گزارش
مدرسه هسته‌ای حق مسلم چه کسانی است؟
رئیس سازمان انرژی اتمی از گسترش مدارس این سازمان خبر داد؛ این در حالی است که عده‌ای از کارشناسان، توسعه مدارس تخصصی غیر‌دولتی را نقطه مقابل عدالت آموزشی می‌دانند
فاطمه عسگری‌نیا-روزنامه‌نگار
رئیس سازمان انرژی اتمی در سیوششمین اجلاس مدیران و رؤسای آموزش و پرورش سراسر کشور از برنامه ویژه این سازمان برای گسترش مدارس انرژی اتمی در کشور خبر داد و گفت: تصمیم گرفتیم در تمام شهرهایی که فعالیت داریم مدارس انرژی هسته‌ای را از مقطع ابتدایی داشته باشیم و تمام حمایت‌های لازم را از این مدارس خواهیم داشت. این خبر در حالی از سوی محمد اسلامی اعلام شد که چند وقتی است بعد از اعلام نتایج کنکور سراسری، سهم دانش‌آموزان مدارس سمپاد و غیر‌دولتی در میان رتبه‌های برتر پذیرفته‌شدگان دانشگاه‌های دولتی و رشته‌های پرتقاضا نقل محافل و مجالس شده و منتقدان هم معتقدند عدالت آموزشی در این شرایط از بین رفته؛ چراکه دانش‌آموزان دهک‌های پایین به‌خاطر ادامه تحصیل در مدارس دولتی شانسی برای پذیرش در دانشگاه‌های مطرح را ندارند.
اگر در گذشته قصه تفاوت دانش‌آموزان دهک‌های پایین و بالای جامعه به دوره کنکور و کلاس‌های کنکور و کتاب‌های خاص آن خلاصه می‌شد، حالا این تفاوت‌ها از همان دوره ابتدایی و با تحصیل فرزندان طبقه مرفه در مدارس ویژه و خاص، خود را نمایان می‌کند؛ تفاوتی که حاصلش را می‌توان در کسب رتبه‌های برتر کنکور دید. طی سال‌های گذشته تأسیس و راه‌اندازی مدارس خاص هم به یک سبک و سیاق ویژه در نظام آموزشی تبدیل شده؛ از مدارس غیر‌انتفاعی و ویژه که بگذریم، مدارس خاص هم حالا طرفداران زیادی دارند. ازجمله مدارس انرژی هسته‌ای که خانواده‌ها با امید تامین آینده فرزندشان نسبت به ثبت‌نام آنها در این مدارس اقدام می‌کنند و البته هزینه‌های هنگفتی هم از این بابت می‌پردازند.
مدارس خاص با عناوین متفاوت
درواقع مدارس انرژی هسته‌ای یکی از مدارس غیر‌دولتی با شرایط تحصیلی عالی و امکانات تحصیلی درجه یک محسوب می‌شود که شهریه ثبت‌نام در آن از 42میلیون تومان در مقطع سال اول دوره متوسطه اول شروع می‌شود و به‌مراتب با توجه به مقطع تحصیلی و برخورداری دانش‌آموزان از کلاس‌های فوق‌برنامه این شهریه به‌مراتب بیشتر خواهد شد. مدرسه‌ای که به اعتقاد خیلی از خانواده‌های دهک‌های پایین «مدرسه از ما بهترون» است.
تاریخچه مدارس انرژی هسته‌ای را که ورق می‌زنیم عمر نخستین مدرسه تأسیس شده به سال 1369می‌رسد. این مدرسه با حضور فرزند پروفسور محمود حسابی افتتاح شد. بعد از چند سالی اسم و رسم این مدرسه و امکانات آموزشی‌اش آنچنان دهان به دهان چرخید که خیلی از خانواده‌های متمول قید مدارس سمپاد و غیر‌انتفاعی را زدند و راهی این مدارس برای ثبت‌نام فرزندانشان شدند. استقبال خانواده‌های ثروتمند به امید ساختن آینده‌ای بهتر برای فرزندانشان از این مدارس چنان زیاد بود که مسئولان امر تصمیم گرفتند بر تعداد شعب این مدرسه‌های پرهزینه بیفزایند. در نخستین گام از توسعه مدارس انرژی اتمی در سال ۱۳۹۳ دبیرستان دوره اول پسرانه انرژی اتمی در منطقه امیرآباد تهران تأسیس و به‌ترتیب در سال‌های ۱۳۹۶ دبیرستان دوره اول دخترانه تهران، ۱۳۹۷ مجتمع آموزشی پسرانه مشهد مقدس (دبیرستان دوره اول و دوم پسرانه)، ۱۳۹۸ دبیرستان دوره دوم دخترانه تهران و ۱۳۹۸ دبیرستان دوره دوم پسرانه قزوین به چرخه آموزشی کشور اضافه شدند.
