بودجه قطره‌چکانی برای متروی اصفهان

حمیده پازوکی - خبرنگار

کلانشهر 551کیلومترمربعی اصفهان با بیش از 3میلیون‎و700هزار نفر جمعیت همچون دیگر کلانشهرهای ایران به‌دنبال جایگزین‌ کردن ترافیک خیابان‎ها با قطار شهری است. متروی اصفهان که ساخت آن از سال80 آغاز شد، اما از همان ابتدا مخالفان و موافقان زیادی داشت؛ مخالفان مترو را برای شهر مفید می‌دانستند و مخالفان گذر آن از حاشیه چهارباغ عباسی را برای میراث تاریخی شهر خطرناک تلقی می‌کردند. در میان این کشمکش‌ها اختصاص بودجه‌هایی کمتر از نیاز، این پروژه را چنان طولانی کرد که پس از گذشت 20سال از آغاز ساخت، فقط خط یک آن تکمیل شده است. در چنین شرایطی خبر تخصیص بودجه 2هزار میلیارد تومانی برای خط2 متروی اصفهان در بودجه1401 شهرداری این شهر باز هم ناامیدکننده به‌نظر می‌رسد، آن هم درحالی‌که مدیرعامل قطار شهری رقم بودجه سال آینده را کمتر و حدود 1400میلیارد تومان اعلام می‌کند.

این بودجه‌ها کافی نیست
وقتی لایحه بودجه سال1401 اعلام شد و رقمی حدود 37میلیاردتومان در آن به مترو اصفهان اختصاص یافت، رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر اصفهان به همشهری گفت که چنین بودجه‌هایی برای طرح بزرگی مانند مترو کلانشهر اصفهان کارآمد نیست.
محمدرضا فلاح حالا درباره بودجه اعلام شده از سوی شورای شهر برای خط2 مترو به همشهری می‌گوید: بودجه 2هزار میلیاردتومانی که شورا چند روز قبل برای خط2 مترو تخصیص داده با خرید اوراق مشارکت تامین می‌شود و بودجه سال1401 این خط است. البته این مبلغ کفاف آنچه خط2 در یک سال نیاز دارد را نمی‌دهد.
وی می‌افزاید: هر کیلومتر مترو هزارمیلیاردتومان بودجه نیاز دارد و این رقم با احتساب تاسیسات و واگن‎ها بیشتر هم می‌شود. مترو همان حمل‌ونقل پاکی است که کلانشهرها به آن نیاز دارند و اگر دولت به کمک شهرداری‌ها نیاید، این پروژه‌ها به این زودی توان خدمات‎رسانی به مردم را نخواهند داشت.
رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه از ابتدا ساخت 4خط برای مترو اصفهان برنامه‌ریزی شده بود تا بتواند کل شهر را پوشش دهد درباره این مترو اظهار می‌کند: 3خط مترو اصفهان درون شهری و یک خط آن برون‎شهری است. آنچه اجرا شده و شهروندان هم‌اکنون از آن استفاده می‎کنند خط یک است، خط2 هم 23ایستگاه دارد و 14ایستگاه آن در حال ساخت است.
فلاح با اشاره به اینکه خط یک مترو اصفهان 20کیلومتر است، ادامه می‌دهد: این خط از شهرک قدس آغاز می‌شود و به پایانه صفه می‌رسد و مسیر شمال به جنوب اصفهان را پوشش می‎دهد.
خط2 متروی اصفهان به‌گفته او، از دارک آغاز می‌شود و به سمت خمینی‎شهر می‌رود و غرب شهر را به شرق متصل می‌کند؛ هزینه لازم برای ساخت این خط 32هزارمیلیارد تومان است که شهرداری مقداری اوراق مشارکت برای آن خریداری کرده.
فلاح با بیان اینکه تاکنون حدود 4ایستگاه خط2 آماده شده است، ادامه می‌دهد: البته بهره‌برداری از این ایستگاه‌ها هنوز آغاز نشده، زیرا ایستگاه‌ها باید ساخته و به هم متصل شوند. خط 3مترو هم همچنان روی کاغذ مانده و هیچ کاری برای ساخت آن انجام
 نشده است.
وی درباره این موضوع که خطوط متروی اصفهان چه تعداد مسافر را در این شهر جابه‎جا می‎کنند هم اظهار می‌کند: هم‌اکنون و با شرایط کرونا خط1مترو اصفهان روزانه 90هزارنفر را جابه‌جا می‌کند و پیش‎بینی شده است خط2 هم تقریبا هر روز 70هزار شهروند را جابه‌جا کند. همه تلاش مدیریت شهری اصفهان این است که خط2 را تکمیل کند زیرا این خط تکمیل‌کننده خط1مترو خواهد بود.

