توسعه؛ قربانی بحران‌های جهانی

«جامعه جهانی از بحرانی به بحرانی دیگر می‌غلتد؛ تهدیدی جدی که تشدید محرومیت و بی‌عدالتی را در پی خواهد داشت.» این خلاصه‌ای از گزارش اخیر سازمان ملل متحد درباره معکوس شدن روند توسعه انسانی در جهان پساکروناست. سازمان ملل متحد در گزارشی با عنوان «عصر نامطمئن، زندگی‌های ناآرام: ساختن آینده در جهان در حال گذار» اعلام کرده است که همه‌گیری کرونا در صدر دلایلی است که باعث شده تا شاخص توسعه انسانی افت پیدا کند. جنگ اوکراین تغییرات اجتماعی و اقتصادی چشمگیری به‌دنبال داشته، تغییرات آب‌وهوایی و تشدید دوقطبی‌های اجتماعی و سیاسی نیز از دیگر عوامل کاهش توسعه انسانی عنوان شده است. به‌گزارش سازمان ملل، برای نخستین‌بار در 32سال گذشته شاخص توسعه انسانی که اموری چون سلامتی، تحصیلات و استانداردهای زندگی را می‌سنجد در طول 2سال گذشته کاهش یافته که از عمیق‌تر شدن بحران‌ها در بسیاری از مناطق جهان ازجمله آمریکای لاتین، صحرای آفریقا و شرق آسیا حکایت دارد. گفته شده، شاخص توسعه انسانی به سطوح سال2016 میلادی بازگشته و بسیاری از اهداف توسعه پایداری که سازمان ملل تا سال2030 برای آینده‌ای عادلانه‌تر برای مردم درنظر گرفته بود، معکوس شده است.
آخیم اشتاینر، مدیر برنامه توسعه سازمان ملل، گفته است: «جهان برای پشت سر گذاشتن بحرانی از پس بحرانی دیگر دست‌وپا می‌زند. ما شاهد افزایش هزینه‌های زندگی و گرانی انرژی هستیم؛ گرچه در این شرایط درنظر گرفتن یارانه برای سوخت‌های فسیلی راه‌حلی وسوسه‌کننده به‌نظر می‌رسد اما این راهبردهای فوری تغییرات نظامند بلندمدتی را که ما باید در پیش بگیریم به تعویق می‎اندازد.» این مقام سازمان ملل در گزارش خود با درخواست برای تقویت حس همبستگی جهانی در برابر چالش‌های مشترک اذعان می‌کند که جامعه جهانی هم‌اکنون قادر به ایجاد تغییر نیست و تقریبا فلج شده است. بنابر این گزارش، ناامنی‌های جهان امروز و دوقطبی شدن‌های دیدگاه‌ها باعث شده تا تلاش‌ها جهت ایجاد همبستگی‌های لازم برای مقابله با چالش‌های بزرگ به‌سرانجام نرسد. همچنین داده‌ها نشان می‌دهد کسانی که ناامنی بیشتری را احساس می‌کنند بیشتر احتمال دارد که عقاید و نظرات افراطی داشته باشند. این پدیده حتی پیش از همه‌گیری کرونا نیز مشاهده شده بود.
به‌گزارش سازمان ملل، همه‌گیری کرونا که اکنون وارد سومین سال خود شده است رویکرد تبعیض‌آمیز اقتصادهای بزرگ برای عرضه واکسن را آشکار کرده است. داده‌ها نشان می‌دهد که دسترسی بسیاری از کشورهای کم‌درآمد به واکسن بسیار ناچیز بوده است. در این میان زنان و دختران بیشترین آسیب را محتمل شده‌اند؛ کسانی که اغلب مسئولیت‌های خانه‌داری و مراقبت از افراد خانواده را بر دوش داشته و در دوران همه‌گیری با خشونت بیشتری مواجه شده‌اند.
بنابر این گزارش، موج‌های متوالی سویه‌های جدید کووید19و هشدارهایی مبنی بر اینکه احتمال شیوع بیماری‌های همه‌گیر در آینده به‌طور چشمگیری افزایش خواهد یافت باعث ایجاد فضای عمومی نامطمئن شده است. نویسندگان این گزارش هشدار می‌دهند که تحولات جهانی مرتبط با همه‌گیری در مقایسه فاجعه‌ای که جهان به‌دلیل از میان رفتن تنوع زیستی شاهدش خواهد بود، هیچ است. در گزارش سازمان ملل آمده: «برای نخستین‌بار در تاریخ بشر تهدیدهای ناشی از اقدامات انسانی از تهدیدهای ناشی از مخاطرات طبیعی بزرگ‌تر شده است.» 
بنا بر اعلام سازمان ملل، 3لایه از مجموعه عدم‌قطعیت‌های امروزی که شناسایی شده‌اند عبارتند از: تغییرات خطرناک اقلیمی، ‌گذار به روش‌های جدید سازماندهی جوامع صنعتی و تشدید دوقطبی‌های سیاسی و اجتماعی. در این گزارش آمده است: «این فقط توفان‌های مهیب نیستند که به‌دلیل تأثیر اقدامات انسان بر محیط‌زیست، شدیدتر و مرگبارتر از گذشته شده‌اند، انتخاب‌های اجتماعی ما انسان‌ها نیز باعث شده که نتیجه تغییرات آب‌وهوایی مسیر مخربش را به‌سوی آسیب‌پذیرترین افراد در میان ما تغییر دهد.»