انتخابات لبنان؛ ائتلاف حزبالله در صدر
با اعلام نتایج نهایی انتخابات پارلمانی لبنان، ائتلاف شیعیان به رهبری حزبالله بیشترین کرسیها را از آن خود کردند، اما اکثریت مطلق خود را از دست دادند. وزارت کشور لبنان با گذشت 2روز و پایان شمارش آرا در 15حوزه انتخابیه، نتایج نهایی را دیروز اعلام کرد. بررسی نتایج بهدست آمده نشان میدهد که هیچ جناحی قادر به کسب اکثریت مطلق کرسیهای پارلمان نشده است؛ اتفاقی که به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، میتواند بار دیگر لبنان را وارد یک دوره جدید از بنبست سیاسی کند.
براساس نتایج اعلامشده، ائتلاف 8مارس متشکل از حزبالله، جنبش شیعی امل و جریان آزاد ملی (مسیحی) 62کرسی از مجموع 128کرسی پارلمان را بهدست آوردهاند. این تعداد، پایینتر از حدنصاب ۶۵کرسی است و برای حفظ اکثریت پارلمان کافی نیست. ائتلاف حزبالله در انتخابات سال 2018 موفق شد 71کرسی را از آن خود کند و یک اکثریت مطلق بهدست آورد.
مهمترین حزب مخالف حزبالله یعنی حزب مسیحی «نیروهای لبنانی» به رهبری سمیر جعجع اندکی موقعیت خود را در پارلمان بهبود بخشید، اما تعداد کرسیهایش از 20کرسی فراتر نرفت. جعجع متحد اصلی عربستان سعودی در لبنان است و در شرایطی که رفیق حریری انتخابات را ترک کرده بود بهعنوان دشمن اصلی حزبالله شناخته میشد.
در انتخابات سراسری لبنان 3میلیون و ۷۴۶ هزار نفر از مردم هم حق رأی داشتند. میزان مشارکت کمتر از 40درصد اعلام شده است؛ اتفاقی که نشان میدهد بخش بزرگی از جامعه لبنان از ایجاد تغییرات در این کشور ناامید شدهاند. در سایه اختلافات عمیق سیاسی در لبنان، دولتهایی که یکی پس از دیگری اداره امور را در دست گرفتهاند، از ارائه ابتداییترین خدمات به مردم و جامعه هم ناتوان بودهاند. اقتصاد این کشور طی سالهای اخیر دچار فروپاشی شده و طبق آمار سازمان ملل، حدود سهچهارم جمعیت 6میلیونی آن اکنون در فقر زندگی میکنند. وضعیت وخیم اقتصادی، برخی از لبنانیها را به ترک این کشور و مهاجرت غیرقانونی به اروپا ترغیب کرده است. در تابستان سال 2020، بندر بیروت شاهد انفجاری هولناک بود که قلب لبنان را به لرزه درآورد. 215نفر کشته و هزاران نفر زخمی شدند. ساختمانها در منطقه بزرگی از اطراف بندر تخریب شدند تا انفجار بیروت به نماد ناکارآمدی انباشته دولت لبنان تبدیل شود. مقصران حادثه انفجار بیروت که بر اثر انبار شدن مواد شیمیایی رخ داد، هنوز معرفی نشدهاند و دادگاه در یک بنبست سیاسی مختل شده است. نتایج این انتخابات بهنوعی منعکسکننده خشم گسترده مردم لبنان از عملکرد احزاب سیاسی این کشور است. با این همه، برگزاری انتخابات برای لبنانیها ضروری بود؛ چراکه یکی از پیششرطها برای کمک مالی حیاتی صندوق بینالمللی پول به این کشور درنظر گرفته شده است.
کرسیهای پارلمان لبنان طبق قانون مصوب سال 2018، براساس «نسبیت» ابتدا میان مسلمانان و مسیحیان (هر کدام 64کرسی) و سپس میان 18فرقه مذهبی براساس جمعیتشان تقسیم میشود. فرقههای مذهبی اصلی شامل سنیها، شیعیان، دروزیها، علویها، مارونیها، کاتولیکهای رومی، ارتدوکسهای یونانی، انجیلیهای ارمنی، کاتولیکهای ارمنی و ارتدوکسهای ارمنی است. انتخابات پارلمانی لبنان در سال 2009براساس قانون اکثریت برگزار شد که طبق آن هر نامزدی که بیشترین آرا را بهدست آورده بود به پارلمان راه مییافت. طبق این قانون، اقلیتهای مذهبی در پارلمان غایب بودند و هیچ نمایندهای نداشتند. این در حالی است که قانون نسبیت فرصت بیشتری به اقلیت جهت شرکت در انتخابات و پیروزی در آن میدهد. از مجموع 64کرسی مسلمانان، 27کرسی به شیعیان و 27کرسی به اهل سنت، 8کرسی به دروزیها و 2کرسی به علویها اختصاص یافته است. در انتخابات روز یکشنبه، مجموع ۱۰۳لیست انتخاباتی متشکل از هزار و ۴۴نامزد رقابت کردند.
همزمان در تحولی بیسابقه دستکم ۱۳نامزد مستقل یا اصلاحطلب به پارلمان لبنان راه پیدا کردند. شبکه الجزیره تعداد این نمایندگان را ۱۶نفر گزارش کرده است. در مجلس قبلی تنها یک نماینده مستقل حضور داشت. این نتایج نشاندهنده کاهش اعتماد عمومی به سیاستمداران قدیمی است که همواره قدرت را در لبنان بهدست داشتهاند.
یکی از مهمترین وظایفی که پارلمان لبنان بر عهده دارد، انتخاب رئیسجمهور و نخستوزیر است. طبق قانون اساسی، کرسی ریاستجمهوری متعلق به مسیحیان، کرسی نخستوزیری متعلق به سنیها و کرسی ریاست پارلمان متعلق به شیعیان است. ریاست پارلمان لبنان از سال ۱۹۹۲ بدین سو در اختیار نبیه بری، رئیس جنبش امل و متحد حزبالله بوده است. رئیسجمهور با دوسوم آرای نمایندگان پارلمان برای یک دوره ۶ساله انتخاب میشود. همچنین رئیسجمهور پس از مشورت با نمایندگان و براساس معرفی اکثریت نصف بهعلاوه یک نمایندگان، نخستوزیر را معرفی و مکلف به تشکیل کابینه میکند.