چرا ادامه می‌دهیم؟

چند روز پیش آخرین قسمت سریال مختار هم تمام شد. در بخشی از این سریال، فرمانده نیروهای یزید که مکه را محاصره کرده به گفت‌وگو با زبیریان می‌پردازد؛ گفت‌وگویی که بعد از رسیدن خبر مرگ یزید بود. این فرمانده می‌گوید که یک جنگجو برای نبرد و مقاومت، نیاز به‌دلیل و امید دارد و بعد اشاره می‌کند که دلیل ما یزید بود که حالا مرده و ما دیگر انگیزه‌ای نداریم، بیایید صلح کنیم. خلیفه زبیریان هم ریاکارانه می‌گوید که مومن، دلیل تو باید خدا باشد نه یزید!
همه بحث ما درباره همین 2کلمه است؛ «دلیل و امید». از بزرگ‌ترین مشکلاتی که در دوره ما وجود دارد، بحران معناست. به‌عبارت ساده‌تر، بسیاری از مردم نمی‌دانند که اساساً «از کجا آمده‌ام آمدنم بهر چه بود/به کجا می‌روم؟ آخر ننمایی وطنم...» شاید تصور کنید اینها خیلی مباحث کلی و کلان هستند و به زندگی روزمره ما ربطی ندارند؟ اتفاقا زندگی روزمره آدمیان نیز از همین فلسفه‌های کلی و تفکرات کلان و اساسی رنگ و بو می‌گیرد. شما تصور می‌کنید چرا افسردگی و... فراوان شده است؟ خیلی ساده؛ انسان معنایی در تداوم و کیفیت دادن به زندگی‌اش نمی‌بیند. غالبا نیز در انسان‌هایی که به همه ‌‌چیز در زندگی‌شان می‌رسند، این بحران قوی‌تر می‌شود؛ چرا که دیگر هیچ معنای مصنوعی نمی‌تواند آنها را فریب دهد. گاهی شما پول یا موقعیت اجتماعی ندارید و همین‌ها، باعث می‌شوند تا تلاش کنید و معناهایی مصنوعی برای‌ خودتان بسازید. اما وقتی که رسیدید چه؟ بعد از آن قرار است چه بشود؟ شاید بخواهید با معنای مصنوعی قضیه را حل و فصل کنید، اما باز هم به آخرش می‌رسید و در نهایت، باز هم پوچی. اینجاست که معناخواهی و معناطلبی در زندگی مدرن، اهمیت فراوانی می‌یابد.
از معروف‌ترین کسانی که در حوزه جست‌وجوی معنا و لوگوتراپی کار کرده، ویکتور فرانکل است. او کتابی نگاشته به نام «انسان در جست‌وجوی معنا» تمام کتاب هم در پاسخ به این سؤال است که واقعا آدمی در شرایط سخت، چرا خودش را از بین نمی‌برد و چه چیزی باعث می‌شود تا بتواند تحمل کند و تاب بیاورد و ادامه بدهد؟ او اساسا سیستم روانشناسی خودش را بر معنادرمانی استوار کرده است؛ چیزی که حتی در سخت‌ترین شرایط هم می‌تواند به داد شما برسد. شاید بگویید که اینها همه‌اش حرف و باد هواست، اما اگر بدانید که زندگی با خود ویکتور فرانکل در اردوگاه‌های مرگ آلمان نازی چه کرده، قطعا نظرتان عوض خواهد شد و به ‌معنادرمانی و معناطلبی از دریچه‌های مختلف اهمیت بیشتری خواهید داد. فقط برای حسن ختام این بخش، بد نیست بدانید وقتی که معنا را پیدا کنید، به قول آن شخصیت سریال مختار، دلیل و امید زندگی‌تان را هم پیدا خواهید کرد. در قسمت‌های بعدی، در این‌باره بیشتر صحبت خواهیم کرد.