روانشناسی تغذیه

علم روانشناسی با علم تغذیه آنجا به تلاقی یکدیگر درمی‌آیند که آثار تغذیه بر روان افراد مشهود می‌شود و اختلالاتی مانند «اختلال در خوردن» و به شیوه‌های مختلف پدید می‌آید. در واقع اختلالات خوردن ازجمله رفتارهای شایع روان‌‌تنی به‌شمار می‌رود که مشکلات فراوانی در سلامت جسمانی و عملکرد روانی افراد به‌وجود می‌آورد. طبق آخرین نتایج به‌دست آمده توسط روانشناسان، روانپزشکان و متخصصان علوم تغذیه و سلامت در این نوع از اختلالات با توجه به گسترش فرهنگ غذایی نامتناسب با جغرافیای غالب، الگوهای نامناسب تغذیه‌ای، عوامل نژادی و طبقه اجتماعی که فرد در آن قرار دارد، می‌توان اختلالات خوردن از بی‌اشتهایی عصبی تا پرخوری عصبی را به خوبی مشاهده کرد که واضح است علم روانشناسی به درمان آن پرداخته است. بهتر است برای فهم کامل این موضوع پیچیده و درهم تنیده شده، کمی به عقب بازگردیم و از نخستین خدمت علم روانشناسی به علم تغذیه بگوییم. دانشمندان از طراحی الگو  یا مدل سلامت محور غذایی با هدف بهبود عملکرد عصبی و روانی بدن به‌عنوان نخستین خدمت بین علومی یاد می‌کنند و در تعریف روانشناسی تغذیه چنین می‌گویند: «روانشناسی تغذیه را می‌توان علم شناخت اثرات ذهن و روان بر تغذیه و برعکس، شناخت اثرات تغذیه بر روان و ذهن انسان دانست.» از دیدگاه روانشناسی، عوامل مختلفی مانند عوامل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، جغرافیایی، ژنتیک و تکامل بر عادات و سبک غذایی افراد مؤثر است که هر یک باید از مدیریت مناسب برخوردار باشد تا ذهن و روان سالم را تضمین کند. فقط در این شرایط است که احساسات و افکار مثبت در افراد تقویت می‌شود و می‌توان انتظار عملکردی سازنده از آنها داشت.

انواع اختلالات روانی و هیجانی خوردن
اختلالات خوردن در 3گروه (روانی و هیجانی) مجزا قابل بررسی و درمان است.

اختلال پرخوری
 افرادی که درگیر چنین اختلالی هستند، معمولا اضافه وزن دارند. اختلال پرخوری در هر سنی می‌تواند بروز کند، اما شایع‌ترین زمان آن میانسالی است. این بیماری فرد را در خطر ابتلا به دیابت نوع 3، فشار خون بالا، سوزش و خونریزی معده، اختلالات روده‌ای، فرسایش مینای دندان، کم شدن ضربان قلب، اختلال در کاهش سرعت سوخت‌وساز بدن و بیماری‌های قلبی قرار می‌دهد.
 
اختلال پرخوری(بولیمیا)
 از نشانه‌های مهم این از نوع پرخوری، بالا آوردن، است. هر کسی در هر سنی می‌تواند دچار بولیمیا شود. البته اغلب، بانوان درگیر این نوع از اختلال پرخوری می‌شوند. عواملی که در ابتلا به این اختلال نقش بازی می‌کنند عبارتند از: حوادث تروماتیک و استرس‌زا، بیولوژی، فرهنگ و عادات یک خانواده و فشارهای اجتماعی برای لاغر شدن و کاهش وزن. با این حال این اختلال دائمی نیست و با درمان مناسب روانشناسی می‌توان چرخه آن را متوقف کرد.

 اختلال بی‌اشتهایی عصبی (آناروکسیا)
این اختلال باعث بی‌اشتهایی تقریبا دائمی در افراد می‌شود و کاهش وزن شدید به همراه دارد. این اختلال نیز بیشتر میان دختران و بانوان شایع است اما پسران و مردان نیز ممکن است دچار آن شوند. بی‌اشتهایی عصبی منجر به تحریک بیش از حد هورمون‌ها، کاهش وزن و پریشانی روانی می‌شود و افراد دارای این اختلال معمولا از چاق شدن وحشت دارند.
 این اختلال پس از یک تغییر در زندگی مانند تجربه یک حادثه‌ تلخ یا میل به برتری در ورزش‌هایی مانند ژیمناستیک یا دوندگی و نیز کاهش وزن با هدف حضور در صنعت مدلینگ با وسواس وزنی رخ می‌دهد. بی‌اشتهایی عصبی عوارض جدی ازجمله سوءتغذیه، بیماری‌های قلبی- عروقی، کم شدن حجم مایعات بدن، اختلالات گوارشی، ناباروری و نشانه‌های دیگر را به همراه دارد.

و اما درمان چیست؟
برای هر نوع از این اختلالات در خوردن، راهکار درمانی به‌منظور تغییر رفتار و نگرش افراد مبتلا وجود دارد تا الگوی تغذیه فرد اصلاح شود. راهکارهای درمانی به‌طور متداول توسط متخصص روان درمانگر از طریق به‌کارگیری روش‌هایی مانند درمان رفتاری - شناختی همراه با متخصصان تغذیه و مراقبت‌های پزشکی طراحی می‌شود.