آینه‌‌ای تمام‌قد برای سینمای امروز

طناز مظفری - روزنامه‌نگار-لندن

شصت‌وششمین دوره جشنواره فیلم لندن پنجشنبه گذشته اول سپتامبر(۱۰شهریور) با معرفی مهم‌ترین فیلم‌های بخش‌های گوناگون آن به کنجکاوی نمایندگان رسانه‌ها پایان داد.
امسال هم جلسه معرفی فیلم‌ها به سیاق 3سال گذشته (پس از شیوع همه‌گیری بیماری کرونا) به‌صورت غیرحضوری و آنلاین برگزار شد. صرفه‌جویی برگزار‌کنندگان جشنواره فیلم لندن در 3سال گذشته به‌ احتمال زیاد یکی از مهم‌ترین دلایل این شیوه معرفی فیلم‌هاست که در هر حال با نمایش گزیده‌ای از فیلم‌های مهم این دوره و سخنان «تریشتا تاتل» (مدیر هنری جشنواره لندن) و گروهی از همکارانش در عرض یک ساعت به‌صورت موجز و مطلوبی صورت پذیرفت.
 در این دوره جشنواره که چندی دیگر از تاریخ ۵تا۱۶اکتبر (۱۳تا۲۴ مهرماه) به‌طور رسمی شروع به‌کار خواهد کرد در مجموع ۱۶۴فیلم بلند شامل آثار مستند و داستانی، ۷۴فیلم کوتاه و قسمت‌هایی از ۸مجموعه تلویزیونی و... برای سینمادوستان به نمایش در خواهد آمد.
 جشنواره امسال در 10شهر دیگر غیر از لندن هم برگزار می‌شود و از روزهای پایانی جشنواره به‌مدت 10روز اکران آنلاین هم خواهد داشت. فیلم افتتاحیه، موزیکال ماتیلدای رولددال به کارگردانی متیو وارچاس با بازی اما تامپسون از کشور انگلیس و فیلم اختتامیه پیاز شیشه‌ای، دنباله فیلم مطرح «چاقوکشی»(knives out) است. از کارگردان‌های مطرحی که در این جشنواره حضور دارند می‌توان از سام مندس کارگردان مشهور انگلیسی نام برد که بعد از فیلم زیبایی آمریکایی دیگر در جشنواره فیلم لندن شرکت نکرده بود و امسال با فیلم امپراتوری نور که فیلمی درباره خود سینماست در جشنواره حضور دارد. او البته تنها کارگردان مطرح این دوره نیست و در کنار او جدید‌ترین ساخته‌های فیلمسازان مشهوری همچون گیرمو دل‌تورو، پارک چان ووک، روبند اوسلند، آلخاندرو گونزالس اینیاریتو، پاتریس گوسمان، نوآ بامباک، سارا پولی، مارتین مک‌دونا، اولریخ زایدل و دارن آرنوفسکی، فلورین زلر، برادران داردن و فرانسوا ازن و... به نمایش در‌خواهد آمد. در بین این آثار ۲۴فیلم، نخستین نمایش جهانی خود را در این دوره جشنواره خواهند داشت که فیلم‌های «پینوکیو» ساخته گیرمو دل‌تورو و «مخلوق» به کارگردانی عاصف کاپادیا(سازنده مستند‌های مهمی همچون ایمی و مارادونا و...) شاخص‌ترین آنهاست.
از مهم‌ترین سریال‌هایی هم که قرار است در این دوره جشنواره رونمایی شوند نیز می‌توان به فصل سوم مجموعه تلویزیونی لارنس فون تریه با عنوان «بیمارستان کینگدوم: خروج» (25سال پس از نمایش فصل دوم آن)، و سریال «شبِ خارجی» ساخته مارکو بلوکیو اشاره کرد که درباره ربودن و کشتن آلدومورو نخست‌وزیر سابق ایتالیاست.
 فعلا از برنامه گفت‌وگوهای حضوری هر ساله که در آن کارگردان‌‌ها، بازیگرها و سایر عوامل مطرح حاضر در جشنواره شرکت می‌کنند خبری به میان نیامده. به‌عنوان مثال سال گذشته اصغر فرهادی که با فیلم قهرمان در این جشنواره حضور داشت در یکی از این جلسات با مایک لی کارگردان مطرح انگلیسی به مرور جهان آثارش پرداخت و انتظار می‌رود جلساتی از این دست امسال نیز با برخی از سینماگران نام‌آور ادامه یابد.
