گزارش
با کودکان در جستوجوی یار مهربان
فرزندان را با حال خوب به نمایشگاه کتاب ببریم و برای‌شان خاطره‌ای دلچسب از یک گردش فرهنگی بسازیم
الهام مصدقی‌راد- روزنامه‌نگار
کودکان درصدی از مخاطبان نمایشگاه کتاب هستند. سال‌های گذشته سالن ناشران کودک با جمعیت بیشتری از ناشران و کودکان و والدین مواجه می‌‌شد اما به دلایل مختلف ازجمله گران‌شدن کاغذ و افزایش قیمت کتاب، این بخش از نمایشگاه هم خلوت‌تر از سال‌های گذشته است اما با این حال آنها که ترجیح می‌دهند کودکانشان را برای خرید کتاب به نمایشگاه بیاورند تا هم با فضای نمایشگاهی و حال و هوای آن یا دیدار با چهره‌ها و نویسندگان کودک آشنا شوند و هم کتاب‌های موردعلاقهشان را با تخفیف نمایشگاه خریداری کنند، باید فوت‌و‌فن نمایشگاه رفتن با کودکان را بدانند و به‌کار ببندند تا خاطره‌ای دلچسب از نمایشگاه و از آن مهم‌تر، لذتبخش کردن کتاب برای کودکانشان رقم بخورد.
روز من جدا، روز تو جدا
والدین و مربیانی که تجربه رفتن به نمایشگاه کتاب یا مراکزی شبیه به نمایشگاه را دارند می‌دانند تاب و توان کودکان در سنین مختلف متفاوت است. پس با توجه به طاقت فرزندتان برنامه نمایشگاه را بچینید. برای راحت‌تر گذراندن این روز از برنامه طولانی‌مدت و اذیت‌کننده برای کودکان کوچک‌تر باید پرهیز کرد. خرید کتاب بهتر است با خاطره‌ای خوش همراه باشد. در برنامه‌ای که ترتیب می‌دهید آن روز را فقط برای حضور در غرفه کودک درنظربگیرید، بگذارید روز از آن کودکان شما باشد. همراه بردن آنها در غرفه بزرگسالان هم شما را خسته می‌کند و هم کودکتان را، در این صورت مجبورید یا از تمرکز برای انتخاب کتاب‌های خودتان کم کنید یا بچه‌ها را مجبور کنید سریع کتاب بخرند و تجربه حضور در نمایشگاه را از دست بدهند؛ نتیجه‌اش یک روز خسته‌کننده و سخت است با بی‌تابی‌های کودکان و لذت از دست رفته خرید کتاب.
به همه غرفه‌ها سر نزنیم
برای حضور در نمایشگاه و سر زدن به غرفه‌ها بهتر است برنامه‌ریزی داشت تا بهترین نتیجه با صرف کمترین زمان و انرژی حاصل شود. رؤیا شهری، مدرس و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان و مروج کتابخوانی، در گفت‌وگو با «همشهری» توصیه می‌کند ترجیحا والدین یا مربیان کودک، ناشران و کتاب‌های مورد‌نظر را از قبل انتخاب کنند. او میگوید:« یادمان نرود ما برای کودکمان آمده‌ایم، او را نباید خسته کنیم و مثل ساک خرید دنبال خودمان بکشیم. پس برای جلوگیری از این اتفاق لازم نیست همه غرفه‌ها را بچرخیم. بهتراست گزینش داشته باشیم به‌خصوص اگر بچه‌های کوچک‌تر همراهمان هستند. کودکان بزرگ‌تر حوصله جستوجوی بیشتری دارند، می‌توانند در میان کتاب‌ها و غرفه‌ها زمان بیشتری صرف کنند». یکی از راه‌های لذت‌بخش‌تر کردن حضور در نمایشگاه به‌خصوص برای کودکان بزرگ‌تر، توجه به برنامه‌ای است که ناشران از جشن امضای نویسندگان و حضور آنها در غرفه‌شان خبر می‌دهند. ملاقات کودکان بزرگ‌تر و نوجوانان با نویسندگان موردعلاقهشان تجربه لذت‌بخشی برای آنها خواهد بود.