کمبود بودجه سد راه مترو اصفهان
مشکلات بسیاری بر سر راه مترو اصفهان قرار دارد که تکمیل آن را به تأخیر انداخته است. رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر اصفهان درباره این موضوع می‌گوید: درست است که داشتن پهنه وسیعی از بافت تاریخی ساخت مترو در اصفهان را دشوار کرده، اما عامل دوم و مهم تکمیل‎نشدن و به ثمر نرسیدن مترو در این شهر نبود بودجه است.
فلاح با تأکید بر اینکه درصورت تامین اعتبار باید دست‌کم بخشی از خط2 مترو به بهره‌برداری می‌رسید، می‌افزاید: با این ترتیبی که اعتبار به مترو اصفهان می‌رسد این خط مترو تا چند سال آینده هم تکمیل نخواهد شد، اما اگر دولت بخواهد به حمل‌ونقل عمومی و پاک توجه کند باید نگاه دوباره‌ای به بودجه آنها داشته باشد.

بودجه1401 ، 2هزار میلیارد تومان نیست
با اینکه اعضای شورای شهر اصفهان ناکافی بودن بودجه اعلام شده برای ساخت حداقل بخشی از خط2 مترو این شهر را تأیید می‌کنند، اما مدیرعامل سازمان قطار شهری اصفهان و حومه این بودجه را بسیار کمتر و حدود 1400میلیارد تومان اعلام می‌کند و به همشهری می‌گوید: رقم 2هزار میلیاردتومانی که از سوی شورای شهر اعلام شده بسیار جالب توجه است زیرا تا پیش از این عدد 1200میلیاردتومان مطرح شده بود و درنهایت بعد از رایزنی و تلاش شهرداری تخصیص 1400میلیارد تومان تصویب شد. سیدمحسن واعظی‌‎فر ادامه می‎دهد: پیشنهاد ما برای زمانبندی بهتر و راه‎اندازی خط2 مترو اصفهان عددی بسیار بیشتر بوده است. همه ردیف بودجه‌ها هم مشخص است و برای 1401 همان رقم 1400میلیارد تومان اختصاص یافته.وی با بیان اینکه طبق استانداردهای جهانی بودجه حفاری تونل، ساخت، تجهیزات و بهره‌برداری هر کیلومتر مترو زیرزمینی حداقل 50میلیون یوروست، اظهار می‌کند: خط2 مترو اصفهان 23کیلومتر است و به یک‌میلیاردو200میلیون یورو بودجه نیاز دارد. این خط از سال95 آغاز و پیش‎بینی شده بود 1402 تمام یا دست‌کم بخش بزرگی از آن به بهره‌برداری برسد. به‌گفته مدیرعامل سازمان قطار شهری اصفهان و حومه، با درنظر گرفتن مشکلات و مسائل پیش‌بینی نشده، باید سالانه برای ساخت خط2 مترو اصفهان حدود 170میلیون یورو بودجه اختصاص می‎یافت که با نرخ امروز حدود 6هزار میلیارد در سال می‌شود. واعظی‌فر می‌افزاید: هم‌اکنون یک پنجم بودجه اختصاص پیدا کرده است که این موضوع می‌تواند زمان ساخت این خط را هم 5برابر کند و به 30تا 35سال برساند. وی درباره این موضوع که در شهرداری چه اقداماتی برای تامین بودجه مورد نیاز خط2 مترو در حال انجام است هم می‎گوید: برای تامین بودجه به‌دنبال فاینانسی هستیم که البته هنوز برای تأیید در شورای اقتصاد مطرح نشده است. همچنین به‌دنبال تهاتر نفت برای تامین تجهیزات و واگن هستیم تا شاید بتوانیم بخشی از نیازهای مترو اصفهان را تامین و آن را به این بودجه 1400میلیاردتومانی اضافه کنیم.

    
زمان زیادی صرف تامین بودجه مترو اصفهان شده، اما واضح است که برای به ثمر رسیدن چنین پروژه بزرگی باید بیش از اینها به آن بها داد. اگرنه با این شرایط شاید بیشتر از 3دهه تا به ثمر رسیدن خط2 مترو اصفهان باقی مانده باشد. در شرایطی که چند روز قبل گروهی از شهروندان اصفهانی با امضای کارزاری خواستار افزایش ساعت کاری مترو از ٩به١٢ شب شده‌اند. استفاده از این وسیله ایمن و سریع به یکی از ضروریات زندگی آنان تبدیل شده و  توجه به تکمیل خط2 نه یک کار عمرانی صرف بلکه پاسخ به نیاز شهروندان اصفهانی است.‌