زیر طاق استناد
سارا کریمان
بزرگترین دستهبندی زندگی بشر، دوره حضور او بر این کره خاکی را به 2قسمت پیش از تاریخ و پس از آن مورد مطالعه قرار میدهد. اگرچه این دستهبندی بسیار گنگ و مبهم است، اما وجه قابلتوجه آن، اهمیت نوشتار است. گویی انسان پیش از نگارش در حالت نازلی از حیات قرار داشته است.
ارتباطات انسانی پیش از این دوره مطلقا کلامی بود و عدمثبت آوا و کلمه هرگونه فرهنگ و دستاوردی را در معرض تغییر یا زوال قرار می داده است. ادبیات بهعنوان بارزترین وجه هویت انسانی تنها با ثبت و نگارش محفوظ میماند. اینکه مبدا نگارش مرکز فلات ایران است یا میانرودان تنها مناقشهای در حوزه باستانپژوهی است اما یقیناً مکتوبات باستانی در محدوده تمدنی ما سرآغازی در افق فرهنگی جهان قلمداد میشود. هفدهم اردیبهشتماه روز ملی میراث مکتوب و اسناد ملی است؛ روزی که یادآور میشود گستره میراث مکتوب ایرانزمین، کرانهای ناپیدا دارد. گویهای شمارشی دوران نوسنگی، نشانههای الفباگون جیرفت، کتیبههای نقش شده با خط میخی و هرآنچه پس از آن بر هر لوح سخت و سنگی یا نرم و کاغذی به نگارش درآمد، از شاهکارهای درخشان ادب پارسی تا حوالهجات طبی و درمانی، خواه نسخهای یگانه و مجرد، خواه نگارهای آراسته به زیور طبع، همه ستونی مستند زیر طاق عمارت میراث فرهنگی سرزمین آفتاب و ماه است. اسناد جمع سند است و سند آیینه جهاننما. یقین در پی سند حاصل میشود و اسناد ملی ضامن بقا و در گرو اندیشه پایدار. انگاشتن به قدر الفی مقدم است بر نگاشتن. نگاشتن تمام نگاه و تفکر و برداشت ماست.