لباسی از جنس بهار

زهرا حقیقی| رشت- خبرنگار:

پیاده‌راه فرهنگی رشت فارغ ازهمه جاذبه‌های گردشگری آن، این روزها میزبان غرفه‌های صنایع دستی ازهنرمندان گیلانی است. حضور یک بانوی گیلانی با لباس محلی در کنار میز چرخ خیاطی در غرفه‌ای که با کاه و کلش تزیین شده، برای مردم این خطه جالب است. مردم و مسافران هنگام عبور از این غرفه‌ دقایقی مکث می‌کنند و سوالات مختلفی راجع به دوخت این لباس‌ها از بانوی هنرمند گیلانی می‌پرسند. خیلی از مسافران داخل و خارج از کشور نیز این لباس‌ها رابه عنوان سوغات گیلات سفارش می‌دهند. در یک روز بهاری با «سیده زهرا ناطق سیف» بانوی هنرمند گیلانی گفت‌و‌گویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.


چند سال است که لباس‌های محلی گیلانی می‌دوزید؟

 20 سال است که خیاطی می‌کنم. بیش از 4 سال هم هست که لباس‌های محلی می‌دوزم. 18 سال است که همسرم فوت کرده و من بعد از آن برای گذران زندگی خیاطی می‌کنم. 

چه مدت است که در غرفه‌های صنایع دستی در پیادراه فرهنگی مشغول به فعالیت هستید؟ آیا از بازار کار راضی هستید؟

حدود یک سالی می‌شود که اینجا فعالیت می‌کنم. خوشبختانه مردم و مسافران استقبال خوبی از لباس‌های محلی گیلان می‌کنند. در ایام نوورز بسیاری از مسافرانی که از خارج از کشور به گیلان آمده بودند، از من لباس‌های محلی خریدند.

مردم گیلان بیشتر طالب لباس‌های محلی هستند یا مسافران؟

هر دو قشر به من سفارش می‌دهند. الان مدارس هم سفارش دوخت لباس‌های محلی را برای دانش‌آموزان به ما می‌دهند تا در اعیاد مختلفی مثل 22 بهمن دانش آموزان یکدست لباس‌های محلی گیلانی بپوشند. مسافران بسیاری هم از شهرهای تهران، کرج، اصفهان دارم که وقتی به رشت سفر می‌کنند به من لباس‌های محلی را سفارش می‌دهند و من برایشان آماده می‌کنم و به شهرشان پست می‌کنم و یا خودشان در سفر بعدی لباس را تحویل می‌گیرند.

فکر نمی‌کنید در سال‌های اخیر تا حدودی پوشیدن لباس‌های محلی و توجه به آداب و سنن قدیمی در بین مردم گیلان کمرنگ شده است؟

چرا. تا حدودی این موضوع در سال‌های گذشته رواج پیدا کرده بود. اما من فکر می‌کنم در سال‌های اخیر رسانه ملی در فرهنگ‌سازی در این زمینه نقش موثری داشته است. ذائقه مردم مجددا به سمت لباس‌های محلی گیلان گرایش پیدا کرده است. شاید باور نکنید حتی خیلی از مشتری‌های من که آقا هستند و برای خانواده و همسرشان این لباس‌ها را سفارش می‌دهند، به من می‌گویند ای کاش این لباس‌ها مانند گذشته رواج پیدا کند و همسران ما این لباس‌های محلی را بپوشند. چون از رنگ‌های شاد و آرامش‌بخشی در آنها استفاده شده است.

قیمت لباس‌های محلی معمولا از چه رقمی شروع می‌شود؟

لباس‌های محلی بچگانه از 70 هزار تومان شروع می‌شود. برای لباس بزرگسالان نیز قیمت‌های مختلفی بسته به نوع و جنس پارچه‌ای که در آن به کار برده می‌شود، وجود دارد.

لباس‌های محلی زیبا و رنگارنگی را که در این غرفه به نمایش گذاشته‌اید در کجا دوخته‌اید؟

اکثرا در همین جا. من از ساعت 10 صبح تا 10 شب در همین غرفه مشغول به کار هستم. پارچه‌های عریض‌تر را در خانه برش می‌زنم و همین جا کارهای دوخت و دوز آن را انجام می‌دهم.

خودتان چه نظری درباره ترویج لباس محلی دارید؟

نظرم این است که رنگ و طرح لباس گیلانی از رنگ و جنس بهار است. به همین دلیل دوست دارم لباس‌های محلی بین مردم گیلان رواج پیدا کند. به عنوان نمونه چه اشکالی دارد وقتی مهمان به خانه ما می‌آید ما لباس محلی خودمان را بر تن کنیم؟ در حال حاضر بیشتر مردم لباس‌های محلی گیلان را برای مهمانی‌ها و مجالس خود سفارش می‌دهند و این لباس‌های محلی بیشتر جنبه تزئینی پیدا کرده تا کاربردی. همچنین خیلی دوست دارم که آداب و رسوم گذشته گیلانی‌ها دوباره زنده شود. مردم ما الان خیلی از هم دور شده‌اند و دید و بازدیدهای قدیم دیگر چندان در بین مردم گیلان مرسوم نیست.

چرا در اکثر لباس‌های محلی گیلان از سکه‌های انگلیسی با طرح ملکه انگلیس برای تزئین استفاده می‌شود؟

بله، در سکه‌هایی که برای تزئین لباس‌های محلی در بازار وجود دارد از طرح الیزابت ملکه انگلیس استفاده شده است. من خودم خیلی دوست دارم که از سکه‌های ایرانی استفاده کنم. اما در بازار موجود نیست. مگر اینکه من خودم سکه‌های ایرانی را جمع کنم و به جایی بدهم تا آنها را برایم با دستگاه سوراخ کنند تا بتوانم در لباس‌ها استفاده کنم. 

مگر می‌شود در لباس‌های محلی گیلان از سکه‌های انگلیسی استفاده شود؟ چرا سکه‌هایی با طرح گیله‌مردان و یا گیله‌زنان گیلانی تهیه نمی‌کنید؟ 

این سکه‌ها وارداتی هستند. همانطور که گفتم خیلی دوست دارم از سکه کشور خودم و یا سکه‌هایی با طرح و نماد کشورم و یا طرحی از میرزا کوچک خان جنگلی برای تزئین    لباس‌هایم استفاده کنم. اما در بازار موجود نیست. در زمان قدیم این لباس‌های محلی را بیشتر خان‌ها می‌پوشیدند. برای تزئین هم از اشرفی یا مناط برای دور لباس استفاده می‌شد. بعدها با گذشت زمان که قشر متوسط هم این لباس‌های محلی را پوشیدند از در نوشابه برای تزیین استفاده می‌کردند. اما الان ما این سکه‌ها را به صورت بسته‌ای از بازار می‌خریم. قیمت هر دانه، بسته به سایز آن نیز حدود هزار تومان است. البته قیمت آن نسبت به گذشته گران‌تر شده است.