استراتژی امنیت ملی آمریکا؛ تقابل بدون تعامل

دونالد ترامپ طبق سنت ۳۰سال گذشته در آمریکا استراتژی جدید امنیت ملی این کشور را در میان تشویق‌های مکرر حضار اعلام کرد؛ فضایی که برای بسیاری یادآور سخنان پرحرارت و البته پرحاشیه او در طول مبارزات انتخاباتی‌اش بود. 

نه تنها حال و هوای سالن محل سخنرانی ترامپ شبیه به دوران انتخابات بود، بلکه سخنان او هم چنین بود. ترامپ با اعتماد به نفس همیشگی‌اش اعلام کرد که استراتژی جدید آمریکا مبتنی بر شعار «اول آمریکا» بنا شده است. این شعاری است که مردم آمریکا تمام ۲سال گذشته را با آن زندگی کرده‌اند؛ بیش از یک سال در طول مبارزات انتخاباتی ترامپ و حدود یک سال ابتدایی دوره ریاست‌جمهوری او. 

دونالد ترامپ درست در روزی که تمامی اعضای شورای امنیت برخلاف نظر او به قطعنامه‌ای در مورد وضعیت بیت‌المقدس رأی مثبت دادند، از «بازگشت قهرمانانه آمریکا به صحنه سیاست جهانی» سخن گفت. او گفت: «آمریکا بازگشته ‌است؛ آمریکا قوی‌تر از همیشه بازگشته‌است. همه جهان اکنون تحت‌تأثیر بازگشت دوباره آمریکا در جایگاه رهبری جهان است. پای سربلندی کشورمان ایستاده‌ایم؛ به شکلی که در تاریخ آمریکا سابقه نداشته است.»  ترامپ با حضور در برابر کارکنان دولت، اعضای کنگره و کابینه از اصولی در استراتژی امنیت ملی آمریکا سخن گفت که طی یک سال حضورش در کاخ سفید بار‌ها بر آن‌ها تأکید کرده است. او برخلاف ۲رئیس‌جمهور پیش از خود ترجیح داد به جای انتشار متن استراتژی، آن را شخصا در میان جمع هوادارانش اعلام کند. «رقابت و تقابل» کلیدواژه سخنان دیروز رئیس‌جمهور آمریکا بود. او گفت: ‌ «استراتژی جدید ما بر مبنای واقع‌گرایی و در چارچوب امنیت ملی ماست. چه بخواهیم چه نخواهیم اکنون وارد یک دوره جدید از تقابل و رقابت شده‌ایم.» رئیس‌جمهور آمریکا از «جهانی فوق‌العاده خطرناک» سخن گفت که «نمایی از جنگ سرد در آن دیده می‌شود». 

ترامپ در تبیین چارچوب تعیین‌شده برای امنیت ملی آمریکا از ۳تهدید عمده در برابر این کشور سخن گفت. نخست «قدرت‌های رقیب» که در پی به چالش کشیدن منافع آمریکا هستند. چین و روسیه از دید ترامپ جزو این دسته‌اند. دوم «کشورهای سرکش» که تروریسم و سلاح‌های کشتارجمعی را دنبال می‌کنند. او ایران و کره‌شمالی را در این دسته تقسیم‌بندی کرد و سوم، «سازمان‌های تروریستی» که دائما به‌دنبال یافتن راه‌هایی برای ضربه زدن به آمریکا هستند. 

چین و روسیه؛ قدرت‌های رقیب

دونالد ترامپ در اعلام استراتژی امنیت ملی آمریکا بار‌ها و بار‌ها به چین و روسیه اشاره کرد و آن‌ها را کشورهایی خواند که «قدرت، نفوذ و منافع آمریکا» در جهان را به چالش می‌کشند و به‌دنبال ضربه زدن به امنیت آن هستند. ترامپ این دو کشور را قدرت‌های رقیب آمریکا در جهان نامید. دونالد ترامپ از ابتدای ورودش به کاخ سفید و حتی پیش از آن در جریان مناظره‌های انتخاباتی‌اش، شمشیر را برای چینی‌ها از رو بسته و دائما در انتقاد از دولت چین سخن گفته است. سند اخیر نیز دائما «رفتارهای تجاری آمیخته با سوءاستفاده» چین را مورد انتقاد قرار می‌دهد و تقابل با این کشور را در چارچوب امنیت ملی آمریکا ضروری می‌داند.  دونالد ترامپ به «رفتارهای بی‌ثبات‌کننده روسیه در جامعه جهانی» هم اشاره کرد و تلاش‌های این کشور برای دخالت در انتخابات در کشورهای مختلف را مورد انتقاد قرار داد. او گفت: «اکنون برخی بازیگران در جهان، مثل روسیه، از ابزارهای اطلاعاتی برای ضربه زدن به دمکراسی استفاده می‌کنند.» ترامپ البته ترجیح داد اشاره‌ای به انتخاباتی که خود در آن پیروز شد نکند؛ انتخاباتی که سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی آمریکا بار‌ها بر دخالت روس‌ها در آن تأکید کرده‌اند.  مسکو ساعاتی پس از اعلام استراتژی جدید امنیت ملی آمریکا، آن را متاثر از «نگاه امپریالیستی» این کشور به جهان خواند و گفت که این اصول نشان می‌دهد آمریکا قصد ندارد از اصل «جهان تک‌قطبی» دست بردارد. اگرچه ترامپ در سخنرانی دیروز خود اشاره کرد که آمریکا به‌دنبال همکاری با دیگر کشورهای جهان است اما بخش عمده سخنان او بر مبنای خط‌کشی میان کشور‌ها و تعیین مرزبندی‌ها در «رقابت و تقابل‌های جهانی» بود؛ رویکردی که در استراتژی رئیس‌جمهور پیشین آمریکا یعنی باراک اوباما دیده نمی‌شد. استراتژی امنیت ملی اوباما در قبال بازیگرانی مثل روسیه، چین و ایران بر مبنای «رقابت همراه با تعامل» بود. 