طبق گفته مدیر هنری جشنواره، در این دوره فیلم‌هایی از ۶۰ کشور جهان حضور دارند و سازندگان آنها 34درصد از نژادهای مختلف را شامل می‌شوند. اینطور که پیداست زنان در جشنواره امسال سهم بالایی دارند و 41درصد کارگردان‌های حاضر در جشنواره زن هستند. از موضوعات مطرح شده درخصوص زنان می‌توان به آزار و تجربه خشونت، و سوءاستفاده سیستماتیک علیه آنها اشاره کرد که از مهم‌ترین آنها فیلمی درباره رسوایی اخلاقی هاروی واینستاین با عنوان «او گفت» (she said) به کارگردانی ماریا شریدر است. پاتریس گوسمان مستندساز مطرح شیلیایی با فیلمی درباره نقش زنان در تحولات سیاسی و اجتماعی شیلی حضور دارد. فیلم دیگری نیز از فیلمسازی شیلیایی که مضمونی سیاسی دارد و درباره دوران حکومت دیکتاتوری پینوشه است در بخش مسابقه جشنواره حضور یافته، و گویا بازار فیلم‌های با محتوای سیاسی از آمریکای لاتین داغ است چون فیلم دیگری نیز از آرژانتین با عنوان «آرژانتین۱۹۸۵» که درباره دادگاه‌های مربوط به دیکتاتوری‌های دوره خونتای است در بخش مسابقه انتخاب شده است.
از نکات قابل توجه این جشنواره فیلم‌های اقتباسی هستند(اقتباس از داستان، رمان و نمایشنامه). به‌عنوان مثال فلورین زلر نمایشنامه‌نویس و فیلمنامه‌نویس فرانسوی بعد از ساخت فیلم پدر، امسال با فیلم پسر که اقتباسی از نمایشنامه‌ای به قلم خودش است، درجشنواره حضور دارد. فیلم بعدی فیلم نهنگ ساخته دارن آرنوفسکی براساس نمایشنامه‌ای از سامو‌ئل دی هانتر است. فیلمی دیگر با عنوان Allelujah براساس نمایشنامه‌ای از آلن بنت که درباره بخشی از بیمارستانی در یورک‌شر انگلیس است که به‌دلیل مشکلات مالی در آستانه تعطیلی است. فیلمی نیز با عنوان زیستن به کارگردانی اولیور هرمانوس که اقتباسی از فیلم زیستن، ساخته کورساواست و در دهه 50انگلیس اتفاق می‌افتد، در جشنواره حضور دارد. سارا پولی نیز با فیلم گفت‌وگوی زنان که اقتباسی از یک رمان پرفروش نوشته میریام تویز و درباره آزار زنان و همبستگی آنان است، دیگر فیلمساز اقتباسی این جشنواره است.
2مستند مهم نیز در جشنواره امسال حاضرند. فیلم لینچ/اوز که درباره دیوید لینچ فیلمساز مطرح و صاحب‌سبک آمریکایی است، و دیگری فیلمی با نام پاره‌هایی از بهشت است که درباره یوناس مکاس مستندساز، شاعر و هنرمندی که به‌عنوان پدرخوانده جریان سینمای آوانگارد آمریکا شناخته‌شده، است. پائولو تاویانی نیز سعی کرده با فیلمی داستانگو و تا اندازه‌ای تجربی ادای دینی به برادر درگذشته‌اش و همچنین سینمای ایتالیا کند.
سهم ایران در جشنواره امسال، فیلم تفریق ساخته مانی حقیقی است که در بخش «جسارت» حضور دارد و فیلم صدف فروغی با عنوان تابستان با امید که برنده گوی بلورین جشنواره فیلم کارلوویواری نیز بوده در بخش «سفر» انتخاب شده است. فیلم کوتاه «پرونده» به کارگردانی سونیا حداد نیز در این دوره جشنواره برای مخاطبان به‌نمایش درمی‌آید. نمایش آثار کوتاه برای تماشاگران به‌صورت آنلاین و حضوری مجانی ا‌ست. درصورت موفقیت فیلم‌های ایرانی حاضر در جشنواره فیلم ونیز و بردن جایزه اصلی، احتمال نمایش آن فیلم‌ها در کنار برگزیدگان سایر جشنواره‌ها، در این دوره جشنواره فیلم لندن وجود دارد.