ممنوعیت برداشت سقز در کرمانشاه ادامه دارد

راحله عبدالحسینی _  خبرنگار

‌درختان بنه و کتیرا در محدوده منابع طبیعی کرمانشاه امسال هم مانند سال گذشته دوران استراحت خود را می‌گذرانند و خبری از برداشت محصول نیست. کارشناس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کرمانشاه می‌گوید که این تصمیم به اجرا درآمده تا درختان احیا شوند، اما در ممنوعیت این بهره‌برداری، افرادی که از این راه درآمد داشتند نیز متضرر شدند. 

حفاظت از میراث گذشتگان 
درخت بنه یکی از گونه‌های بومی زاگرس میراثی به جا مانده از گذشتگان است. شیره یا صمغ این درخت را به نام سقز می‌شناسیم.کارشناس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کرمانشاه به همشهری می‌گوید: سال97بهره‌برداری از درختان بنه انجام شد. سال 99به‌دلیل شیوع کرونا و وضعیت اقتصادی نامناسب به افرادی که از راه برداشت سقز روزگارشان می‌گذشت، اجازه برداشت با اخذ تعهدنامه که تا سال 1403بهره‌برداری انجام نشود، داده شد. هوشنگ زنگنه درباره اهمیت دوران استراحت درختان بنه پاسخ می‌دهد: سقز شیره درخت بنه و درست مثل خون بدن انسان است. اگر در برداشت سقز اصول رعایت نشود، درخت بنه ضعیف می‌شود و از بین می‌رود. با توجه به اینکه این سرمایه طبیعی به‌صورت خودرو در محدوده زاگرس رشد می‌کند و باید برای آیندگان حفظ شود، قانونی اجرا شد که طبق آن، دوران استراحت درخت بنه حتما باید رعایت شود و در دوران استراحت هیچ برداشتی انجام نشود.

خشکسالی و غبار 
ضعیف شدن درختان بنه و کاهش برداشت سقز دلیل دیگری هم دارد. زنگنه اینطور توضیح می‌دهد: خشکسالی و غبار هم 2عامل اصلی برای ضعیف شدن درختان بنه است. 
به‌گفته وی، پیش از خشکسالی از هر درخت بنه یک کیلوگرم سقز برداشت می‌شد و حالا این مقدار به 80تا 200گرم رسیده است.  زنگنه ادامه می‌دهد: البته انگشت‌شمار درختانی هستند که همچنان یک کیلوگرم سقز می‌دهند. بنابراین فرصت دادن به درختان برای‌استراحت به‌شدت ضروری است. تیغ ‌زنی بیش از اندازه مثلا 400یا 450تیغ روی درخت بنه برای برداشت سقز هم شیوه نادرستی است و از عمر درخت می‌کاهد. درختان بنه در محدوده زاگرس در لرستان، ایلام و فارس هم رشد می‌کنند که خوشبختانه به سرنوشت درختان بنه در کرمانشاه دچار نشدند و وضع خوبی دارند.

سود به جیب دلال می‌رود
درختان بنه و کتیرا در کرمانشاه به‌عنوان منابع طبیعی استان لحاظ شده‌است. برداشت‌کنندگان با نظارت اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان از درختان بهره‌برداری می‌کنند.
زنگنه درباره روند کار می‌گوید: قیمت یک کیلوگرم سقز بین 180تا 200هزار تومان است. همچنین هر کیلوگرم میوه درخت بنه بین 35تا 40کیلوگرم قیمت دارد. مغز میوه کیلویی 200هزارتومان است که در کشور عراق تا 300هزار تومان هم فروخته می‌شود. اما عموما سود به جیب دلالان می‌رود و برداشت‌کننده بومی از این اعداد و ارقام
 بی‌نصیب است.

طرح توسعه بنه 
کرمانشاه 527هزار هکتار عرصه جنگلی دارد که گونه بنه یا پسته جنگلی در سطح 200هزار هکتار آن پراکنده است. مدیرکل منابع طبیعی کرمانشاه می‌گوید: متأسفانه با توجه به شرایط خشکسالی و برداشت‌های زیاد هیچ‌گونه زادآوری در این‌گونه گیاهی دیده نمی‌شود. انشاالله کولانی به همین دلیل پیشنهاد توسعه جنگل را با گونه بنه مطرح و تأکید می‌کند که از این طرح حمایت خواهد شد.‌