حالا با توجه به سیاست‌های اخیر سازمان انرژی هسته‌ای قرار است فاز دیگری از توسعه این مدارس اتفاق بیفتد. رئیس سازمان انرژی هسته‌ای نخستین‌بار در خردادماه گذشته خبر از توسعه این مدارس داد و اعلام کرد با تأکیدی که به هیأت‌مدیره مؤسسه آموزشی و فرهنگی صنعت هسته‌ای داشتم، پرورش نخبگان را در دستور کار قرار خواهیم داد.
به‌گفته محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی، این سازمان با توجه به مسئولیت اجتماعی خود و نگاه آینده‌نگر در موضوع تربیت نیروی انسانی متخصص، حساسیت‌های ویژه‌ای در مسیر گسترش کمی و کیفی آموزش در مدارس وابسته به این سازمان دارد. او در سیوششمین اجلاس مدیران و رؤسای آموزش و پرورش سراسر کشور گفت: تصمیم گرفتیم در تمام شهرهایی که فعالیت داریم مدارس انرژی هسته‌ای را از مقطع ابتدایی داشته باشیم و تمام حمایت‌های لازم را از این مدارس خواهیم داشت.
توسعه مدارس غیر‌دولتی یا برقراری عدالت آموزشی
این در حالی است که خیلی از کارشناسان آموزشی و فعالان اجتماعی معتقدند توسعه مدارس غیر‌دولتی نقطه مقابل عدالت آموزشی در کشور است؛ نظریه‌ای که اسماعیل محمدی از کارشناسان حوزه آموزشی نیز با آن هم‌عقیده است و می‌گوید: نگاهی گذرا و کوتاه به نتایج کنکور امسال نشان می‌دهد که عمده شانس قبولی در کنکور در اختیار افرادی بوده است که امکان تحصیل در مدارس غیر‌دولتی و نیمه‌دولتی را داشته‌اند یا به‌اصطلاح، خانواده‌هایشان سرمایه‌گذاری خوبی زمان تحصیل برای آنها کرده‌اند. این در حالی است که متأسفانه دانش‌آموزان دهک‌های پایین‌تر که ممکن است از ضریب هوشی بالایی هم برخوردار باشند فرصت ادامه تحصیل در این مدارس خاص و ویژه را ندارند. در نتیجه فرصت تحصیل در دانشگاه‌های مطرح و انتخاب رشته‌های پرمتقاضی را هم از دست می‌دهند.
مدارس خاص، عامل نخبه‌پروری نیست
به اعتقاد او، گرچه براساس نیاز بخش‌های تخصصی، تأسیس مدارسی مانند مدارس انرژی هسته‌ای نیاز کشور است، اما با توجه به ماهیت غیر‌انتفاعی بودن این مدارس نمی‌توان خیلی از توسعه و گسترش چنین مدارسی خوشحال بود، چراکه هرچه تعداد این مدارس بیشتر شود از عدالت آموزشی کاسته می‌شود و تنوع مدارس خاص نمی‌تواند عامل نخبه‌پروری در جامعه شود.
اصل 30قانون اساسی فراموش شده
اسماعیل محمدی با اظهار تأسف از بی‌توجهی به اصل 30قانون اساسی و عدم برخورداری از کیفیت در فضاهای آموزشی دولتی گفت: متأسفانه ما امروز شاهد تغییر این اصل به اصل شهریه‌پردازی و کیفیت در فضاهای آموزشی هستیم. مدارس غیر‌دولتی متنوع و متعددی که براساس خدمات و کیفیت آموزشی که دارند از خانواده‌ها شهریه می‌گیرند و هرچه خانواده متمول‌تر باشد، فرزندش از خدمات ارزنده‌تری در دوره تحصیل برخوردار است و این دانش‌آموز با توجه به پیشینه تحصیلی و سطح علمی‌ای که برخوردار است هم دوره تحصیلی خوبی را در بهترین دانشگاه‌های کشور خواهد داشت و هم تضمین شغلی مناسب را بعد از دوره تحصیل.
این کارشناس آموزشی که سابقه تدریس در مناطق محروم را دارد می‌گوید: ما در مناطق محروم و دورافتاده ایران هم استعدادهای درخشان و خوبی داریم که متأسفانه یا هرگز شانس ادامه تحصیل را به‌خاطر محدودیت‌ها پیدا نمی‌کنند یا در نهایت مهمان کلاس‌های مدارس دولتی می‌شوند.
او می‌گوید: اگر مسئولان هر بخش دنبال کشف و شناسایی استعدادهای برتر و تحصیل آنها در مدارس خاص هستند، زمینه فعالیت این مدارس را به‌صورت دولتی فراهم کنند و استعدادیابی‌ها را نه براساس اقتصاد خانواده‌ها که براساس استعداد واقعی دانش‌آموزان انجام دهند، آن‌وقت هم می‌توان آینده بهتری برای ایران متصور شد و هم حقی از کسی ضایع نمی‌شود.
