سایه جنگ اوکراین بر سر انتخابات اروپا

تا 40روز پیش، یعنی قبل از آنکه روسیه به اوکراین حمله کند، تصور می‌شد این جنگ صرفا تبعات اقتصادی و نظامی داشته باشد. اکنون اما اعلام نتایج 2انتخابات مهم در 2کشور اروپایی، یکی عضو اتحادیه اروپا و همسایه اوکراین و دیگری کشوری در حوزه بالکان، حکایت از آن دارد که جنگ اوکراین دوره جدیدی از تاریخ سیاسی اروپا را رقم خواهد زد. پیش از این، تبعات و پیامدهای حمله روسیه به اوکراین هرگز تا این اندازه گسترده تصور نشده بود.
«ویکتور اوربان» نخست‌وزیر مجارستان، کشوری در دل اروپا اما ناسازگار با قوانین اتحادیه اروپا، با اعلام نتیجه انتخابات برای چهارمین دور متوالی، در مجموع برای پنجمین بار به عنوان نخست وزیر این کشور انتخاب شد. در همسایگی مجارستان و در کشور صربستان هم «الکساندر ووچیچ» سیاستمدار پوپولیست راستگرا به عنوان پیروز انتخابات معرفی شده است. این‌دو چند نقطه اشتراک مهم با یکدیگر دارند: راستگرا بودن، داشتن روابط صمیمانه و نزدیک با رئیس‌جمهور روسیه و اتکا بر جنگ اوکراین برای پیروزی در انتخابات.

ویکتور اوربان، جسورتر از همیشه
ویکتور اوربان در انتخابات اخیر توانست با همراهی حزب ملی‌گرای فیدس رقبای خود را شکست دهد. در این انتخابات، 6 حزب اپوزیسیون با یکدیگر متحد شده بودند تا با برکناری اوربان از قدرت، پیتر مارکی-زای را جانشین او سازند. با این همه در روز انتخابات، اوضاع طبق برنامه‌های این ائتلاف پیش نرفت و حزب فیدس که قبلا هم اکثریت پارلمان مجارستان را در اختیار داشت، پیروز میدان شد. فیدس درحال حاضر 135کرسی و ائتلاف اپوزیسیون 56کرسی پارلمان را در اختیار دارند. براساس آمار دفتر ملی انتخابات مجارستان، حزب فیدس با کسب 53.1درصد آراء برنده انتخابات اعلام شد درحالی که ائتلاف اپوزیسیون طرفدار اروپا، معروف به «اتحاد برای مجارستان» تنها توانست 35درصد آرا را به دست آورد. 
بهره‌برداری اوربان از جنگ روسیه و اوکراین در این انتخابات به نفع او تمام شد. ائتلاف 6حزبی رقیب خواستار حمایت مجارستان از کی‌یف و همکاری با اتحادیه اروپا و ناتو در برابر روسیه بودند. اوربان از همین رویکرد رقیب استفاده کرد تا آنها را در رسانه‌ها به تلاش برای کشاندن مجارستان به جنگ متهم سازد. اوربان که با آغاز حمله روسیه به اوکراین، مجبور به ارائه توضیحاتی درباره روابط نزدیک اقتصادی خود با پوتین شده بود، به خوبی توانست محور کارزار انتخاباتی خود را از مسائل و چالش‌های اجتماعی و فرهنگی به سوی جنگ تغییر دهد. او هوادارانش را متقاعد کرد که شرکت در انتخابات به مثابه انتخاب میان جنگ و ناامنی(رای به حزب رقیب) یا صلح و ثبات(رای به حزب فیدس) است. 
اوربان که یکی از متحدان قدیمی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه است، از ابتدای جنگ بر موضع بی‌طرفی و حفظ روابط نزدیک اقتصادی با مسکو، شامل تداوم واردات گاز و نفت از روسیه تاکید داشته است. او در آخرین گردهمایی انتخاباتی خود در روز جمعه ادعا کرد که ارسال سلاح و تجهیزات نظامی به اوکراین، می‌تواند مجارستان را به هدفی برای جنگ بعدی تبدیل کند و همراهی با تحریم‌ها علیه روسیه هم اقتصاد کشور را دچار چالش خواهد ساخت. مجارستان تنها کشور اروپایی است که باوجود حمایت از تحریم‌ها، محکوم کردن جنگ و اجازه استقرار ناتو در داخل مرزهایش، تاکنون حاضر به ارسال سلاح به اوکراین نشده است.
پیروزی اخیر در انتخابات، اوربان را نسبت سیاست‌هایی که تاکنون در قبال اتحادیه اروپا به اجرا گذاشته بود، جسورتر خواهد ساخت. دولت مجارستان مدت‌هاست برسر مسائلی نظیر مهاجر‌پذیری، اصلاحات قضایی و آزادی رسانه‌‌ها با بروکسل اختلاف‌نظر جدی دارد. همچنین، منتقدان او را به تلاش برای ایجاد دولتی تک‌حزبی به واسطه بازنگری در قانون اساسی و دست بردن در قوانین انتخابات متهم می‌سازند. اکنون درست در زمانی که کمیسیون اروپا مجوز قانونی برای جلوگیری از انتقال بودجه اتحادیه به کشورهایی مانند مجارستان و لهستان که به ارزش‌های اصلی اتحادیه پایبند نیستند را به دست آورده، پیروزی اوربان شرایط را تغییر خواهد داد. پیروزی در انتخابات این مزیت را برای او به دنبال دارد که ادعا کند مردمی که به او رای داده‌اند، از ادامه اداره کشور به شکل سابق رضایت کامل دارند؛ به ویژه زمانی که صحبت از برخورد و مواجهه با قوانین اتحادیه اروپا پیش می‌آید. 

