آغاز ساخت طولانی‌ترین خط مترو

مهدی اسماعیل‌پور-روزنامه‌نگار

ساخت طولانی‌ترین خط متروی تهران آغاز شد؛ خطی که از شمال‌غربی تا شرق پایتخت را پوشش می‌دهد و بخش زیادی از آن بر دامنه‌های جنوبی رشته کوه البرز استوار شده و یکی از نکات مهم آن، داشتن 7ایستگاه ‌تبادلی با دیگر خطوط است. خط 10مترو با همکاری میان شهرداری تهران و قرارگاه خاتم‌الانبیا احداث می‌شود. درواقع پیمانکاری عملیات اجرایی این خط را قرارگاه   برعهده گرفته است.
دیروز صبح جرثقیل‌ها در ضلع شمال‌غربی دریاچه شهدای خلیج‌فارس (دریاچه چیتگر)، قطعات بزرگی را به پایین گودالی که حفر شده بود، منتقل می‌کردند تا در اعماق زمین‌های منطقه 22تهران، مونتاژ دستگاه غول‌پیکر TBM (دستگاه حفاری تونل مکانیزه) صورت بگیرد. این گودال با ستون‌ها و پایه‌های آهنی قطور، مهار شده و کارگاهی مجهز برپاست تا مهندسان و کارگران در چندشفیت کاری بتوانند تونل مترو را به سمت شرق ایجاد کنند. این اقدامات در راستای تفاهمنامه همکاری مشترک بین شهرداری تهران و قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا(ص) با حضور شهردار تهران و فرمانده این قرارگاه انجام می‌شود.

احداث خط 10در اولویت قرار دارد
شهردار تهران در آیین انعقاد این تفاهمنامه همکاری گفت: «اهمیت، سرعت و تسهیل در بهره‌مندی از مترو در حوزه حمل‌ونقل شرایط بسیار خوبی را برای ما فراهم کرده است. اولویت قطعی ما تکمیل ۷خط فعلی است، اما خط ۱۰ شرایط ممتازی دارد که اولا باعث گره‌گشایی از منطقه ۲۲ می‌شود که سرانه پایین با ظرفیت جمعیت‌پذیری بالا دارد؛ ضمن اینکه ۶ منطقه شهر از این خط بهره‌مند خواهند شد و قابلیتی برای سایر خطوط ما رقم می‌زند.» علیرضا زاکانی با بیان اینکه در کنار ۷ خط فعلی مترو، توجه به این خط برای ما موضوعیت دارد، افزود: «بعد از این، احداث مسیر خط ۱۱برای ما مهم است تا در آینده نزدیک این خط را نیز اجرایی ‌کنیم. در فاز اول خط10، 2دستگاه حفاری TBM فعال می‌شود و در فاز دوم 3دستگاه به‌کار گرفته خواهد شد که امکان گسترده‌ای را فراهم می‌کند. فاز اول امسال و فاز دوم سال آینده آغاز خواهد شد.»
شهردار تهران در ادامه با اشاره به نقش مؤثر و سازنده قرارگاه خاتم در تکمیل و احداث متروی پایتخت گفت: «قرارگاه خاتم و خدمات آن برای کشور ما یک افتخار است و هر عقل سلیمی حکم می‌کند که یک کشور برای سازندگی از همه ابزارها و ظرفیت‌های خود استفاده کند. در خط ۷ و یک مترو مشارکت فعال و اثربخشی با قرارگاه خاتم داشتیم و تجربه این قرارگاه در این بخش برای ما بسیار مهم است. امیدواریم در سال‌های آینده در بخش حمل‌ونقل، توسعه مترو را داشته باشیم و در ارتباط با همه ظرفیت‌ها ازجمله قرارگاه تعاملات گسترده‌تری برقرار کنیم تا تهران را بر مدار ظرفیت‌های متنوع بخش خصوصی و نهادهای انقلابی بسازیم.امیدواریم با شعار تهران به مثابه یک کارگاه، شروع به ساختن همه تهران کنیم.»
زاکانی استفاده از فضاهای اطراف ایستگاه‌های مترو را یکی از راهکارهای مؤثر در تامین منابع مالی موردنیاز این بخش عنوان کرد و گفت: «از مسئولان مناطق انتظار می‌رود به سرعت درباره این بارگذاری‌ها در پارسل‌های مختلف پیرامون ایستگاه‌ها تا شعاع ۸۰۰ متری برنامه‌ریزی کنند تا مشخص شود کدام بخش مربوط به شهرداری یا دیگر دستگاه‌ها یا مردم است؛ به‌گونه‌ای که همه از این ماجرا سود برند.» خبر خوش شهردار تهران در حاشیه این مراسم، پیگیری برای تأمین 1050دستگاه واگن مترو بود و زاکانی درخصوص آن گفت: «از این تعداد ۴۲۰دستگاه از داخل و ۶۳۰دستگاه نیز از خارج از کشور تأمین خواهد شد. هم‌اکنون مقدمات برای تأمین ۶۳۰دستگاه در دولت فراهم شده و بانک مرکزی اقدامات ویژه‌ای را برای تأمین ۱۵درصد منابع انجام داده است. برای تأمین ۱۱۳ دستگاه واگن با شرکت واگن‌سازی‌ تهران وارد انعقاد قرارداد شده‌ایم. دولت برای این امر ۷۷ میلیون یورو اختصاص داده است. همچنین برای ۲۲۰ دستگاه نیز با مپنا وارد مذاکره شده و تفاهمنامه‌ای را نیز آماده کرده‌ایم که امیدواریم از 2سال آینده، واگن‌ها را در اختیار خطوط قرار داده و تا 3سال آینده تکمیل واگن‌ها برای خطوط را شاهد باشیم.»

