از پایداری انقلابی تا انقلاب پایدار

یوسف اسمعیل‌زاده، دانشجوی جامعه‌شناسی سیاسی

«رهبری» از اندیشه‌ها و مؤلفه‌های اصیلی است که از زمانی که خداوند سنت آن را جاری کرده، در ایدئولوژی‌ها و مکاتب گوناگون سیاسی مورد‌بحث و مناقشه قرار گرفته است. یکی از رخدادهای اصلی که «رهبری» یا عامل آن بوده یا معلول و حادث از آن، انقلاب‌ها در بستر تاریخ است. رهبر انقلاب نیز در سالگرد رحلت بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی(ره)، به این اندیشه در بستر شکل‌دهی انقلاب اسلامی پرداختند. ایشان ناظر به این اندیشه چنین بیان می‌کنند: «اولین نکته‌ای که درباره امام باید عرض کرد، مسئله رهبری بزرگ‌ترین انقلاب تاریخ انقلاب‌هاست.». رهبری معظم، در بیانات خودشان، به مردمی بودن انقلاب امام‌خمینی(ره) اشاره داشته و می‌گویند: «انقلاب اسلامی هم با حضور مردم، با جسم مردم و جان مردم به پیروزی رسید؛ اما مردم کنارزده نشدند... عظمت این انقلاب این است؛ امام رهبر یک چنین انقلابی بود.». باید از عبارت «پایداری انقلابی» امام و مردم از سال 42و حوادث و مصایب مختلف از آن زمان تا انقلاب سال 57 و بعد از آن مسائل دولت موقت و جنگ تحمیلی در زمان حیات امام، به‌عنوان مقدمه تحقق «انقلاب پایدار» مردم ایران تا الان سخن گفت.

پایداری انقلابی؛ امام خمینی(ره) و مشارکت مردم
امام خمینی(ره): «حفظ این پیروزی از اصل پیروزی مشکل‌تر است.» (صحیفه امام، جلد 8، صفحه 503) حفظ پیروزی همان تحقق انقلاب پایدار است که الان وجود دارد. رهبری معظم از ویژگی‌ پایداری انقلابی ابتدا در شخصیت امام و سپس در بازوی جمهوریت پرده برداشته‌اند: «ملت توانست خودش را در حوادث سهمگینی نگه دارد. 8سال قدرت‌های بزرگ، ‌دشمن ما را کمک کردند تا جمهوری اسلامی را نابود کنند اما ملت ایران با قدرت ایستاد و آنها را به زانو درآورد و حوزه اقتدار و عزت خودش را توسعه داد.» (سخنرانی تلویزیونی به مناسبت سی‌ودومین سالگرد رحلت امام‌خمینی‌(ره)) برخلاف انقلاب‌های قبلی معنویت در انقلاب اسلامی ریشه داشت. به همراه این معنویت، ابعاد شخصیتی امام‌(ره) بر حرکت انقلابی قوت می‌بخشید. مسئله اساسی و مهم، تشویق امام‌(ره) به مشارکت مردم و پایداری در برابر هجمه‌های رژیم سابق قبل از تحقق انقلاب و مشارکت مردم در مناسبات سیاسی-اجتماعی بعد از انقلاب در تثبیت انقلاب بوده است.

تحقق انقلاب پایدار
همچنان که تحقق انقلاب 57 و تثبیت آن بعد از موانع داخلی و خارجی قبل ازپیروزی انقلاب و موانع خارجی بعد از آن مانند جنگ تحمیلی نیازمند پایداری انقلابی بوده است، بعد از ارتحال امام (ره) و شروع رهبری جانشین ایشان تاکنون، انقلاب را «انقلاب پایدار» کرده است. تحقق انقلاب از سال‌های 41و 42تا سال 68و جانشینی رهبری معظم، ابتدا نیازمند بازوی قدرتمند رهبری امام بود و سپس همراهی مردم را لازم داشت. امام و همراهانش به بیداری فطری مردم و قیام برای خداوند تلاش ‌کردند.
تشویق مردم توسط ایشان برای همراهی با حرکت‌های این قیام، پایداری مقابل تظلم رژیم شاهی، جلوگیری از قرار گرفتن طرح جمهوری اسلامی ذیل فرهنگ و تمدن غربی، همساز کردن برخی دوگانه‌ها در الگوی جمهوری اسلامی از مصادیقی است که رهبری مدنظر قرار دادند. (بیانات مقام معظم رهبری در مراسم سی‌وسومین سالگرد رحلت امام خمینی(ره)) رهبری ضمن بیان مصادیق پایداری انقلابی مردم با مؤلفه مشارکت انگیزی امام و تشویق ایشان در زمینه پایداری منتج به انقلاب، محورهای انقلاب پایدار در زمان رهبری خودشان را نیز بیان می‌کنند. ایشان چند محور اصلی را در زمینه انقلاب پایدار قابل‌ردیابی و تطبیق تاریخی می‌دانند. ایشان به تشییع میلیونی شهید حاج قاسم سلیمانی اشاره دارند و بارها از این حرکت مردم و اقدامات شبیه به آن از مردم تشکر کرده‌اند. ایشان با این بیان که امروز گرایش مردم به انقلاب و دین از روز اول انقلاب بیشتر است؛ حرکت عظیم مردم در تشییع پیکر مرحوم
آیت‌الله العظمی صافی‌گلپایگانی و آیت‌الله بهجت، همراهی مردم با سرود «سلام فرمانده» و راهپیمایی‌های عظیم 22بهمن و روز قدس هر سال را محور‌های دیگر تبیین انقلاب پایدار قرار داده‌اند. راهبری نظام جمهوری اسلامی از پایداری اولیه تا رخداد انقلاب و تثبیت آن، دو جایگاه متعالی را شکل داده‌اند. امام با پشتیبانی به معنویت و الهی بودن قیام، سعی در بیداری فطری مردم در مقابل نظام جور و حرکت به سمت عدل و حق‌خواهی گام برداشت و الان مردم خود به برکت آن آگاهی فطری، خالق انقلابی پایدار بوده‌اند که نه‌تنها خود را ملزم به مشارکت می‌دانند بلکه علاوه بر تشویق رهبری معظم به آن، تأیید و تشکر ایشان را پشتوانه حرکت خود یافته‌‌اند. نه‌تنها در اندیشه رهبریت، شعار «خامنه‌ای، خمینی دیگر است» اثبات شده است بلکه مردمی که بازوی دوم انقلاب محسوب می‌شدند، تعالی و رشدی را در انقلاب پایدار خود به نمایش گذاشته‌اند که بارها مورد‌اشاره و تحسین رهبری معظم قرار گرفته است. اگرچه همه ویژگی‌های زمانی پایداری انقلابی در انقلاب پایدار کنونی، رنگ نباخته ولکن بازوی جمهوریت چنان قوی شده‌ است که خود نه‌تنها موانع را برطرف کرده است بلکه فرصت‌ساز نیز بوده است. این تجلی «اِن تَنصُرُوا‌الله ینصُرکم وَ یثَبِّت اَقدامَکم» است.