کودک باید تجدید‌قوا کند
شرایطی را برای کودکمان فراهم کنیم تا اگر خسته و گرسنه شد به راحتی در گوشه‌ای استراحت کند، خوراکی بخورد و نوشیدنی بنوشد، به دستشویی برود و تجدید‌قوا کند تا بتواند دوباره شاداب و سرحال به حضورش در نمایشگاه و خرید کتاب بپردازد. بهتر است خوراکی و تنقلات و ساندویچ‌های خانگی و سالم و آب و نوشیدنی همراهمان ببریم تا وقت‌مان در صف‌های طولانی غرفه‌های خوراکی نمایشگاه، زیر آفتاب و همراه با بچه‌هایی که خسته و گرسنه شده‌اند تلف نشود. یکی از نکاتی که در کمتر خسته شدن کودکانمان در نمایشگاه کتاب باید مورد‌توجه قرار دهیم، پوشاندن لباس و کفش مناسب و راحت برای راه رفتن و متناسب با دمای هواست. اینها هم ازجمله عوامل تأثیرگذار در ایجاد خستگی و خلق‌و‌خوی کودک است.
هدفمان را گم نکنیم
به جز راهکارهایی که برای زمان‌بندی و انتخاب کتاب و سرزدن به غرفه‌ها وجود دارد، نکاتی در حاشیه برگزاری نمایشگاه نیز هست که اگر به آنها توجه کنیم آموزش‌های خوبی به فرزندان‌مان نیز داده‌ایم. عدم‌مصرف کیسه‌های پلاستیک یکی از این موارد است. بهتر است کودکانمان کوله‌پشتی همراه ببرند و کتاب‌های خریداری شده را بدون دریافت پلاستیک در کوله‌هایشان قرار دهند. شهری در این خصوص میگوید:« وقتی بچه‌ها از همین سنین رفتار ما را مشاهده کنند، خواهند آموخت. گاهی اوقات نیز والدین یا کودکانشان در صف‌های دریافت هدایای تبلیغاتی ناشران مختلف می‌ایستند که به هر صورت دریافت هدایای تبلیغاتی، آن هم به این روش در نمایشگاه کتاب، تأثیر خوبی روی کودکان نمی‌گذارد و گویی هدف از خرید کتاب به چیز دیگری تغییر کرده است». این مروج کتابخوانی البته این را هم میگوید که خوشبختانه در این دوره، برخی ناشران از شخصیت‌های محبوب کتاب‌های کودکان عروسک‌ها و مجسمه‌هایی بزرگ آماده کرده‌اند و کودکان با آنها عکس یادگاری می‌گیرند که این اقدام به‌مراتب بهتر است.
مکث
کودکان را شهروند حساب کنیم
متأسفانه در طراحی‌های شهری کودکان را نمی‌بینیم، قدمان را به اندازه آنها پایین نمی‌آوریم و دنیا را از زاویه دید خودمان برای آنها طراحی می‌کنیم. این موضوع در نمایشگاه فرهنگی کتاب و سالن ویژه کودکان نیز وجود دارد. رؤیا شهری، مدرس و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان میگوید:« همیشه بدترین سالن در نمایشگاه کتاب، متعلق به کودکان است؛ گرم‌ترین و داغ‌ترین سالن‌ها. البته امسال سالن کودکان را در طبقه زیرزمین قرار داده‌اند که این کار موجب خنک بودن محیط شده اما به‌دلیل عدم‌کف‌سازی مناسب، گرد و خاک در هوا می‌پیچد و تهویه مناسبی وجود ندارد که این مسئله کودکان و والدین را اذیت می‌کند».
در همینه زمینه :