امنیت اقتصادی؛ امنیت ملی

دونالد ترامپ در استراتژی جدید خود به‌شدت بر «امنیت اقتصادی» تأکید کرد و آن را مسیر تأمین «امنیت ملی» آمریکا دانست. او در این سخنرانی بار‌ها به موفقیت‌های دولتش طی یک سال گذشته اشاره کرد و گفت که براساس شعار «اول‌آمریکا» موفق شده بیش از ۲میلیون شغل ایجاد کند و شرایط زندگی مردم آمریکا را بهبود بخشد. دونالد ترامپ به هنگام اشاره به اهمیت موضوع امنیت اقتصادی نیز آن را با «تعرض اقتصادی» چین گره زد و بار دیگر اعلام کرد آمریکا تعرفه‌های واردات را تا جایی بالا خواهد برد که احساس کند تجارت عادلانه در جریان است. ترامپ گفت: «آمریکا دیگر چشمش را روی تقلب و تعرض اقتصادی کشور‌ها نخواهد بست.» 

حذف تهدید ناشی از تغییرات اقلیمی

دونالد ترامپ در چارچوب استراتژی جدید، برخلاف نظر کار‌شناسان وزارت دفاع که تغییرات آب‌وهوایی را تهدیدی برای امنیت ملی آمریکا درنظر گرفته‌اند، از کنار این موضوع گذشت و توجه به آن را «بی‌فایده» خواند. دولت قبلی آمریکا هم این مسئله را تهدیدی جدی برای جهان و آمریکا درنظر گرفته بود. ترامپ گفت: به جای توجه به تغییرات اقلیمی باید به اقتصاد پرداخت. او پیش از این در یکی از نخستین‌ احکام اجرایی‌اش، دستور خروج آمریکا از معاهده آب‌و هوایی پاریس را صادر کرد که انتقادهای بسیاری را به‌دنبال داشت. 

ایران و کره‌شمالی؛ کشورهای سرکش

سخنرانی دونالد ترامپ برای اعلام استراتژی جدید، فرصت مناسبی برای حمله به رئیس‌جمهور پیشین هم بود. او بار‌ها به «شکست‌های قبلی» اشاره کرد و مهم‌ترین موفقیت‌های دولت باراک اوباما را زیر سؤال برد. ترامپ توافق هسته‌ای با ایران را «ضعیف و به‌شدت بد» خواند؛ توافقی که اوباما بار‌ها از آن به‌عنوان میراث مهم ۸سال حضورش در کاخ سفید یاد کرده است. دونالد ترامپ ایران را در کنار کره‌شمالی قرار داد و هر دو کشور را «کشورهای سرکش» نامید. تنش میان آمریکا و کره‌شمالی از زمانی که ترامپ قدرت را در واشنگتن به‌دست گرفت، به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یافته و دو کشور را در آستانه یک جنگ تمام‌عیار هسته‌ای قرار داده است. ترامپ همچنین با افتخار از عدم‌تأیید پایبندی ایران به توافق هسته‌ای سخن گفت و تأکید کرد که سیاست دولتش در خاورمیانه «حمایت از سازمان همکاری کشورهای خلیج‌فارس در مقابله با دستیابی ایران به سلاح‌ هسته‌ای» خواهد بود.

*اصول استراتژی جدید امنیت ملی آمریکا 

پایه‌های اصلی استراتژی اعلامی دونالد ترامپ را به‌طور خلاصه می‌توان اینگونه برشمرد:  حفاظت از خاک آمریکا و آمریکایی‌ها: دولت ترامپ برای رسیدن به این اصل، دیوار مرزی مکزیک را می‌سازد، مانع مهاجرت از طریق پیوند خویشاوندی خواهد شد و در برنامه‌های مهاجرتی خود تجدید نظر خواهد کرد.  پیشبرد شکوفایی آمریکا: دولت آمریکا تجارت را توسعه خواهد داد و زیرساخت‌های داخلی را تقویت خواهد کرد.  حفظ صلح در عین حفظ قدرت: دولت آمریکا توان نظامی خود را تقویت خواهد کرد. به‌روز‌رسانی موشک‌های هسته‌ای آمریکا بخشی از این استراتژی خواهد بود.  تقویت نفوذ آمریکا در جهان: دولت آمریکا روابط خود با متحدان را تقویت خواهد کرد اما در این مسیر متحدان آمریکا باید هزینه این رابطه را بپردازند.