در مدار محبوبیت

فهیمه پناه‌آذر؛ روزنامه‌نگار

در این سال‌ها تلویزیون به بهانه‌های مختلف سریال‌هایی درباره فلسطین تولید و روانه آنتن کرده است. مجموعه‌هایی چون «چشمان آبی زهرا» به کارگردانی علی درخشی اوایل دهه 80روی آنتن رفت، سریالی که نسخه سینمایی آن هم پخش شد. از دیگر سریال‌ها «وفا» بود که سال 1385 به کارگردانی محمدحسین لطیفی روی آنتن شبکه 3 رفت. یک سال بعد از آن سریال «مدار صفر درجه» حسن فتحی از شبکه اول سیما پخش شد، سریالی که در میان مجموعه‌های پخش شده درباره فلسطین ، توانست مخاطبان بیشتری جذب کند.
بی‌شک در دهه 80با حجم خوبی از سریال‌های تلویزیونی مواجه بوده‌ایم. «مدار صفر درجه» هم زمانی که رنگ و بوی سریال‌های داستانی سیما از حیث شکل و شمایل بسیار باکیفیت‌تر و سنجیده‌تر از اغلب مجموعه‌های امروزی بود، برای بینندگانش پخش شد و این سریال آنچنان که در گفتار‌های رسانه‌ای و صفحات جست‌وجوگر اینترنتی آمده، براساس زندگی عبدالحسین سرداری (دیپلمات دولت ایران در پاریس طی سال‌های جنگ‌جهانی دوم) ساخته شده هر چند نمی‌توان با عدم‌وجود شباهت‌ها این موضوع را تأیید کرد. این سریال یکی از محبوب‌ترین مجموعه‌های تلویزیونی تا به امروز لقب گرفته تا جایی که در این سال‌ها بارها از شبکه‌های مختلف تلویزیونی پخش شده است. داستان سریال «مدار صفر درجه» به پیش از شهریور ۱۳۲۰بازمی‌گردد و ماجرای سفر دانشجویی ایرانی به‌نام حبیب پارسا (شهاب حسینی) به فرانسه برای تحصیل در رشته فلسفه در دانشگاه پاریس را نشان می‌دهد که در پژوهشی با دختری یهودی به نام سارا استروک همکاری می‌کند. اما این پژوهش باعث تغییر در مسیر زندگی این دو جوان می‌شود. ماجرا بر بستر جنگ جهانی دوم و شکل گرفتن صهیونیسم و تسلط تدریجی بر فلسطین می‌گذرد. حسن فتحی برای کارگردانی این سریال در سومین جشنواره تلویزیونی جام‌جم جایزه دریافت کرد. یکی از ماندگارترین بخش‌های «مدار صفر درجه» موسیقی آن است، موسیقی‌ای که با آهنگسازی فردین خلعتبری با ترکیب کم‌نظیر خوانندگی علیرضا قربانی و ترانه‌سرایی مرحوم افشین یداللهی می‌تواند ماندگارترین اثر در تلویزیون در این سال‌ها باشد. خلعتبری پیش از این در سریال‌هایی چون «شب دهم» با حسن فتحی همکاری کرده بود، وی در گفت‌وگویی که در همشهری منتشر شده، می‌گوید: «به‌نظرم موسیقی فیلم یا سریال تابعی از خود سریال است. به همین دلیل اگر سریال به خوبی ساخته شده باشد و کارگردانی، فیلمنامه و سایر عوامل جذاب باشند؛ موسیقی هم جذاب به‌نظر می‌آید.» خلعتبری درباره حضور علیرضا قربانی به‌عنوان خواننده تیتراژ و استفاده از گروه کر توسط آهنگساز در همراهی با صدای خواننده می‌گوید:«من این سریال را یک‌سریال عاشقانه می‌بینم که در دوره خاصی از تاریخ شکل گرفته. در ساخت موسیقی آن به تضاد یا تلفیق تم‌ها خیلی فکر نکردم. البته خیلی سخت است که یک قطعه موسیقی را تعریف کنم. در مجموع آنچه موسیقی مدار صفر درجه را توجیه می‌کند، عشق است که در این سریال خیلی مشخص است.» در این سریال علاوه بر شهاب حسینی بازیگرانی چون مسعود رایگان، ‌رؤیا تیموریان، آتنه فقیه‌نصیری، لعیا زنگنه،  فرخ نعمتی، صدرالدین شجره و احمد ساعتچیان بازی کرده‌اند. بازیگران لبنانی و فرانسوی نیز در این سریال حضور داشتند. برخی دوبلورها در این سریال به جای بازیگران صحبت کرده بودند؛ بهرام زند، مدیر دوبلاژ سریال بود که عنوان کرده بود 60 گوینده به‌جای هنرپیشه‌های داخلی و خارجی سریال گویندگی کرده‌اند.