رهنمای مقصود

آیت‌الله العظمی جوادی آملی: فرمود این پیامبر شما با دو ویژگی آمده است: هم هدف را می‌داند که چیست و هم اینکه راه را بلد است. کسانی به مقصد می‌رسند که هدفمند باشند اولاً و راه‌ شناس باشند ثانیاً؛ این گروه می‌شوند متمدّن، می‌شوند عقلانی و مانند آن. آن دو خطری که شما را تهدید می‌کرد، نه می‌گذاشت شما هدفمند باشید و نه می‌گذاشت شما راه‌شناس باشید. فرق اساسی ضلالت و غوایت این است که ضالّ آن کسی است که راه را نمی‌داند و غاوی آن کسی است که هدف ندارد یعنی کجا برود کجایی است چه کار می‌خواهد بکند را نمی‌داند.
ابلیس این دو دام را در مسیر زندگی جامعه قرار داده است: ﴿وَ لَأُضِلَّنَّهُمْ﴾ و ﴿وَ لَأُغْوِینَّهُمْ﴾؛ این ﴿لَأُمَنِّینَّهُمْ﴾ و ﴿لَأُزَینَنَّ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ﴾، همه اینها مقدمه است برای این دو خطر: یکی اینکه اوّل نمی‌گذارم که اینها هدفمند بشوند که بدانند کجا می‌خواهند بروند و دیگر اینکه اینها را از راه به در می‌برم؛ اگر هم هدف را تشخیص بدهند، من نمی‌گذارم راه را ادامه بدهند.
بیراهه رفتن را می‌گویند ضلالت و بی‌مقصد بودن را می‌گویند غوایت. بعضی‌ها اصلاً نمی‌دانند که برای چه خلق شدند و چه‌کار می‌خواهند بکنند، خب اینها غاوی‌اند یعنی بی‌هدف هستند؛ برخی‌ها هدف دارند ولی نمی‌دانند راه کجاست و از چه راهی می‌خواهند به مقصد برسند.
خدای سبحان سوگند یاد کرد که وجود مبارک پیغمبر (علیه و علی آله آلاف التحیه و الثناء) هم هدف را می‌شناسد و هم راه را می‌داند و طی طریق می‌کند: ﴿ما ضَلَّ صاحِبُکمْ﴾، پس راه را بلد است، ﴿وَ ما غَوی﴾ هدف دارد. اگر رهبری هدفمند باشد، راه‌شناس باشد، راهرو باشد، راهنما باشد، باید از او پیروی کرد.
منبع: تفسیر سوره مبارکه نجم، جلسه 1، مورخ 1395/12/07