کاهش 115کیلومتری مسیر تهرانی‌ها

همشهری آنلاین

 از حدود 230سال پیش که آغامحمدخان قاجار، تهران را به‌عنوان پایتخت ایران انتخاب کرد تا به امروز این شهر بارها و بارها در معرض تغییرات بنیادین قرار گرفته است. تهران حالا شهری است با 730کیلومترمربع مساحت و بیش از 9میلیون نفر جمعیت که زیرساخت‌های‌ آن باید به‌طور مستمر ترمیم و نوسازی شود. در دوره جدید مدیریت شهری این نگاه با تمرکز بر تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام تهران دنبال می‌شود و معاونت فنی و عمرانی به‌عنوان هسته مرکزی این تحولات تلاش کرده که شهر را به نفع رفاه همه شهروندان به‌خصوص در مناطق جنوبی بهسازی کند. احداث کارخانه‌ جدید آسفالت‌سازی در شرق تهران، تحویل 51هزار تن آسفالت به مناطق مختلف در فروردین امسال و تکمیل زیرگذر گلوبندک و بزرگراه شهید بروجردی بخشی از فعالیت‌ها و برنامه‌های این معاونت است که درباره آن با عباس شعبانی، معاونت فنی و عمرانی گفت‌وگو کردیم.

 به‌عنوان نخستین سؤال درباره مهم‌ترین پروژه‌هایی که معاونت فنی و عمرانی هم‌اکنون در دستور کار دارد، توضیح دهید.
پیش از نام بردن پروژه‌ها، یک توضیح به‌عنوان مقدمه مورد نیاز است. عموما چند رویکرد در فعالیت‌های عمرانی شهرداری تهران مطرح است؛ یک رویکرد این است که ما فعالیت‌ها را فقط توسعه‌محور ببینیم؛ یعنی هر مدیر شهری که می‌آید چند کلنگ بزند، یک‌سری قول به مردم بدهد و به‌دنبال پروژه‌های بزرگ باشد که فی‌نفسه بد نیست، اما الزاما در همه زمان‌ها هم خوب نیست. رویکرد دیگر این است که مدیریت، پروژه‌های نیمه‌تمام را در جهت توسعه و تکمیل زیر‌ساخت‌های شهری اجرا کند.
اجرا و تکمیل فعالیت‌های عمرانی در شهر به‌دلیل وجود معارضان مختلف، معمولا چندلایه و پیچیده است؛ برای مثال ما حدود 430تقاطع بزرگراهی در تهران داریم. از این تعداد 98 تقاطع ناقص است. کامل بودن تقاطع به این معناست که ما در هر تقاطع 8رمپ داشته باشیم. وقتی یک مسیر یا تعداد بیشتری از این 8مسیر در تقاطع‌ها موجود نباشد، یعنی تقاطع ناقص اجرا شده است. این نقص البته می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، اما نتیجه آن یکسان است. نقایص تقاطع‌های بزرگراهی تهران باعث شده مردم 780کیلومتر راه را بیشتر از حدی که باید، طی کنند؛ یعنی به‌دلیل نقص در زیرساخت‌های شهری ما، مسیر 780کیلومتری به شهروندان تحمیل شده است. اینجاست که آن رویکرد دوم، یعنی رویکرد تکمیل اهمیت پیدا می‌کند و به‌نظر من باید در اولویت قرار بگیرد.
اگر 98 تقاطع‌ اصلاح شود، 780کیلومتر به 57کیلومتر کاهش می‌یابد و در پی آن دست‌کم 200میلیون لیتر صرفه‌جویی سالانه در مصرف بنزین رخ می‌دهد. مباحث مربوط به آلودگی هوا و آلودگی صوتی و... هم طبعا کاهش می‌یابد. این فقط یک مثال بود که من عرض کردم تا اهمیت تکمیل پروژه‌ها را نشان دهم. تکمیل نقایص تقاطع‌های بزرگراهی یکی از پروژه‌های جدی ماست.

 به‌طور دقیق توضیح دهید که این تقاطع‌ها کجا هستند؟
چند نمونه را به‌عنوان مثال عرض می‌کنم. یکی از این موارد مرز بین تقاطع بزرگراه شهید بابایی و شهید باقری است. آنجا تبدیل به یک سه‌راهی ناقص شده است. شهروندی که می‌خواهد از بزرگراه شهید باقری به سمت بزرگراه شهید بابایی غرب حرکت کند، باید 5کیلومتر اضافه طی کند یا کسانی که از بزرگراه شهید بابایی می‌خواهند وارد بزرگراه شهید باقری جنوب شوند، باید 7کیلومتر راه اضافه طی کنند. ما اگر 2لوپ 250متری در اینجا احداث کنیم، 12کیلومتر پیمایش شهروندان را به 500متر کاهش داده‌ایم. حالا با درنظر گرفتن تعداد ماشین‌هایی که هر روز از این مسیرها عبور می‌کنند، معلوم می‌شود که فقط همین یک پروژه چه تأثیر خوبی در کاهش ترافیک، مصرف بنزین و آلودگی دارد؛ کمااینکه ما چون در تهران نزدیک 17-16درصد جمعیت کشور را داریم، هر کدام از این اقدامات یک اثر ملی هم در کشور به همراه خواهد داشت.

