جهان‌نما
چشم آفریقا به بنادر اوکراین
دولت اوکراین اعلام کرده که حاضر نیست به‌خاطر صادرات گندم، بنادر خود را مین‌روبی کند
بحران مواد غذایی در جهان روزبه‌روز تشدید می‌شود و در این میان وضعیت کشورهای آفریقایی از دیگران وخیم‌تر است؛ کشورهایی که بخش عمده گندم و دیگر غلات مورد نیاز خود را از روسیه و اوکراین وارد میکردهاند و جنگ مسیر واردات آنها را سد کرده است. براساس برآوردهای برنامه جهانی غذا در اوایل سال۲۰۲۲ حدود ۲۷۶میلیون نفر از مردم جهان از کمبود شدید مواد غذایی رنج می‌برند و اگر جنگ اوکراین ادامه پیدا کند حداقل ۴۷میلیون نفر دیگر به این رقم افزوده می‌شود.
ماکی سال، رئیسجمهور سنگال و رئیس دوره‌ای اتحادیه آفریقا، دیروز بار دیگر در گفتوگو با خبرنگاران درباره وضعیت کشورهای آفریقایی هشدار داد و از دو طرف جنگ خواست زمینه برای صادرات غله اوکراین، به‌خصوص گندم، به کشورهای آفریقایی را فراهم کنند. روسیه و اوکراین پیش از جنگ، روی هم رفته 30درصد از گندم صادراتی بازارهای جهانی را تامین میکردهاند. اکنون اما از سویی اوکراین به‌دلیل جنگ و از سوی دیگر روسیه به‌دلیل تحریم‌ها امکان صادرات گندم را ندارند. توقف صادرات گندم به آفریقا همزمان با تشدید خشکسالی در اغلب نقاط این قاره، دولت‌ها را در تامین نان و دیگر مایحتاج اولیه مردم ناتوان کرده و همین باعث نگرانی آنها از احتمال وقوع اعتراض‌های مردمی و شورش‌های خیابانی شده است. ماکی سال به شبکه تلویزیونی فرانس 24گفته است که اگر روند صادرات گندم به آفریقا از سرگرفته نشود، کشورهای این قاره درگیر قحطی بی‌سابقه خواهند شد.
روسیه از اوکراین خواسته است با مین‌روبی بندر «اودسا» در ساحل دریای سیاه، امکان بارگیری و حرکت کشتی‌های فله‌بر را فراهم کند. اوکراینی‌ها اما از ترس حملات روسیه، گفته‌اند که تصمیمی برای مین‌روبی این بندر ندارند. در میان بنادر مهم اوکراین در حاشیه دریای سیاه، فقط بندر اودسا تحت کنترل روسیه نیست و روس‌ها توانسته‌‌اند دیگر بنادر را اشغال کنند.
رئیسجمهور سنگال که طی روزهای اخیر تلاش‌های زیادی برای تغییر این وضعیت داشته، هفته گذشته طی سفر به مسکو با ولادیمیر پوتین در مورد صادرات گندم اوکراین مذاکره کرد. ماکی سال به فرانس 24گفت: «به پوتین گفتم اوکراینی‌ها می‌گویند اگر آب‌های نزدیک بندر اودسا را مین‌روبی کنند، شما وارد این بندر می‌شود. او گفت، نه، ما وارد اودسا نمی‌شویم. خب، این یک تعهد است که پوتین داده.»
این سخنان تاکنون تغییری در محاسبات اوکراینی‌ها ایجاد نکرده است. فرماندار ناحیه اودسا گفته که با توجه به خطر حمله احتمالی روسیه به این بندر، اوکراین حاضر نیست به‌خاطر تسهیل صادرات غله آب‌های منطقه را مین‌روبی کند. سرگئی براتچوک در یک پیام ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی گفت: «به محض آنکه آب‌های نزدیک بندر اودسا را مین‌روبی کنیم ناوگان روسیه وارد منطقه می‌شود». او افزود که روسیه در فکر پیاده کردن چترباز در شهر اودسا و حمله نظامی به این بندر است.
وزرای خارجه روسیه و ترکیه طی روزهای گذشته در آنکارا در مورد ایجاد مسیرهای امن برای صادرات غله اوکراین گفتوگو کردند. سرگئی لاورف، وزیر خارجه روسیه گفت که موضوع غلات اوکراین با بحران مواد غذایی هیچ ارتباطی ندارد اما در عین حال کشورش آماده است انتقال امن محموله‌های غلات اوکراین را تضمین کند. دولت ترکیه نیز پیشنهاد داد که این کشتی‌ها را تا ترک آب‌های دریای سیاه اسکورت کند.
اوکراین و کشورهای غربی مسکو را متهم می‌کنند که از مسدود کردن صادرات غلات اوکراین، به‌عنوان ابزار دیگری در جنگ استفاده می‌کند. به گزارش خبرگزار ایتارتاس، دمیتری پسکوف، سخنگوی رئیسجمهور روسیه، این ادعا را رد کرده و گفته که روسیه آماده همکاری در این زمینه است. همزمان، ولودیمیر زلینسکی، رئیسجمهور اوکراین، هشدار داده که طی چند ماه آینده حجم غلاتی که به‌دلیل محاصره بنادر امکان خروج از این کشور را ندارد، 3برابر خواهد شد. او گفت حدود ۲۰ تا ۲۵میلیون تن از غلات این کشور در بنادر بلاتکلیف باقی مانده است و این حجم تا پاییز امسال به حدود ۷۰ تا ۷۵میلیون تن افزایش خواهد یافت. پسکوف اما به خبرنگاران گفت: «تا جایی که ما می‌دانیم میزان غلات موجود بسیار کمتر از آن حدی است که اوکراین ادعا می‌کند. دلیلی ندارد که در مورد اهمیت غلات موجود در انبارهای اوکراین اغراق شود.» او نیز همچون لاوروف گفت که حجم این غلات بسیار کمتر از آن چیزی که روی بحران مواد غذایی در سطح جهان که از قبل شروع شده بود تأثیر بگذارد. پسکوف اضافه کرد: «اوکراین باید مشخص کند که چه می‌خواهد و آیا اصلا قصد دارد این غلات را صادر کند یا نه.»
موضع روس‌ها این است که بحران بیشتر تحت‌تأثیر قطع صادرات گندم و کود شیمیایی از روسیه است تا توقف صادرات اوکراین. روسیه اعلام کرده به‌دلیل حذف بانک‌های این کشور از سیستم مالی بین‌المللی سوئیفت، عملا کشورهای خریدار امکان پرداخت پول گندم خریداری شده را ندارند و به همین دلیل این کشور هم صادرات را فعلا متوقف کرده است. رئیسجمهور سنگال در ادامه تلاش‌های دیپلماتیک خود، دیروز وارد پاریس شد تا شاید بتواند طی مذاکره با امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، غربی‌ها را راضی کند تا بانک‌های روسیه را به سیستم سوئیفت برگردانند.
در همینه زمینه :
