‌طرح صیانت، نقطه سر خط

تقریبا همان تعداد نمایندگانی که 6مردادماه1400رأی به اصل هشتاد و پنجی شدن طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی داده بودند، 8ماه بعد رأی خود را پس گرفتند و طرح را به صحن علنی برگرداندند. روز دوشنبه در جریان جلسه غیرعلنی مجلس، طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی موسوم به طرح صیانت مورد بحث و بررسی نمایندگان مجلس قرار گرفت و در نهایت 120نماینده به بازگشت این طرح به صحن علنی مجلس و بررسی آن در این صحن رأی مثبت دادند. بنا بر توضیحات علیرضا سلیمی، نماینده محلات و عضو هیأت رئیسه مجلس «109نماینده مجلس هم به بازگشت طرح صیانت به صحن علنی مجلس رأی ندادند که معنای آن بررسی این طرح در کمیسیون مشترک بود.» درنهایت این طرح پرحاشیه با مطالبات عمومی از کمیسیون مشترک پس گرفته شد و به‌گفته سلیمی «صحن علنی مجلس به‌زودی بررسی طرح صیانت از فضای مجازی را آغاز خواهد کرد.»

اعتراض کمیسیون مشترک
تصمیم روز دوشنبه نمایندگان مجلس، نامه اعتراضی کمیسیون مشترک بررسی‌کننده طرح خطاب به محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس را به همراه داشت. در این نامه با انتقاد از بازگشت طرح، درخواست شده تا حداقل نسخه نهایی و اصلاح شده طرح که از سوی کمیسیون مشترک و کارگروه ویژه تدوین شده برای تصمیم‌گیری در صحن محل بحث باشد. اعضای کمیسیون امید دارند طرح صیانت با عنوان جدید طرح تنظیم مقررات فضای مجازی با احتمال بیشتری در صحن علنی به تصویب نمایندگان برسد، چراکه طرح اولیه با منتقدان تیز و تندی که داشت از شانس کمتری برای تصویب نهایی برخوردار است. در بند آخر اعضای کمیسیون مشترک به‌طور مشخص درخواست شده تا «دستور فرمایید معاونت محترم قوانین نسبت به بارگذاری مصوبه کمیسیون مشترک برای ثبت پیشنهادات نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی اقدام نمایند تا کارگروه مشترک طرح نسبت به بررسی جزئیات و تصویب به‌موقع آن برابر آیین‌نامه داخلی مجلس اقدام نماید.»
در بخش‌های ابتدایی‌تر این نامه نیز با استناد به برگزاری برخی جلسات در حضور رئیس و نایب‌رئیس مجلس و جلسات متعدد با مرکز پژوهش‌های مجلس آمده « تهیه نسخه جدید توسط کارگروه مشترک نه‌تنها وجاهت دارد بلکه با توجه به تصمیم جلسه 1400/9/1 و مصوبه جلسه 1400/9/9 کمیسیون، به‌عنوان تکلیف قانونی معین گردیده» و اینکه «اگر بنا بود نسخه جدید مورد استفاده قرار نگیرد، آیا این همه صرف وقت برای تهیه نسخه جدید که بسیار پخته‌تر بوده و به اقرار اکثر صاحب‌نظران، عمده ایرادات وارد شده به نسخه قبلی در آن مرتفع گردیده است، توجیه
 منطقی دارد؟» تصمیم روزهای آینده مجلس روایت‌های متعارض و متناقض درخصوص سرنوشت طرح را نیز شفاف‌تر خواهد کرد. در نتیجه نشست روز دوشنبه مجلس طرح صیانت از کمیسیون مشترک گرفته شده و  به کمیسیون دیگری واگذار خواهد شد. در تیرماه 1400پیش‌نویس غیررسمی طرح کمیسیون فرهنگی مجلس برای «صیانت از فضای مجازی» توسط برخی اعضای این کمیسیون مطرح شد و بعد در مردادماه به کمیسیون مشترکی به‌صورت اصل هشتاد و پنجی (قانون اساسی) واگذار شد. درنهایت نیز در تاریخ سوم اسفندماه سال گذشته کلیات طرح با رأی موافق 19عضو از 20نفر اعضای کمیسیون مشترک با عنوان طرح نظام تنظیم مقررات و خدمات فضای مجازی به تصویب رسید که بار دیگر به خانه اول خود بازگشته است.‌‌

گفت‌وگو
نماینده عضو کمیسیون صیانت:
نظر من همان تصمیم مجلس بود
غلامرضا منتظری، نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس و نماینده عضو کمیسیون مشترک طرح صیانت، از تصمیم نمایندگان مجلس برای بازگشت طرح صیانت به صحن و انصراف از اصل هشتادوپنجی‌شدن آن استقبال‌کرد. پرسش و پاسخ کوتاه ما درباره سرنوشت این طرح را می‌خوانید.

کم‌وکیف بازگشت طرح به صحن چگونه خواهد بود؟
طرح باید به‌صورت رسمی در صحن مطرح شود، چون آنچه اتفاق افتاد استمزاج بود و مجلس هنوز به‌صورت رسمی برگشت به صحنش را اعلام نکرده است؛ ولی حاصل جمع‌بندی این بود که طرح به صحن علنی برگردد.
چه زمانی برایش تصمیم‌گیری می‌شود؟
برای این موضوع باید هیأت رئیسه تصمیم‌گیری کند ولی قطعا با همین استمزاجی که شکل گرفت به صحن برمی‌گردد.
طرح باید در کمیسیون جدید بررسی شود؟
هنوز جزئیاتش را اعلام نکرده‌اند ولی در همین حد بازگشت به صحن برایش تصمیم‌گیری شده است.
یعنی اعضای کمیسیون مشترک دوباره برایش تصمیم‌گیری می‌کنند با این تفاوت که در صحن باید رای‌گیری شود؟
این بستگی به رأی هیأت رئیسه مجلس دارد که به چه شکلی ادامه پیدا کند. قاعدتا وقتی به صحن برمی‌گردد دیگر مثل گذشته کمیسیون نمی‌خواهد؛ در صحن درباره‌اش اظهارنظر می‌شود. اعضای کمیته تخصصی این طرح باید درخصوص آن پیگیری جدی داشته باشند. احتمالا تا هفته آینده وضعیت روشن می‌شود.
آخرین نسخه طرح همانی بود که اواخر سال1400رسانه‌ای شد؟
آخرین نسخه طرح عنوان تنظیم‌گیری دارد. نسخه اول عنوان صیانت داشت. طرح تنظیم‌گیری خیلی تغییر کرد.  نظر مرکز پژوهش‌ها، نظر وزیر و بخش خصوصی و فعالان فضای مجازی گرفته شد و حاصلش طرح پایانی شد که کلیاتش در کمیسیون ویژه مطرح شد، سپس متوقف شد و با تصمیم استمزاجی به صحن  برگشت خورد.
نگرانی‌های افکار عمومی هم در اصلاح طرح لحاظ شد؟
باید صحن تصمیم بگیرد که کدام طرح ملاک قرار بگیرد. طرح صیانت با طرح فعلی خیلی تفاوت دارد. باید تصمیم بگیرند که کدام طرح مبنا قرار بگیرد تا بتوان درباره‌اش قضاوت کرد.
نظر خودتان درباره فرایند این طرح چه بوده است؟
اکثریت مجلس تصویب کردند و ما هم از تصمیم اکثریت مجلس راضی هستیم.
نظر شخصی خودتان چه بود؟
نظر من تصمیم مجلس بود.‌