ترس از جنگ، برگ برنده ووچیچ
جنگ میان روسیه و اوکراین کام سیاستمداران راستگرای افراطی دیگری را هم در اروپا شیرین ساخته است. نتیجه شمارش اولیه آراء نشان می‌دهد الکساندر ووچیچ، رئیس‌جمهور پوپولیست و راستگرای صربستان با کسب تقریبا 60درصد آرا، پیروز نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور خواهد بود ووچیچ با این پیروزی، برای دومین بار و برای یک دوره 5ساله دیگر رئیس‌جمهور باقی خواهد ماند. نظرسنجی‌ها هم نشان داده بودند حزب «صربستان مترقی» ووچیچ در انتخابات پارلمانی با کسب 43درصد اکثریت آرا را به دست خواهد آورد، درحالی که حزب رقیب «اتحاد برای پیروزی صربستان» تنها 13درصد از آرا را کسب خواهد کرد.
ائتلاف احزاب اپوزیسیون امیدوار بودند بتوانند با پیروزی در انتخابات، به دوران حضور ووچیچ در قدرت پایان دهند زیرا حزب حاکم صربستان در بلگراد محبوبیت کمتری دارد. رقبای ووچیچ نسبت به اقدام او برای اعلام زودهنگام پیروزی‌اش در انتخابات به شدت معترضند. انتخابات روز یکشنبه صربستان همچنین به دلیل بی‌نظمی‌های فراوان، تقلب در آراء،‌ از جمله استفاده از اسامی مردگان برای ثبت رای، خرید رای و تحت فشار قرار دادن رای‌دهندگان مورد انتقاد قرار دارد. نزدیک به 6.5میلیون نفر در صربستان واجد شرایط شرکت در انتخابات پارلمانی و ریاست‌جمهوری بودند. آمارها حاکی از مشارکت 55درصدی رای‌دهندگان در انتخابات بوده است. 
ووچیچ هم مشابه اوربان روابط نزدیکی با ولادیمیر پوتین دارد. او برای پیروزی در این انتخابات سعی کرد در دل ناآرامی‌هایی که حمله روسیه به اوکراین به بار آورده، خود را ضامن ثبات و آرامش نشان دهد. دور از ذهن نیست که ترس از جنگ در کشوری که در دهه1990 درگیر جنگ بوده و در سال1999 توسط ناتو بمباران شده، بتواند در پیروزی ووچیچ ایفای نقش کند. این نقش به حدی پررنگ بوده که ووچیچ خود به آن اعتراف کرده و گفته است: «بحران اوکراین نقشی اساسی در انتخابات صربستان داشته و صرب‌ها را بیش از گذشته به راست متمایل ساخته است.» 
صربستان از آغاز جنگ روسیه و اوکراین از سمت غرب تحت فشار بود تا میان روابط سنتی‌اش با مسکو یا پیوستن به اتحادیه اروپا یکی را انتخاب کند. این انتخاب در شرایطی که صربستان از نظر نظامی و واردات انرژی کاملا به روسیه وابسته است، دولت صربستان را در شرایط سختی قرار داده است. با این‌همه، حتی رقبای ووچیچ هم تا پیش از آغاز انتخابات از اظهارنظر علنی علیه روسیه خودداری کردند؛ زیرا نگران از دست دادن آرای خود بودند. ووچیچ اما بارها اعلام کرد سیاست بی‌طرفی نظامی که برای اروپا، روسیه و آمریکا اهمیت دارند را رعایت کرده و تلاش خواهد کرد تا روابط دوستانه خود را با روسیه حفظ کند.

مکث
دوگانه زلینسکی-اوربان؛ یک نزاع کلامی
ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان از اولین روز هجوم روسیه به اوکراین با حفظ روابط نزدیک با روسیه، در این مناقشه اعلام بی‌طرفی کرده و درحال حاضر تنها کشور اروپایی است که از ارسال سلاح به اوکراین خودداری کرده است. اوربان در سخنان خود بارها اعلام کرده که این جنگ، جنگ مجارستان نیست و این کشور باید خود را از آن دور نگه دارد؛ رویکردی که تنش‌های کلامی زیادی میان ولودمیر زلینسکی، رئیس‌جمهور اوکراین و ویکتور اوربان به وجود آورده است. زلینسکی بارها از اوربان خواسته تا میان اروپا و روسیه یکی را انتخاب کند. او اخیرا مجارستان را کشوری جدا افتاده از اروپا توصیف کرد، زیرا برخلاف کل اروپا هیچ اقدامی در راستای محکوم کردن پوتین،‌ پشتیبانی از تحریم‌ها علیه روسیه و ارسال تسلیحات به اوکراین انجام نداده است. زلینسکی روز شنبه، یعنی در آستانه انتخابات، حملاتش علیه اوربان را بیشتر کرد و گفت: «ویکتور اوربان عملا تنها شخصی در اروپا است که آشکارا از پوتین حمایت می‌کند.» اوربان در پاسخ به زلینسکی، بعد از پیروزی در انتخابات در سخنانی کنایه‌آمیز گفت: «ما در این انتخابات توانستیم یک نیروی عظیم متشکل از چپ‌های مجارستان، چپ‌های جهان، بروکرات‌های بروکسل، رسانه‌های بزرگ غربی و در نهایت، رئیس‌جمهور اوکراین را شکست دهیم.»