از سرزمین‌های همیشه سبز شمالی

بهنام سلطانی

اگر پادشاهی متحد بریتانیا تشکیل نشده بود اسکاتلند به تنهایی یکی از پرجاذبه‌ترین کشورهای دنیا به‌حساب می‌آمد؛ کشوری با جاذبه‌های تاریخی و دانشگاه‌های مهم و زیبایی‌های منحصر‌به‌فردی که هوش از سر گردشگران خارجی می‌برد. اسکاتلند بعد از انگلستان دومین کشور پادشاهی بریتانیا به شمار می‌آید که در قرن بیستم میلادی خاستگاه اندیشه‌های چپ بود و برخلاف آنچه در انقلاب کبیر فرانسه رخ داد بسیاری از پیشقراولان اندیشه‌های چپ در اسکاتلند از دانشگاهیان بودند. بنابراین اسکاتلند را می‌توان مهد جریان روشنفکری در بریتانیا دانست، اما درباره جنبه‌های تاریخی و فرهنگی این کشور هم باید صحبت کرد. اسکاتلند کشوری است که بهترین دانشگاه‌های دنیا را در گلاسکو و ادینبرا دارد و قلعه‌ها و کلیساهای به جا مانده از قرون‌وسطی بخش دیگری از زیبایی‌های شگفت‌انگیز این کشور 5میلیون نفری است. اسکاتلند کشوری است که هر چه بیشتر درباره تاریخ و فرهنگ آن مطالعه کنیم برایمان جذاب‌تر می‌شود.

اتحاد با انگلستان
کشور اسکاتلند از قرن نهم تا قرن هفدهم میلادی با سیستم پادشاهی اداره می‌شد و یک حاکمیت مستقل داشت اما در سال 1707میلادی به واسطه قرارداد سیاسی پرماجرایی که بین 2مجلس انگلستان و اسکاتلند منعقد شد، یک پادشاهی متحد شکل گرفت. در این اتحاد، کشور اسکاتلند به اتفاق انگلستان، ولز و ایرلند شمالی، حاکمیت بریتانیا یا همان «پادشاهی متحد» را تشکیل می‌دهد. این اتحاد به حدی در تاریخ بریتانیا مهم است که پرچم کنونی بریتانیا از ترکیب پرچم اسکاتلند با زمینه آبی و ضربدر سفید و پرچم انگلستان با زمینه سفید و صلیب سرخ  به‌وجود آمده‌است.

سرزمین هری پاتر
بین اسکاتلند و شهر ادینبرا با دنیای سینما پیوند عمیقی وجود دارد؛ چنان‌که مجموعه هری پاتر در این کشور شکل گرفت و شهرت جهانی پیدا کرد. جی کی رولینگ، نویسنده و خالق هری پاتر در خاطرات گفته که نخستین کتابش تحت‌عنوان «هری پاتر و سنگ جادو می‌کند» را در سال1993در شهر ادینبرا نوشته و این نقطه شروعی برای نوشتن 7کتاب دیگر در همین شهر بوده است. فیلم سینمایی «شجاع دل» با کارگردانی و بازیگری مل گیبسون، هنرمند سرشناس آمریکایی که در سال1995ساخته شد هم ارتباط تنگاتنگی با تاریخ اسکاتلند دارد. قهرمان داستان این فیلم یک جنگجوی اسکاتلندی به نام ویلیام والاس است که رهبری اسکاتلندی‌ها را در نخستین جنگ استقلال‌طلبی این کشور بر عهده دارد. این فیلم نامزد 10جایزه در مراسم شصت‌و‌هشتمین جوایز اسکار شد که در نهایت 5جایزه ازجمله جایزه بهترین فیلم را از آن خود کرد.

استراحتگاه خانواده سلطنتی
حتماً این سؤال در ذهن شما هم ایجاد شده که چرا ملکه الیزابت را قبل از دفن به شهر ادینبورگ بردند و در این شهر برایش مراسمی با تشریفات کامل برگزار کردند. ماجرا از این قرار است که قلعه بالمورال، یکی از اقامتگاه‌های اصلی خانواده سلطنتی بریتانیا در اسکاتلند که 20هزار مترمربع مساحت دارد از سال 1852به نام خاندان سلطنتی بریتانیا سند خورده و ملکه الیزابت بخش زیادی از فراغتش را در این قلعه می‌گذراند. به همین دلیل ملکه انگلیس را برای ادای احترام به بالمورال بردند و آنجا بود که مراسم وداع با الیزابت دوم صورت گرفت. پیکر ملکه انگلستان بعد از انجام تشریفات در بالمورال به کلیسای جامع سنت جایلز که یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای اروپاست و در سال1124میلادی ساخته شده منتقل شد.

