توفان غبار؛ مهمان مزاحم دنیا

هجوم ترسناک گردوغبار به مناطقی در شمال آفریقا و خاورمیانه و اروپا، در هفته‌های اخیر بر زندگی صدها میلیون نفر تأثیرگذاشته و در روزهای اخیر، زندگی عادی مردم در خاورمیانه را مختل کرده است. به گزارش گاردین، گردوغبار روزهای اخیر که خاورمیانه را در نوردیده، بیشتر در کشورهای ایران، عراق و عربستان احساس شده و در عراق، جان 5نفر را گرفته و صدها نفر را روانه بیمارستان کرده است. این گردوغبار غلیظ که منشا محلی داشته است، عمق میدان دید در بسیاری از مناطق عراق را به‌شدت کاهش داد و باعث لغو پروازهای زیادی به‌خصوص در شمال کشور شد.
در عربستان هم توفان شن و گردوغبار، استان‌های شرقی را در بر گرفت و غلظت آلاینده‌ها به‌خصوص در ابتدای هفته بسیار بالا رفت. میزان غلظت تا حدی بود که شعاع دید را بسیار محدود کرده بود. این توفان غبار هم که منشا محلی داشت، تا پیش از ظهر دیروز ادامه داشت.
همزمان با شروع توفان‌ها در خاورمیانه، یک توفان غبار برای دومین بار در هفته‌های اخیر راه خود را از آفریقا به اروپا رساند و ابری از غبار، جنوب اروپا به‌خصوص آسمان یونان را فراگرفت. به گزارش ایندیپندنت، این بار برخلاف توفان‌های عظیم گردوغباری که در 2ماه گذشته، راه خود را تا شمال قاره و حتی انگلیس باز کرده‌اند، این توفان در جنوب ماندگار شد و به لایه‌های شمالی‌تر نفوذ نکرد.
این توفان‌ها که منشا آنها در منطقه صحرا در آفریقاست، در راه رسیدن به اروپا، ‌شمال قاره را هم تحت‌تأثیر قرار می‌دهند و کشورهایی مثل مراکش و الجزایر هم در هفته‌های اخیر درگیر این پدیده بوده‌اند.

دوران جدید خاورمیانه
توفان‌های گردوغبار اخیر در خاورمیانه، بیشترین آسیب را به عراق رسانده‌اند، جایی که 5نفر جان خود را به این خاطر از دست داده‌اند و صدها نفر برای دریافت کمک‌های پزشکی به بیمارستان مراجعه کرده‌اند. به گزارش رسانه‌های محلی، توفان غلیظ گردوغبار در منطقه صلاح‌الدین بیشترین آسیب را وارد کرده است و مرگ‌ومیر ناشی از آن هم در همین استان ثبت شده است. صدها نفر هم به‌خاطر مشکلات تنفسی، به‌صورت اورژانسی و یا سرپایی به بیمارستان‌ها در سراسر این کشور و به‌خصوص منطقه کردستان در شمال مراجعه کرده‌اند.
عامر الجبری، رئیس سازمان هواشناسی عراق، به گاردین گفته است: «توفان‌های غبار در عراق معمولا روی می‌دهند اما خشکسالی، بیابان‌زایی و کاهش باران، آنها را بیشتر از گذشته پرتکرار کرده است.»
عراق به‌شدت در مقابل تغییرات اقلیمی آسیب‌پذیر است و ازطرفی هم شاهد کاهش بارش باران و افزایش دما در سال‌های اخیر بوده است. بانک جهانی پیش‌بینی کرده که میزان بارش باران در عراق، تا سال2050 تا 20درصد کاهش پیدا کند. عراق تنها کشور خاورمیانه نیست که از توفان‌های شن و گردوغبار رنج می‌برد و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس هم در سال‌های اخیر، به‌شدت با این پدیده درگیر شده‌اند. این پدیده بومی این منطقه است و به‌خاطر فراگیر بودن آن در تمام منطقه، معمولا مدیریت واحدی برای مقابله با آن وجود ندارد. با این حال کشورهایی که منابع آبی خود را بهتر کنترل می‌کنند و به اهمیت کاشت درخت و گیاهان توجه می‌کنند، کمتر از این مشکل رنج می‌برند. برای نمونه در کویت، جایی که بافت گیاهی بسیار ضعیفی دارد، توفان شن عملا بیش از 3ماه در سال روی می‌دهد. در بحرین، توفان شن و غبار در 5.6درصد روزهای سال روی می‌دهد، در قطر این رقم 7.1درصد است و در ابوظبی، 3.9درصد. بادهایی که در کویت شن و غبار را حمل می‌کنند می‌تواند 93 تا 103کیلومتر بر ساعت سرعت بگیرند و در این صورت، شعاع دید عملا به صفر می‌رسد.

نارنجی ترسناک، ‌باران خون 
اروپا هم اخیرا درگیر این پدیده ویرانگر شده است و به‌خصوص در 2ماه گذشته، بارها آسمان بخش‌های زیادی از این قاره، به‌خاطر غبار غلیظ، تیره و نارنجی شده است.
این پدیده در اروپا، کاملا خارجی است و از آفریقا به این قاره می‌رسد. توفان گردوغباری که ماه گذشته به اروپا رسید، باعث شد که آسمان در بسیاری از کشورهای این قاره، به‌خصوص در جنوب آن نارنجی شود. دانشمندان گفته‌اند که غلظت غبار در جو زمین، باعث می‌شود که طیف نور شکسته شود و رنگ‌های قرمز و نارنجی به رنگ غالب طیف تبدیل ‌شوند و آسمان به همین‌خاطر نارنجی می‌شود.
وضعیت اروپا در توفانی که حدود 3هفته پیش، این قاره را دربرگرفت چنان وخیم بود که خبر رسیدن دوباره گردوغبار به جنوب این قاره در هفته گذشته، بسیاری را نگران کرد. با این حال اعلام اینکه این بار گردوغبار به صفحات شمالی نفوذ نخواهند کرد، خیال میلیون‌ها نفر را آسوده کرد.
در توفان ماه گذشته، غبار غلیظ، زندگی مردم را به‌خصوص در فرانسه، اسپانیا و پرتغال مختل کرد. با این حال، توفان خود را تا لندن و آلمان هم رساند. توفان غبار باعث شد تا وضعیت کیفیت هوا، در اسپانیا به بدترین حد ممکن برسد و وضعیت چنان بد بود که به مردم توصیه شد، در خانه بمانند. نفود گردوغبار به لایه‌های شمالی باعث شد تا کیفیت هوا در بخش‌های شمالی قاره هم به‌شدت پایین بیاید. در بخش‌هایی از اسپانیا، بارش باران در زمان اوج توفان گردوغبار، باعث شد تا به قول ساکنان جنوب اسپانیا، «باران خون» راه بیفتد؛ بارانی که به‌خاطر غلظت بسیار زیاد غبار، به شکل گل و به رنگ قرمز می‌بارید. حتی در بخش‌هایی از پاریس بارش باران به‌صورت گل گزارش شده بود.