شهر سرزنده نیازمند خانواده پرنشاط است

زهرا شمس‌احسان- رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران

خانواده، بنیادی‌ترین واحد تشکیل‌دهنده اجتماع و کانون اصلی اجتماعی‌شدن افراد و نهادینه‌شدن مفاهیم اخلاقی در انسان است. این نهاد مهم به‌عنوان مستحکم‌ترین محور مراقبت انسانی شناخته می‌شود و به‌رغم تکثر و تعدد نهادها در دنیای امروز و واگذاری بخش زیادی از کارکردهای خانواده به آنها، هنوز واجد جایگاه غیرقابل خدشه‌ای است و اتفاقاً بیش از هر زمانی مورد رجوع و تأکید سیاستگذاران و دغدغه‌مندان اجتماعی است.
خانواده امروزه در معرض تهدیدها و مخاطراتی است که سابقاً وجود نداشت؛ تهدیدهایی که بعضاً ذات این نهاد را هدف گرفته و با ماهیت آن سر ستیز دارند. پیکان جنگ نرم، نفوذ فرهنگی، هجمه ارزش‌های غربی و تغییر سبک زندگی و... اغلب خانواده را هدف گرفته‌اند.
در چنین شرایطی بازگشت به کارکردهای خانواده و بسترسازی برای تحکیم و تعالی نهاد خانواده می‌بایست جزو اولویت‌های تمامی دستگاه‌ها و سازمان‌ها باشد. در این راستا سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری (مدظلی العالی) و سایر اسناد بالادستی روشنگر راه هستند.
مدیریت شهری نیز به نوبه‌خود وظیفه خطیری برعهده دارد و از ظرفیت‌های زیادی برای حمایت از تعالی خانواده بهره‌مند است. شهر به‌مثابه مهم‌ترین عرصه زیست انسانی مؤلفه مهمی در سوق‌دهی به رفتارها و تعاملات انسان‌هاست. در واقع شهر می‌تواند تعاملات خانوادگی را تقویت کند و درصورتی‌که سامان‌نیافته باشد، می‌تواند مخل آن شود.
مدیریت شهری در دوره ششم با تأکید بر خانواده محوری در تمامی مأموریت‌ها و فعالیت‌های خود باید بتواند در این مسیر ریل‌گذاری کند. در این راستا لازم است به چند محور اساسی اشاره شود.
  شهر باید به‌گونه‌ای سامان یابد که امکان بیشترین تعامل درون‌گروهی را به اعضای خانواده بدهد و فرصت‌هایی برای تعامل خویشاوندان ایجاد کند.
  در ایجاد زیرساخت‌های شهری باید ملاحظات استفاده و انتفاع مشترک اعضای خانواده مدنظر قرار گیرد.
  شهر باید محیط‌ها و فضاهایی را ایجاد کند که اعضای خانواده بتوانند ساعات فراغت خود را در کنار هم بگذرانند. توسعه فضاهای تفریحی، پردیس‌های خانواده و امثال آن در این چارچوب جای می‌گیرد.
  شهر تهران با در اختیار داشتن ظرفیت‌های بی‌نظیر در تمامی محلات و پلتفرم‌های آموزش مجازی و امکان تعامل گسترده با سایر نهادها باید بتواند نوعی چتر آموزش شهروندی ایجاد کند که یکی از محورهای اصلی آن ارتقای مهارت‌های زیست خانواده‌ شهری باشد. این آموزش‌ها باید هم‌راستا با ماموریت‌های مدیریت شهری به‌گونه‌ای جهت‌دهی شوند که تکالیف شهروندی بر محور مسئولیت‌پذیری خانواده تعریف شود. اعضای مختلف خانواده می‌توانند ضمن تفکیک نقش‌ها، در قالب یک واحد وظایف شهروندی خود را به‌اتفاق و همراهی هم انجام دهند. یک شهر سرزنده نیازمند خانواده بانشاط است و موضوع نشاط خانواده‌ها می‌بایست در ماموریت‌های مختلف گنجانده شود. در چنین شهری به بهانه‌های مختلف امکان نشاط خانواده‌ها وجود دارد. نشاط خانواده در برگزاری مناسبت‌ها و سایر مأموریت‌ها باید ادغام شود. به‌صورت کلی شهر باید بیشترین آرامش را برای خانواده‌ها به ارمغان بیاورد و به نیازهای آنها توجه داشته باشد. نیازهای مادران و کودکان و سالمندان و امثال آنها برای تردد امن و آسان در شهر تنها بخشی از این نیازهای خانواده‌هاست.