کاسبی ترامپ
ادینبورگ در سال2004از سوی یونسکو به‌عنوان نخستین شهر ادبیات جهان انتخاب شد اما این روزها میزبان یکی از بی‌ادب‌ترین مردان عالم سیاست یعنی دونالد ترامپ است. ترامپ در اسکاتلند یک شرکت خصوصی به نام «گلف تفریحی اسکاتلند» تأسیس کرده که کارش مدیریت کردن زمین‌های گلف رئیس‌جمهور سابق آمریکا در این کشور است. زمین گلف ترامپ به نام «ترنبری» که در منطقه جنوبی ایرشایر واقع شده یکی از معروف‌ترین زمین‌های گلف در جهان است که گردش مالی میلیون‌دلاری دارد. زمین‌های گلف ترامپ از اسکاتلند گرفته تا لس‌آنجلس و دبی مجموعه‌ای از معروف‌ترین زمین‌های گلف در جهان به‌شمار می‌آید. اما زمین گلف «ترنبری» و زمین گلف «ابردین‌شایر» شهرت جهانی دارند و محلی برای تفریح ثروتمندان است.

دانشگاه‌های معروف
اگر بخواهیم درباره جاذبه‌های کشور اسکاتلند صحبت کنیم یکراست باید برویم به شهر «اِدینبرا» که در فارسی به آن ادینبورگ گفته می‌شود. این شهر در عصر روشنفکری اسکاتلند از سال 1740تا 1790میلادی به یکی از کانون‌های بازرگانی  فکری و صنعتی اروپا بدل شد. ادینبرا الان هم دومین شهر بزرگ اسکاتلند و یکی از مراکز مهم اقتصادی و بانکداری اروپا به شمار می‌آید و به لحاظ جذب جهانگرد، پس از لندن در مقام دوم قرار دارد. ادینبرا یک شهر تاریخی با خیابان‌های سنگفرش شده، موزه‌های جذاب، بناهای خیره‌کننده و فرهنگی غنی است و در سال2009به‌عنوان بهترین شهر دنیا برای زندگی انتخاب شد. انگار برای ساختن این شهر شگفت‌انگیز همه سلیقه‌ها را درنظر گرفته‌اند. بناهای تاریخی همواره تاریخ نگارها را جذب می‌کند، بناهای تاریخی ادینبرا برای شیفتگان هنر معماری جذاب است و دانشگاه معتبر ادینبرا هم یکی از بهترین مراکز آموزشی دنیا به‌حساب می‌آید که معمولاً مورد‌اقبال دانشجویان نخبه قرار می‌گیرد. شاید جالب باشد که بدانید شماری از بزرگ‌ترین دانشمندان جهان ازجمله جیمز کلارک ماکسول فیزیک‌دان، چارلز داروین زیست‌شناس، دیوید هیوم فیلسوف، الکساندر گراهام بل مخترع تلفن، سر والتر اسکات ادیب و 23برنده جایزه نوبل و 3نخست‌وزیر بریتانیا مثل گردون براون در این دانشگاه تحصیل کرده‌اند. بسیاری از جاذبه‌های گردشگری اسکاتلند هم در همین شهر جمع شده است. مثل قلعه معروف ادینبورگ که روی یک صخره آتشفشانی ساخته شده یا موزه ملی اسکاتلند که مجموعه بی‌نظیری از گنجینه‌های ملی و فرهنگ و تاریخ این کشور را نمایش می‌دهد.

کشور همیشه سبز
از قدیم گفته‌اند هر جا که آب باشد آبادانی هم وجود دارد و کشور اسکاتلند مصداق عینی این جمله است. اسکاتلند از شمال با دریای نروژ، از شرق با دریای شمال، از جنوب‌‌غربی با دریای ایرلند و از غرب با اقیانوس اطلس‌شمالی مرز آبی دارد. سرزمین اصلی اسکاتلند در جزیره بریتانیا شامل 790جزیره کوچک و بزرگ است. بخش قابل‌اعتنایی از بلندی‌های بریتانیا در اسکاتلند واقع شده و ناحیه‌ای سرسبز و پوشیده از چمنزار است که قسمت عمده جنگل‌های این کشور را دربرگرفته است. از طرفی رودهای زیادی در این کشور جریان دارند که بیشتر آنها به اقیانوس اطلس سرازیر می‌شوند. در اروپا کمتر کشوری را می‌توان با این مختصات پیدا کرد و بی‌جهت نیست که اسکاتلند را کشور همیشه سرسبز اروپا می‌دانند.