عطش دستیابی به طلا!

محمدرضا مرادی؛ تحلیل‌گر سیاسی

ریشه اصلی آغاز استعمارگری را باید بیش از هر چیز دیگر در عرصه انگیزه‌های اقتصادی غارتگران اروپایی جست‌وجو کرد. اروپا در آن دوران آنچنان با فلاکت و بدبختی وکمبود دست و پا می‌زد که رهایی از این وضع، خود یکی از مهم‌ترین عوامل آغاز استعمارگری به‌حساب می‌آید. در این راستا «توین.بی» در کتاب تاریخ تمدن خود می‌نویسد: «فقر کشورهای اروپای غربی حکام آنها را وادار ساخت تا از فتوحات ماوراء بحار حمایت  و تشویق کنند.»
در این شرایط مهم‌ترین عامل تحریک اروپایی‌ها و دربار پادشاهی اسپانیا و پرتغال برای آغاز سفرهای اکتشافی، یافتن راه‌های رسیدن به شرق و غارت و دست‌اندازی به ثروتی بود که آوازه عظمت و جلال آن مدت‌ها بود که به گوش اروپایی‌ها رسیده بود. ابتدا مهم‌ترین انگیزه و هدف آنها دست‌یابی به ثروت‌های موجود در آن سرزمین‌ها (به‌ویژه جواهرات) بود، اما به‌تدریج انگیزه‌های وسیع‌تر اقتصادی نظیر تجارت، انتقال مواد معدنی و کشاورزی به سرزمین‌های اروپایی و فروش کالاهای مصنوع و رو به افزایش کشورهای اروپایی، به فعالیت‌ها و رقابت‌های استعماری وسعت بخشید.
با جاری شدن سیل ثروت از شرق به غرب، شاهد تحولی در ساختار اقتصادی این ممالک و آغاز دوران سرمایه‌داری هستیم. عبور از وضعیت فئودالیسم به سرمایه‌داری، نیازمند سرمایه بود که این مهم از طریق غارت شرق حاصل شد.
سوداگران اسپانیایی و پرتغالی، پس از ورود به قاره آمریکا دست به‌کار شدند، کاروان‌های کشتی دزدان دریایی که از طرف آنها تجهیز می‌شدند، راه دنیای تازه را در پیش گرفتند و با قهر و غلبه، ثروت و هستی بومیان را تاراج می‌کردند و سهم کلانی به سوداگران تحویل می‌دادند. سیل طلا و نقره و الماس و پوست‌های گرانبهای حیواناتی که در دنیای قدیم وجود نداشت، به این دو کشور سرازیر شد. این سوداگران با دستیاری راهزنان حرفه‌ای در مدتی کمتر از یک ربع قرن، آنچنان سودهای کلانی از ثروت‌های دزدیده شده انباشتند که در شرایط عادی برای انباشت آن همه سرمایه به یک قرن تمام، زمان احتیاج داشتند.
از برکت این ثروت‌های بادآورده که هر دیناری از آن با خون یک سرخپوست بومی در آن سرزمین آغشته بود، سوداگران مزبور موفق شدند سرمایه‌های اضافی را در صنایع مختلف از قبیل نساجی، چرم‌سازی، پشم‌بافی، فلزکاری و دیگر صنایع به‌کار اندازند و سوداگری را با صناعت توأم سازند و بدین نحو از همان آغاز، پایه‌های سرمایه‌داری را  روی دریایی از خون استوار ساختند!