 برخی پروژه‌های نیمه‌تمام دیگر هم در سطح شهر هستند؛ مانند زیرگذر چهارراه گلوبندک، ساختمان بلدیه، باغ‌راه حضرت زهرا(س)، خیالستان زندگی و... . شهروندان سؤال دارند که تکلیف این پروژه‌ها چه می‌شود؟ 
بعضی از این پروژه‌ها به‌نظر ما به بازطراحی نیاز دارد؛ مثل باغ‌راه حضرت زهرا(س) که با تذکرات اعضای شورای شهر برای بازبینی مجدد در اختیار معاونت معماری و شهرسازی شهرداری قرار گرفت. پروژه بلدیه هم نیاز به خرید تاسیساتی مثل آسانسور و پله‌برقی دارد که نیازمند تامین اعتبار است. کار البته پیشرفت خوبی داشته؛ در ساختار بنا و نمای بلدیه کار تقریبا تمام‌شده است، اما درون بنا کار تاسیساتی سنگینی داریم که بودجه زیادی می‌طلبد که با قول مساعد شهردار، امیدوارم امسال این تامین اعتبار صورت بگیرد.
درخصوص زیرگذر گلوبندک هم بخشی از اعتبار مورد نیاز در بودجه آمده، اما بخش دیگری از آن را باید پیش‌بینی مجدد کنیم تا بتوانیم آن را هم انجام دهیم؛ بنابراین زیرگذر گلوبندگ را هم امسال تکمیل می‌کنیم و تحویل خواهیم داد.

 یکی از مباحث دیگری که امروز در حوزه فنی و عمرانی شهر مطرح است، مقاوم‌سازی‌ پل‌های ماشین‌رو در تهران است. با توجه به اینکه عمر اغلب این پل‌ها بالای 20سال است، در این زمینه چه کارهایی انجام داده‌اید؟
بیش از 720پل در تهران وجود دارد که از نظر سال ساخت به2دسته تقسیم می‌شود؛ پل‌هایی که قبل از سال 1381احداث شده براساس آیین‌نامه سابق زلزله و پل‌های بعد از این تاریخ، با آیین‌نامه فعلی ساخته شده است. دسته دوم عموما نیاز به مقاوم‌سازی ندارند، اما دسته اول باید در برابر زلزله یا سایر خطرات مقاوم‌سازی شوند. بیش از 20مورد از این پل‌ها مقاوم‌سازی شده‌اند و پل‌های دیگری نیز در دستور کار قرار دارند. ما امسال مطالعات مربوط به مقاوم‌سازی پل‌ها را تکمیل و یک نقشه‌ اجرایی را در این زمینه آماده می‌کنیم.

 سؤال بعدی من مربوط به یکی از دغدغه‌های فراگیر و مهم شهروندان، یعنی آسفالت معابر است. مردم گلایه دارند که وضعیت خیابان‌ها و بزرگراه‌ها در این زمینه مناسب نیست و باعث افزایش تصادفات شده. پشت پرده این اتفاق چیست؟ 
ببینید 715کیلومترمربع مساحت شهر ماست. 15درصد از این مساحت، یعنی حدود 110میلیون مترمربع مربوط به معابر عمومی است. اگر عمر آسفالت را 10سال در نظر بگیریم و فرض کنیم که سالانه 10درصد از معابر به ترمیم نیاز پیدا می‌کنند، معنایش این است که ما سالانه باید 11میلیون مترمربع آسفالت‌ریزی داشته باشیم. این سطح پوشش سالانه 1.6میلیون تن آسفالت نیاز دارد. ما در سال 1400نزدیک به 600هزار تن آسفالت ریختیم و حدود 900هزار تن کمبود داشتیم. این کمبود خودش را در بزرگراه‌ها و خیابان‌ها بیشتر نشان می‌دهد و به این ترتیب رضایت شهروندی تحت‌تأثیر منفی قرار می‌گیرد. خب ابزار شهرداری برای تامین این اولویت در سطح شهر چیست؟ شهرداری 4کارخانه آسفالت دارد که دوتای آنها سال 1365تاسیس شده است. این دو کارخانه رسما فرسوده هستند و دیگر توان تولیدی بالایی ندارند. با صحبتی که با شهردار داشتیم، ایشان دستور دادند که 2کارخانه جدید آسفالت احداث شود. نکته بعدی این است که هر4کارخانه ما در سمت غرب تهران است. آسفالتی که از غرب تهران 50-40کیلومتر راه را طی می‌کند تا به شرق برسد، بخشی از کیفیت خود را همان ابتدای کار از دست می‌دهد. برای غلبه بر این نقیصه تصمیم داریم که در سال1401یک کارخانه در سمت شرق تهران احداث کنیم.
در ضمن تلاش داریم که تمرکز بر بهسازی معابر جنوب تهران باشد تا شهروندان در این نقاط احساس رضایت بیشتری کنند.

 بودجه امسال آیا به این حجم از کار و پروژه خواهد رسید؟
بودجه هیچ موقعی برای افق‌ بلندمدت مناسب نیست. با این حال تحقق همین بودجه‌ای که امسال برای ما درنظر گرفتند هم اگر اتفاق بیفتد، گام‌های بلندی می‌توان برداشت. به هر حال شرایط اقتصادی کشور الزاماتی را در سطح مدیریت به‌دنبال دارد. طبعا شرایط برای اجرای همزمان همه پروژه‌ها مناسب نیست، ما باید اولویت‌بندی کنیم.
 اولویت فعلی ما تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام، استفاده از همه ظرفیت‌های شهرداری، رفع نقاط گلوگاهی و انجام پروژه‌هایی است که بیشترین نفع را به مردم می‌رساند.