دولت برای حفظ زاگرس آستین بالا زد

سیدمحمد فخار- روزنامه‌نگار

 روند حفاظت از بزرگ‌ترین ناحیه رویشی کشور هیچ‌گاه به اندازه این روزها جدی نبوده است. اگرچه از یک سو روند تولید آفات در این منطقه افزایشی است و از سوی دیگر قاچاق چوب همچنان در جنگل‌های زاگرسی انجام می‌شود، اما دولت تصمیم دارد برنامه ویژه حل مشکلات این بخش از جنگل‌های کشور را در سال‌جاری به‌طور جدی اجرایی کند.
نخستین بار سال 98بود که معاون اول رئیس‌جمهور وقت کارگروه احیای زاگرس را با حضور مقامات مسئول تشکیل داد. اما این کارگروه طی 2سال هیچ برنامه مدونی برای احیای این عرصه نداشت و موضوع حفظ رویشگاه‌های زاگرسی، از برپایی جلسه فراتر نرفت، ولی حالا در دولت سیزدهم خبر رسیده که حل مشکلات جنگل‌های زاگرسی به مرحله عملیاتی وارد شده است.

اراده دولت برای حل مشکلات جنگل‌های زاگرس
زاگرس بزرگ‌ترین عرصه جنگلی کشور با 6میلیون هکتار وسعت است. مسعود منصور، رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در این ‌باره به همشهری می‌گوید: اراده قوی در دولت برای حل مشکل جنگل‌های زاگرس وجود دارد. سند نجات جنگل زاگرس اکنون تدوین شده و معاون اول ریاست‌ جمهوری، وزارت کشور را مکلف کرد با همراهی وزارت جهاد کشاورزی و وزارت دفاع برنامه‌های در دست اولویت این سند را جهت اجرا مشخص کند و منابع اعتباری قابل توجهی برای مبارزه با آفات و بیماری و غنی‌سازی‌ جنگل‌های زاگرس از سوی دولت درنظر گرفته شده است. مسعود منصور، اجرای طرح‌های آبخیزداری در جنگل‌های زاگرس برای تامین رطوبت خاک را از اقدامات ضروری منابع طبیعی برای حفظ زاگرس برشمرد و گفت: حل مشکل گرد و غبار نیز که کاری چندبعدی است و کاهش بارندگی، تغییرات اقلیمی و دیپلماسی قوی در کنوانسیون بیابان‌زدایی ازجمله موارد مهمی است که در دست پیگیری است.

قاچاق چوب‌ زیر ذره‌بین
با تنگ‌تر شدن حلقه حفاظتی جنگلبانی و تلاش نیروهای منابع ‌طبیعی برای حفاظت از بلوط‌های جوان زاگرس، اکنون قاچاق چوب به وسیله خودروهای شخصی و سواری انجام می‌شود. رانندگان این خودروها بابت جابه‌جایی شبانه چوب‌ها هر شب دست‌کم ۳ میلیون تومان به جیب می‌زنند. این در حالی است که جنگل‌های زاگرس، تامین‌کننده ۴۰ درصد آب شیرین ایران است و نقش بسیار مهمی در پایداری سرزمین دارد و حالا قربانی قاچاق چوب شده است. در عین حال یگان حفاظت استان‌های زاگرسی با استفاده از دوربین‌های مخفی امکان رصد آنلاین این مناطق را پیدا کرده است. جاده‌های تردد حمل درختان قطع شده با خودروهای شخصی نیز رصد می‌شوند و هر نوع تردد مشکوک پیگیری می‌شود.
براساس اطلاعاتی که برخی جنگلبانان در اختیار همشهری قرار داده‌اند، کوره‌های زغال‌گیری در شهرستان کازرون متمرکز شده‌اند که با نام کوره‌های درخت مرکبات ساخته شده‌اند. اما بیشترین چوب مصرفی آنها چوب‌های زاگرس در نورآباد ممسنی است که محصول زغال بلوط آنها از کازرون به بوشهر، اصفهان و تهران ارسال می‌شود. صدور مجوز کوره زغال از سوی وزارت صمت به یکی از بزرگ‌ترین موانع برای مبارزه با این مراکز تبدیل شده است. تنها در شیراز و کازرون نزدیک به 70کوره وجود دارد.

اجرای عملیات محلول‌پاشی در جنگل‌های زاگرس
این روزها حکایت حمله پروانه سفید برگ‌خوار(مناطق گرمسیر) و جوانه‌خوار(مناطق سردسیر) به جنگل‌های زاگرس، به عنوان آفتی مخرب برای درختان بلوط تبدیل شده است؛ درختانی که ایستاده جان می‌دهند. حاصل این وضعیت مرگ خاموش درختان کهنسال بلوط است که اگر فکری به حال آن نشود، زوال این پوشش گیاهی در یکی از مهم‌ترین ذخیره‌گاه‌های ژنتیک جنگلی حتمی است.کانون آن امسال جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد بوده و در سایر استان‌ها نیز افزایش زیادی داشته است. منشأ این آفات داخلی است و نوسانات بارشی و دمایی موجب طغیان آن شده است. از 6میلیون هکتار جنگل زاگرسی 75هزار هکتار در مناطق بحرانی حمله آفات است.
در عین حال اجرای عملیات محلول‌پاشی در جنگل‌های زاگرس آغاز شده است. این برنامه از استان آذربایجان غربی کلید خورده و برای مقابله با آفت جوانه‌خوار و برگ‌خوار بلوط در جنگل‌های زاگرس در حوزه شهرستان‌های سردشت و پیرانشهر انجام می‌شود. این عملیات با 3تیم در 3 منطقه شهرستان‌های سردشت و پیرانشهر با استفاده از 9دستگاه تراکتور مجهز به تانکر سمپاش انجام می‌گیرد. اعتبار 4میلیارد ریالی از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی برای محلول‌پاشی درنظر گرفته شده است و به‌دلیل توپوگرافی و صعب‌العبور بودن منطقه عملیات آن تا یک‌ ماه ادامه خواهد داشت. آفت جوانه‌خوار بلوط یک آفت تک‌نسلی است که هر سال با توجه به وضعیت جوی از اواسط فروردین‌ماه تا پایان اردیبهشت‌ماه فعالیت می‌کند. برای از بین بردن و مقابله با این آفت از محلول بیولوژیکی استفاده می‌شود که این محلول هیچ‌گونه ضرری به سایر موجودات و پرندگان نمی‌رساند و مختص این آفت است.