 تفاهم با شهرداری برای تامین منابع مالی
سردار سیدحسین هوش‌السادات، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا(ص) نیز دیروز گفت: «پس از مونتاژ نخستین دستگاه حفار مکانیزه، در ادامه مونتاژ دستگاه دوم انجام می‌شود. این‌گونه دستگاه‌ها در 2مسیر مقابل هم، شامل یک مسیر به سمت میدان کتاب و یک مسیر به سمت وردآورد، حفاری فاز یک خط ۱۰مترو را انجام می‌دهند.»
او با بیان اینکه قرارگاه تاکنون اعتباراتی دریافت نکرده و از محل امکانات خود برای تجهیز کارگاه، امور را پیش برده است، افزود: «درخصوص تأمین منابع مالی طبق تفاهمنامه با شهرداری اقدامات لازم انجام خواهد شد.»

 شفیعی: ارزان‌ترین متروی جهان را داریم
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران نیز دیروز ابراز امیدواری کرد که انعقاد این تفاهمنامه سرآغازی برای سرعت گرفتن و رسیدن به نقطه بهره‌برداری خط ۱۰ متروی تهران باشد و در این رابطه گفت: «در نمایشگاه شهرهای خواهرخوانده، وضعیت مناسب متروی تهران برای برخی از مهمانان خارجی عجیب بود. ما در متروی تهران به لحاظ طول شبکه و ایستگاه، رتبه بیستم را در بین ۲۵۰ شهر دنیا داریم و موضوع تعجب‌آور  برای برخی از مدیران شهرهای خواهرخوانده این بود که ما با افتخار گفتیم این خطوط به‌دست متخصصان داخلی ساخته شده و برای صدور این خدمات اعلام آمادگی کردیم.» مجتبی شفیعی ادامه داد: «هر چند در حوزه ساخت مترو مشکلی نداریم، اما بحث امروز ما مسئله تامین مالی است که باید به آن توجهی ویژه کنیم و در این تفاهمنامه نیز باید مدل‌های تامین مالی جدید را اضافه کنیم؛ مثلا شهرهایی مانند منچستر، ونکوور، بانکوک و کوالالامپور از طریق بخش خصوصی توسعه متروی خود را انجام می‌دهند.» او همچنین اعلام کرد تهران، ارزان‌ترین متروی دنیا از نظر نرخ بلیت به‌حساب می‌آید.

مکث
اهمیت و تأثیر خط 10مترو
مسعود درستی، مدیرعامل شرکت متروی تهران

در طرح جامع ریلی شهر تهران 11خط مصوب داریم که خطوط یک تا 7با وجود مشکلات و نواقصی که وجود داشت، تعیین‌تکلیف و بخش عمده‌ای از آن تکمیل و ساخته شده و در حال ارائه سرویس به شهروندان است. علاوه بر این، 4خط دیگر هم برای متروی شهر تهران تعریف شده است که شامل خطوط 8تا 11می‌شود که با احداث و تکمیل این خطوط، تمام نقاط شهر تهران توسط خطوط و ایستگاه‌های مترو پوشش داده می‌شود. یکی از این خطوط، خط10متروست که تقریبا یک مسیر غربی- شرقی در محدوده شمال تهران محسوب می‌شود و از ایستگاه وردآورد در شمال‌غرب و خط 5مترو آغاز شده و به شمال محله تهرانپارس در محدوده قنات‌کوثر ختم می‌شود. یکی از ویژگی‌های خاص خط 10این است که منطقه 22را به‌خوبی پوشش می‌دهد که محدوده گردشگری تهران است و علاوه بر این پیش‌بینی می‌شود بیشترین پذیرش و افزایش جمعیت را در بین مناطق 22گانه تهران داشته باشد. با احداث و بهره‌برداری از این خط، بخشی از مسافران که از سمت کرج و شهرهای غربی استان تهران به شهر می‌آیند، می‌توانند وارد شبکه متروی پایتخت شوند. به‌عبارت دیگر با اضافه شدن خط10از تراکم مسافری که امروز در ایستگاه‌های صادقیه و ارم سبز وجود دارد، کاسته خواهد شد و در نتیجه کیفیت مسافرگیری خط 5نیز مطلوب‌تر می‌شود.