گذاران به این نتیجه برسند که میزان رشد قیمت ارز در بازار توافقی به قدری خواهد بود که دست‌کم نرخ حق‌الوکاله آنها را پوشش دهد.