هزینه ماجراجویی پلوسی، از جیب اقتصاد تایوان

سرانجام پس از هفته‌ها کش‌وقوس‌ دیپلماتیک و تهدیدهای نظامی چین، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان سفر کرد. نانسی پلوسی نخستین مقام ارشد آمریکایی است که در 25سال گذشته در سفر رسمی به تایوان رفته است.
سفر 18ساعته رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان در حالی انجام ‌شد که ارتش چین طی روزهای اخیر بارها آمریکایی‌ها را به اقدام نظامی تهدید کرده بود. با این حال پکن در نخستین اقدام، سفیر آمریکا را احضار کرده و اعتراض شدید خود را به این سفر اعلام کرد. همچنین «وانگ یی» وزیر خارجه چین، ‌با انتشار بیانیه‌ای هشدار داد: «آن دسته از سیاستمداران آمریکایی که در موضوع تایوان با آتش بازی می‌کنند، به پایان خوبی نمی‌رسند.»
چین همزمان با حضور پلوسی در شهر تایپه، مرکز تایوان، مجموعه‌ای از تحریم‌های اقتصادی را علیه تایوانی‌ها وضع کرد. همچنین، حملات سایبری به سامانه‌های اینترنتی و رایانه‌های تایوانی آغاز شده است. چینی‌ها صادرات شن و ماسه به تایوان را هم متوقف کرده‌اند. گفته شده، واردات موادغذایی از بیش از 100شرکت تایوانی هم متوقف شده است. شرکت‌هایی که در فهرست تعلیق واردات قرار دارند شامل تولیدکنندگان چای، میوه‌های خشک، عسل، دانه‌های کاکائو و سبزیجات هستند؛ همچنین ممنوعیت خرید ماهی از حدود 700کشتی ماهیگیری نیز در این فهرست قرار دارد.
ارتش چین نیز اعلام کرده که در محدوده 130کیلومتری تایوان، یک رزمایش بزرگ نظامی با استفاده از تسلیحات جنگی برگزار می‌کند. ارتش همچنین شمار زیادی خودروی زرهی را به سواحل فوجیان، نزدیکترین استان چین به تایوان اعزام کرده است. مقام‌های چین و تایوان در سال۱۹۹۲ توافق کردند هر اقدامی در این منطقه و در روابط طرفین براساس اصل «چین واحد» باشد. براساس این اصل، چین و تایوان به یک کشور که همان سرزمین مادری است تعلق دارند. همچنین براساس اصل چین واحد، هر کشوری که دارای روابط رسمی با پکن است حق ندارد با تایوان روابط رسمی داشته باشد. آمریکا نیز با پذیرش این اصل به روابط «غیررسمی» با تایوان بسنده کرده است. تا پیش از سفر پلوسی، واشنگتن نمایندگان غیررسمی به این تایوان می‌فرستاد؛ رویکردی که به‌نظر می‌رسد با سفر اخیر رئیس مجلس نمایندگان آمریکا تغییر کرده است.

چرا چین جنگ نمی‌خواهد؟
همزمان با بالا گرفتن تنش‌ها و آماده باش نیروهای آمریکایی، تایوانی و چینی در منطقه، برخی ناظران نسبت به وقوع درگیری هشدار می‌دهند، اما اندرو‌مرتا، مدیر مرکز تحقیقات جهانی چین در دانشکده مطالعات جان هاپکینز، در گفت‌‌وگو با روزنامه نشنال امارات با رد این احتمال می‌گوید: «شفاف بگویم گرچه اقدام نظامی چین علیه تایوان دور از ذهن نیست اما فکر نمی‌کنم که عملی شود.» شیائوشی مارتین، محقق امور بین‌الملل در مؤسسه کلینگندال(Clingendael)، نیز با رد احتمال درگیری نظامی چین و تایوان ‌می‌گوید: «باید میان اینکه چین توانایی چنین حمله‌ای را دارد و اینکه اصلا قصد چنین کاری را دارد یا نه، تفاوت قائل شویم. تنها به این دلیل که چین توان نظامی حمله به تایوان را دارد به این معنی نیست که بخواهد چنین کاری کند.»
به اعتقاد مارتین، بی‌میلی چین برای درگیری نظامی با تایوان دلایل بسیاری دارد؛ ازجمله اینکه، حمله به تایوان می‌تواند اعتبار بین‌المللی این کشور را خدشه‌دار کند، تنش‌ با کشورهای دیگر به‌ویژه همسایگان را افزایش دهد و روابط اقتصادی گسترده پکن با جامعه جهانی را متاثر کند. پکن همچنین برای حمله و حفظ اشغال نظامی تایوان به منابع زیادی نیاز خواهد داشت. به‌عبارت دیگر، هزینه حمله به تایوان برای این کشور بسیار زیاد بوده و همین مسئله این گزینه را به آخرین راه‌حل پیشروی پکن تبدیل می‌کند.

گزینه‌های پیش روی پکن
خبرگزاری بلومبرگ با اشاره به گزینه‌های پیشروی چین نوشته: شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین و جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در تماس تلفنی هفته پیش خود نشان دادند که هیچ‌یک به‌دنبال تقابل نظامی نیستند اما تشدید لفاظی‌های خصمانه احتمالا طرف چینی را مجبور خواهد کرد که به سفر پلوسی پاسخ محکمی دهد؛ به‌ویژه که شی‌جین‌پینگ در آستانه آغاز سومین دهه حکمرانی‌اش بر حزب کمونیست است. بر این اساس، یکی از نخستین اقدامات پکن می‌تواند تشدید نقض حریم هوایی تایوان باشد. تا پیش از این هم هواپیما‌های نظامی چین روزانه بارها وارد حریم هوایی تایوان می‌شدند؛ امری که اعتراض تاپیه را به‌دنبال داشت.
روزنامه دولتی گلوبال‌تایمز، چاپ پکن نیز پیشنهاد کرده که چین می‌تواند با پرواز مستقیم نظامی بر فراز تایوان، دولت «تسای اینگ ون»، رئیس‌جمهور تایوان، را مجبور به کناره‌گیری کند. یکی دیگر از اقدامات احتمالی پکن به نوشته این روزنامه، می‌تواند آزمایش‌های موشکی چین در نزدیکی مرزهای تایوان باشد. گذشته از گزینه‌های بالا، تأثیرگذارترین واکنش غیرنظامی چین به تحولات اخیر تایوان می‌تواند تنبیه شدید اقتصادی باشد. بلومبرگ نوشته: چین بزرگ‌ترین شریک تجاری تایوان است و حجم تجاری 2کشور با 26درصد افزایش نسبت به سال گذشته به 328.3میلیارد دلار رسیده است. بر این اساس، پکن می‌تواند با تحریم گسترده صادرکنندگان تایوانی به‌ویژه در بخش کشاورزی ـ روندی که همین حالا هم کلید خورده ـ روابط تجاری خود با تایپه را به‌طور چشمگیری کاهش داده و محدود کند. البته چین در این زمینه نیز باید احتیاط به خرج دهد؛ چون به چیپ‌های الکترونیکی پیشرفته تایوان نیاز دارد. بنا بر گزارش بلومبرگ، تحریم دولتمردان تایوانی از دیگر گزینه‌های پیشروی چین است. پکن همین حالا هم تعدادی از سیاستمداران تایوانی را تحریم کرده و احتمالا در روزها و هفته‌های آینده، شمار افرادی که در این فهرست قرار می‌گیرند، بیشتر هم خواهد شد.