ونیز، مأمن سینمای جدی

در هفتاد و نهمین جشنواره فیلم ونیز که از روز چهارشنبه هفته پیش کار خود را آغاز کرده، فیلم‌هایی به نمایش درآمده که می‌توانند امید را به سینمای جدی و هنری بازگردانند. بعد از اینکه جشنواره فیلم کن امسال به فیلم‌های بلاک باستر همچون قسمت دوم فیلم «تاپ گان» روی خوش نشان داد و حتی با انتقادهایی مبنی بر غلبه فیلم‌های تجاری مواجه شد، حالا جشنواره فیلم ونیز این بخت را دارد تا پایگاهی برای نمایش فیلم‌های جدی و هنری شود.

واکنش سرد به «برفک» فیلم افتتاحیه جشنواره ونیز «برفک» ساخته
نوآ بامباک براساس داستانی از دان دلیلو، نویسنده مشهور بود. در این فیلم آدام درایور و گرتا گرویگ بازی می‌کنند. درایور در فیلم قبلی بامباک، «داستان ازدواج»، هم حضور داشت و گرویگ هم شریک زندگی بامباک است. «برفک» در دهه ۱۹۸۰ می‌گذرد و درامی خانوادگی درباره زوجی است که به مرگ می‌اندیشند. شخصیت اصلی این فیلم استاد دانشگاهی به نام جک (با بازی درایور) است که درباره هیتلر تحقیق می‌کند و همراه همسر چهارمش (با بازی گرویگ) و فرزندان‌شان مشغول زندگی روزمره خودشان هستند که رویدادی موجب می‌شود آنها با مرگ روبه‌رو شوند.
یکی از معیارهای فوری استقبال از یک فیلم یا بی‌اعتنایی به آن در جشنواره‌های بین‌المللی میزان تشویقی است که بعد از نمایش فیلم نصیب دست‌اندرکارانش می‌شود. «برفک» کمی بیشتر از 2 دقیقه تشویق شد و این میزان تشویق را باید به‌حساب واکنش سرد تماشاگران گذاشت. البته فیلم‌های مشهوری در تاریخ سینما بوده‌اند که بعد از نمایش‌شان در جشنواره‌ای معتبر حتی هو شده‌اند، ولی گذر زمان نشان داده که از چه ارزشی برخوردار بوده‌اند.

هنرنمایی کیت بلانشت در «تار»
فیلم دیگری که در ونیز نشان داده شده و با تشویق 6دقیقه‌ای تماشاگران مواجه شده است، «تار» ساخته تاد فیلد با بازی کیت بلانشت در نقش آهنگساز معروف و نخستین رهبر ارکستر زن آلمانی است. می‌توان احتمال داد که «تار» یکی از پرطرفدارترین فیلم‌های فصل اسکار باشد. نقدهای مشتاقانه‌ای که بر این فیلم نوشته شده فقط در میزان تحسین فیلم با هم رقابت می‌کنند و به‌نظر می‌رسد بلانشت برای هشتمین بار نامزدی اسکار را کسب کند. وی تاکنون ۲ جایزه اسکار دریافت کرده که برای «هوانورد» در سال ۲۰۰۵ و «جاسمین آبی» در سال ۲۰۱۴ بود. به‌نظر می‌رسد وی با «تار» سومین مجسمه را به کلکسیون خود اضافه کند. سال 2006درام رمانتیک ـ روانشناختی «بچه‌های کوچک» از تاد فیلد به نمایش درآمد که تحسین فراوانی را برای این کارگردان به ارمغان آورد. حالا او بعد از 16سال با «تار» به سینما بازگشته و نتیجه کارش هم مورد قبول منتقدان و تماشاگران قرار گرفته است. فیلد در نشست مطبوعاتی فیلم که به همراه کیت بلانشت در آن حاضر شده بود گفت این نقش را برای بلانشت نوشته و بلانشت تأکید کرد که از ابتدای فیلمنامه دریافته که ایفای این نقش چقدر پیچیده است. وی گفت این شخصیت مجموعه‌ای از تناقض‌هاست و به یقین درگیر چیزی در گذشته خود یا خانواده‌اش بوده است. نینا هاس، نومی مرلانت، مارک استرانگ، جولیان گلاور، آلن کوردونر، سوفی کاور و سیلویا فلوت دیگر بازیگران این فیلم هستند. هیلدور گونادوتیرو آهنگساز ایسلندی که برای ساخت موسیقی فیلم «جوکر» در سال ۲۰۲۰ اسکار برد، سازنده آهنگ‌های این فیلم است.

«هشت و نیم» ایناریتو
فیلم «باردو» ساخته آلخاندور گونزالس ایناریتو فیلمی سه و نیم ساعته است که به اذعان کسانی که این فیلم را در سالن تماشا کرده‌اند، باید آن را «هشت و نیم» ایناریتو به‌حساب آورد. البته همه تماشاگران تا انتهای فیلم تاب نیاوردند و عده‌ای زودتر سالن را ترک کردند، ولی کسانی که تا انتهای فیلم در سالن ماندند، در تشویق 4دقیقه‌ای ایناریتو و عوامل «باردو» شرکت کردند. مطابق گزارش‌ها، این کارگردان مکزیکی از این تشویق به وضوح متأثر و چشمانش خیس شده بود. فیلمنامه «باردو» حاصل همکاری ایناریتو با نیکلاس جیاکوبونه که پیش‌تر در فیلم برنده اسکار «بردمن» با وی همکاری کرده بود. داستان این فیلم درباره یک روزنامه‌نگار و مستندساز مکزیکی است که پس از مدت‌ها به خانه برمی‌گردد و باید با مسئله هویت و روابط خانوادگی روبه‌رو شود و در یک بحران وجودی به‌کار بپردازد. این داستان شباهت‌هایی هم به زندگی خود ایناریتو دارد چراکه او هم پس از ۲۰ سال برای ساخت این فیلم به مکزیک بازگشته است. در این فیلم دانیل خیمنز کاچو و گریزلدا سیسیلی ایفای نقش کرده‌اند. وی از سال ۲۰۰۰ که «عشق سگی» را با بازی گائل گارسیا برنال در مکزیک ساخت، فیلم دیگری در وطنش نساخته بود.
تأثیرگذارترین صحنه‌های فیلم نه صحنه‌های تاریخی یا خیال‌انگیز فلینی‌وار آن بلکه سکانس‌های آرامی توصیف شده که بین روزنامه‌نگار ساکن لس‌آنجلس و 2 فرزند او می‌گذرد و درباره مکزیک و هویت‌های متضادشان صحبت می‌کنند. فیلمبرداری 2 فیلم قبلی ایناریتو رو امانوئل لوبسکی چیره‌دست برعهده داشت. اما این بار او در «باردو» با داریوش خنجی، فلیمبردار ایرانی الاصل، همکاری کرده است.