ضربه اومیکرون به اقتصاد چین

سرعت شیوع اومیکرون بسیار بالاست و این سرعت، مدیریت آن را دشوار ساخته است؛ حتی برای کشوری مانند چین که همواره تلاش داشته هر نوع شیوعی را بلافاصله در نطفه خفه کند. شناسایی خوشه‌ای از مبتلایان جدید در شانگهای (بزرگ‌ترین شهر چین و موتور محرک اقتصاد این کشور) اعتبار مدیران در این شهر را زیر سؤال برده است. در نتیجه دولت چین مجبور به اعمال قرنطینه‌ای به‌شدت سختگیرانه برای مدتی نامشخص شده است؛ قرنطینه‌ای که اقتصاد چین به هیچ‌وجه آمادگی آن را نداشته است.
اکونومیست در گزارشی درباره ضربه اقتصادی بزرگی که موج اومیکرون به اقتصاد چین وارد کرده نوشته است که جدیدترین آمارهای رسمی منتشر شده از اقتصاد چین به 2ماه قبل برمی‌گردد؛ زمانی که به‌عنوان مثال، تعداد موارد ابتلای روزانه در شانگهای کمتر از 50مورد بوده است. اکنون آمار روزانه ابتلا به بیش از 400مورد رسیده است. در این شرایط، استفاده از آمار دولتی، برای برآورد تبعات اقتصادی اومیکرون در چین نمی‌تواند چندان دقیق باشد.

شاخص‌های نامتعارف اقتصادی
بعضی از تحلیلگران برای بررسی وضعیت رو به وخامت اقتصاد چین، به‌دلیل نبود آمار رسمی دقیق و به‌روز، به استفاده از تکنیک‌هایی غیرمتعارف‌تر رو آورده‌اند. برای مثال موتور جست‌وجو و نقشه «بیدو» با رصد کردن گوشی‌های هوشمند کاربران، شاخصی به نام «شاخص جا‌به‌جایی روزانه» ایجاد کرده است. طی دوره 7روزه منتهی به روز یکشنبه هفته جاری، این شاخص نسبت به دوره مشابه در سال گذشته کاهشی 48درصدی داشته است. به‌گفته تینگ لو، اقتصاددان، شاخص بیدو ابزاری مناسب برای سنجش جا‌به‌جایی‌ها یا سفرهای بین‌شهری است. برای سنجش شلوغی شهرها و آسیب‌های قرنطینه ناشی از اومیکرون به وضعیت اجتماعی و اقتصادی چین، لو از حدود 20شاخص‌ دیگر ازجمله سفر با مترو استفاده کرده است. طی 10روز گذشته تعداد سفرها با مترو در 8شهر بزرگ چین بیش از 34درصد کمتر از زمان مشابه در سال گذشته بوده است. در شانگهای که قرنطینه‌ای شدید حاکم شده، میزان سفرها با مترو به نسبت سال گذشته 93درصد کاهش یافته است؛ کاهشی چشمگیرتر از آنچه شانگهای در قرنطینه سال2020 تجربه کرده است. با این‌همه، 2شاخصی که لو را بیش از هر چیز نگران وضعیت اقتصادی چین ساخته، آمار مرتبط به سیستم توزیع در این کشور است؛ به‌ویژه پیک‌ها و کامیون‌ها. طی 10روز گذشته آمار حمل شرکت‌های حمل‌ونقل کالا و بار در چین 27درصد کمتر از زمان مشابه در سال گذشته بوده است. در دورانی مشابه، شاخص حمل‌ونقل جاده‌ای هم کاهشی 12.8درصدی را از خود نشان داده است. مقدار این شاخص‌ها در پایان سال گذشته بیش از 7درصد افزایش یافته بود و کاهش ناگهانی آنها در دوره‌ای کوتاه از نظر کارشناسان اقتصادی می‌تواند نگران‌کننده باشد. لو و همکارانش برای بالابردن دقت تخمین وضعیت کنونی اقتصاد چین، 20شاخص غیرمتعارف، از میزان تولید سیمان گرفته تا میزان فروش بلیت سینما را مورد بررسی قرار دادند. به اعتقاد او اگر 7 یا 8 شاخص روندی رو به وخامت داشته باشند، این به معنی روند کاهشی در تولید ناخالص ملی چین خواهد بود. لو می‌گوید کاملا آشکار است که جایی از کار اقتصاد چین در حال لنگیدن است.
شاخص‌های اقتصادی نامتعارف از این‌رو در چین ارزش بالایی دارند که همواره نسبت به آمار رسمی چینی‌ها تردید‌هایی وجود دارد. برای مثال آمارهایی که از وضعیت اقتصاد چین در 2ماه اول سال2022 منتشر شدند، قطعا آمارهایی غیردقیق هستند؛ زیرا نشان می‌دهند میزان سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت مانند زیرساخت‌ها، مجتمع‌های تولیدی و املاک در مقایسه با سال گذشته بیش از 12.2درصد افزایش یافته است، اما این آمار با کاهش 2رقمی میزان تولیدات سیمان و فولاد چین همخوانی ندارند. آمار بهبود سرمایه‌گذاری در حوزه املاک منتشر شده از سوی دولت چین هم با کاهش میزان فروش خانه و ملک هیچ تناسبی ندارند.

کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در بحران
علاوه بر این شاخص‌ها، گزارش‌های متعددی درباره آسیب‌های جدی که کسب‌وکارهای متوسط و کوچک از سیاست کووید- صفر چین دیده‌اند وجود دارد. طبق این سیاست، دولت کل منطقه یا شهری را که در آن موارد جدید ابتلا به کرونا یافت شود، قرنطینه می‌کند. براساس گزارش سی‌ان‌بی‌سی، اگرچه شرکت‌های دولتی عظیم در اقتصاد چین نقشی مهم ایفا می‌کنند، اما این شرکت‌های کوچک‌تر و غیردولتی هستند که اشتغال‌زایی و رشد اقتصادی کشور را به دوش می‌کشند. دولت چین پس از اعمال قرنطینه‌های شدید، برای کمک به این کسب‌وکارها اقداماتی مالی نظیر معافیت از پرداخت اجاره‌بها یا مالیات بر درآمد انجام داده است. برای مثال شانگهای به‌تازگی از اجرای طرح معافیت مالیاتی به‌ارزش 21.88میلیارد دلار خبر داده است. اما بسیاری از شرکت‌های کوچک در چین تحت‌تأثیر سیاست کووید-صفر اصلا درآمدی ندارند که از پرداخت مالیات معاف شوند. کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در چین طی 2سال اخیر با چالش‌های زیادی مواجه بوده‌اند. شاخص‌های رسمی نظیر شاخص 50امتیازی PMI که نشان‌دهنده وضعیت بازارها در چین است، نشان می‌دهد کسب‌وکارهای کوچک از ماه‌های ابتدایی سال2020 و کسب‌وکارهای متوسط از ماه اول سال‌جاری به زیر خط استاندارد ثبات کسب‌وکار سقوط کرده‌اند. از آنجایی که این آمارها برگرفته از آمارهای رسمی مرکز ملی آمار چین هستند، دور از ذهن نیست که براساس تناقضاتی که تحلیلگران اقتصادی نظیر لو میان آمارهای رسمی و شاخص‌های نامتعارف پیدا کرده‌اند، وضعیت کسب‌وکارهای کوچک در چین بسیار وخیم‌تر از آنچه آمارهای رسمی می‌گویند باشد.‌