برترین‌های ادبیات قرن‌بیست‌ویکم

فرحناز دبلشکی؛ روزنامه‌نگار

گاردین در مطلبی به برترین و پرمخاطب‌ترین کتاب‌های قرن بیست ویکم پرداخته که تعداد زیادی از این کتاب‌ها توسط مترجمان ایرانی به فارسی برگردانده شده‌اند. در این مطلب چند اثر منتخب قرن بیستم که به فارسی برگردانده شده‌اند، را به اختصار بررسی می‌کنیم.

تالار گرگ
 هیلاری مانتل - (2009)

روزنامه گاردین کتاب «تالار گرگ» اثر هیلاری مانتل، نویسنده انگلیسی را  که علی اکبر قاضی‌زاده آن را به فارسی برگردانده، به‌عنوان برترین رمان قرن بیست و یکم معرفی کرده است. هیلاری مانتل که پیش از تبدیل‌شدن به پدیده‌ای در عرصه نویسندگی، 25سال سابقه در نویسندگی داشت، در‌ماه مارس‌2020با انتشار کتاب« آینه و نور» بزرگ‌ترین دستاوردش در عرصه نویسندگی را تکمیل کرد. این کتاب بخشی از رمان سه‌گانه تاریخی – داستانی است که با کتاب تالار گرگ‌ آغاز شد. هیلاری مانتل پس از انتشار کتاب تالار گرگ‌ برنده جایزه «من بوکر» در سال2009 شد. او در این کتاب ظهور توماس کرامول در دربار تودورها را با ارائه جزئیاتی از دوره‌ای جدید از تاریخ انگلستان و ظهور و بروز نسل جدیدی از سیاستمداران در این کشور روایت می‌کند. جزئیاتی که او در این کتاب ارائه می‌کند بسیار محسوس و زنده هستند. زبانی که در این کتاب به‌کار می‌گیرد نیز مانند یک نقاشی جدید تازه است. مکاشفاتی که او درباره قدرت، سرنوشت و ثروت در این کتاب ارائه می‌دهد عمیق است و می‌توان آن را با دوران معاصری که ما در آن زندگی می‌کنیم تطبیق داد.

گیلیاد
 مریلین رابینسون - (2004)

کتاب «گیلیاد» اثر مریلین رابیسنون نیز ازجمله کتاب‌های مهم قرن بیست و یکم است که مرجان محمدی آن را به فارسی ترجمه  کرده است. این کتاب رمانی متفکرانه و فلسفی است که داستان آن توسط جان ایمز، خطیب و واعظ آمریکایی از خلال نامه‌هایی که به پسر نوجوانش می‌نویسد، روایت می‌شود. اینها در واقع نامه‌هایی هستند که زمانی به‌دست فرزند ایمز می‌رسند که پدر دیگر در قید حیات نیست. نامه‌های این پدر که پس از مرگش به‌دست پسر می‌رسد، دست‌کم ارزش گفت‌وگویی یک‌طرفه با پسرش را خواهد داشت. پدر در یکی از این نامه‌ها می‌نویسد: زمانی که این مطلب را می‌خوانی من دیگر به ابدیت پیوسته‌ام و زنده‌تر از هر زمان دیگری هستم. این کتاب در واقع درباره میراثی از گذشته است؛ درباره آمریکایی است که بازگشت به آن ناممکن است. یادآور زیبایی‌هایی است که در زندگی هر‌روزه می‌توان یافت. ایمز در یکی از نامه‌ها خطاب به پسرش اینطور نتیجه‌گیری می‌کند که هزاران دلیل برای زندگی‌کردن وجود دارد که هرکدام از این دلیل‌ها خود برای ادامه حیات و زندگی کفایت می‌کند.

زمان دست دوم
 سوتلانا آلسکاندرونا آلکسیویچ (2013)

«زمان دست دوم » رمانی است اثر سوتلانا آلسکاندرونا آلکسیویچ که عبدالمجید احمدی آن را به فارسی برگردانده و گاردین نیز این رمان نویسنده اهل روسیه سفید را به‌عنوان سومین اثر برتر قرن بیست‌و یکم برگزیده است. آلکسیویچ که یک جایزه نوبل ادبیات را در کارنامه خود دارد، برای نگارش این کتاب که موضوع آن درباره فروپاشی شوروی است، از هزاران ساعت گفت‌وگو با مردم عادی و مقامات سابق استفاده کرده و زمان دست دوم را در قالب یک تاریخ شفاهی نوشته است. در این کتاب از زبان نویسندگان پیشخدمت‌ها، پزشکان، سربازان، اعضای سابق بلند پایه حزب کمونیست و بازماندگان «گولاگ» روایت‌هایی درباره سال‌های پایانی اتحاد جماهیر شوروی، ارائه شده و گفت‌وگو‌شوندگان از نگرانی‌های خود از‌ گذار روسیه از کمونیسم به سرمایه‌داری گفته‌اند. منتقدان، این کتاب را رمانی عمیق درباره وقایع سال‌های انتهایی دهه 1980و سال‌های ابتدایی دهه‌1990توصیف کرده‌اند.

هرگز ترکم نکن
کازوئو ایشی گورو - (2005)

«هرگز ترکم نکن» ازجمله رمان‌های مطرح کازوئو ایشی گورو نویسنده مشهور ژاپنی است که مهدی غبرایی آن را به فارسی ترجمه کرده است. کازوئو ایشی گورو از کتاب «بازمانده روز»(ترجمه نجف دریابندری به فارسی) که برنده جایزه بوکر در سال 1989شد تا رمان «غول مدفون»(ترجمه امیر مهدی حقیقت به فارسی) که جایزه نوبل را برای وی به ارمغان آورد، در آثارش به‌طورعمیق به روایات پیچیده و گیج‌کننده تاریخی، ملی‌گرایی و جایگاه فردی انسان در دنیا می‌پردازد که اغلب موضوعاتی فراتر از فهم خوانندگان عادی هستند. ایشی گورو در هرگز ترکم نکن از احساس شکنندگی انسان معاصر می‌گوید. شخصیت‌های این رمان رفته‌رفته به حقیقت دوران کودکی به ظاهر شاد و نیز آینده خود پی می‌برند. رمان را کتی اچ، پرستار ۳۱‌ساله روایت می‌کند. داستان از دوران کودکی و تحصیل او در مدرسه هیلشم آغاز می‌شود.
داستان با آرامش و سکونی نسبتا خسته‌کننده پیش می‌رود، اما زمانی که خواننده متوجه می‌شود کتی و دوستانش انسان‌هایی واقعی نیستند و برای هدفی خاص شبیه‌سازی‌ شده‌اند، شوک عجیبی به وی وارد می‌شود. این کلون‌ها (انسان‌های شبیه‌سازی‌‌شده) قرار است بعد از پرورش، اعضای بدن خود را بی‌هیچ مخالفت و پرسشی اهدا کنند.