پلاک ایمن؛ طرحی برای زندگی بهتر در منازل ایمن‌تر
گفت‌وگو با مهدی محبوبی، معاون اطلاعات مکانی سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران
وقوع سالانه هزاران آتش‌سوزی در سطح شهر که مربوط به منازل مسکونی، تجاری و صنعتی است، سازمان آتش‌نشانی را به فکر تدوین و اجرای طرحی کاربردی و پیشگیرانه با هدف جلوگیری از وقوع آتش‌سوزی در املاک مختلف شهر تهران انداخت. طرح پلاک ایمن که حاوی بخش‌های مختلف آموزشی و عملیاتی در حوزه ایمن‌سازی املاک تهران در برابر حریق است، در واقع با هدف آموزش و آگاهی‌بخشی به شهروندان ساکن در ساختمان‌های مسکونی برای در پیش‌گرفتن رفتارهای پیشگیرانه در برابر آتش‌سوزی طراحی و اجرا شده است. مهدی محبوبی، معاون اطلاعات مکانی سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران، جزئیات بیشتری از طرح پلاک ایمن را ارائه می‌دهد.
سازمان آتش‌نشانی درخصوص ایمن‌سازی ساختمان‌ها چه فرآیندهایی را طی می‌کند؟
شورای شهر قبلی تهران دو مصوبه برای شهرداری تهران تصویب کرد که طبق آن سازمان آتش‌نشانی و سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مکلف شده‌اند با تدوین طرح و برنامه، شرایطی ایجاد کنند که تمامی املاک تهران اعم از مراکز حساس و پرخطر، مراکز صنعتی و تجاری و منازل از حیث ایمنی مورد تأیید قرار بگیرند. براساس این قرار که طرح پلاک ایمن نام گرفت، سازمان آتش‌نشانی موظف است ضمن بازدید از اماکن گفته‌شده که مراکز حساس و پرخطر در اولویت آن هستند، از ساختمان‌ها بازرسی ایمنی به عمل آورده و چک‌لیست‌هایی که مربوط به این کار هستند را پر کنند. اطلاعاتی که در قالب چک‌لیست‌ها جمعآوری می‌شوند، به‌عنوان معیاری برای درجه‌بندی یا گرید ایمنی هر ملک یا ساختمان از پرخطر گرفته تا میان‌خطر و بسیار خطرناک مدنظر قرار می‌گیرد. این گریدبندی سبب می‌شود که سازمان متناسب با نیاز ایمنی هر ساختمان تدابیر و اقداماتی را به شکل توصیه و پیشنهاد در جهت رفع مشکلات مورد مشاهده، در اختیار آن ملک قرار دهد و یا صاحبان را به اتخاذ تدابیر امنیتی ملزم کند.
فرایند طرح پلاک ایمن آتش‌نشانی در ارتباط با املاک و ساختمان‌ها به چه شکل است و از چه زمانی شروع شد؟
املاک تهران 2دسته‌اند؛ یک طیف ساختمان مرتفع با تراکم جمعیتی بالا هستند مانند برج‌ها یا ساختمان‌های تجاری حساس مانند پاساژهای معروف و پرترددی چون پاساژ کورش یا پالادیوم و دسته دوم ساختمان‌های تجاری و صنعتی مهم و حساس مانند پمپ‌بنزین‌ها یا مدارس پرجمعیت را در بر می‌گیرند. درخصوص این دو دسته از املاک، سازمان آتش‌نشانی در فرایند نظام بازرسی راسا به مسئله ورود کرده و با انجام بازرسی‌های دوره‌ای و بسیار دقیق، چک‌لیست‌های مفصلی را در ارتباط با مسئله ایمنی تهیه می‌کند. فواصل بین بازدیدهای سازمان آتش‌نشانی از املاک و ساختمان‌ها بسته با درجه یا گرید ایمنی آنها متفاوت است. در این بازدیدهای دوره‌ای اگر مشخص شود که ملک مورد نظر از حیث ایمنی دارای اشکال است، سازمان آتش‌نشانی صاحب یا صاحبان ملک را به انجام و پیاده‌سازی اصول ایمنی ملزم می‌کند؛ این حساسیت و بازرسی‌های دوره‌ای به‌صورت جدی‌تر پس از آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو شروع شد. املاکی که ویژگی‌های پلاسکو را دارا هستند در شهر تهران پرتعداد هستند، برآوردها در این رابطه حاکی از این است که در تهران حدود 50تا 60هزار ملک دارای حساسیت بالا وجود دارد، لذا برای جلوگیری از وقوع حوادث مشابه مسئله بازرسی دوره‌ای که عمدتا 6ماهه یا یک‌ساله‌اند، جدی گرفته می‌شود. این عملیات در طرح نظام بازرسی برای ساختمان‌های پر خطر اجرا می‌شد.
وضعیت سایر املاک تهران در ارتباط با طرح پلاک ایمن به چه شکل است و مردم چطور می‌توانند از مزایای آن استفاده کنند؟
سایر املاک تهران اغلب مسکونی چند طبقه‌اند، درخصوص این قبیل املاک، از آنجا که از حساسیت ایمنی بالایی برخوردار نیستند، سازمان آتش‌نشانی موظف نیست راسا بازرسی‌های 6ماهه یا یک‌ساله از آنها به عمل بیاورد. درخصوص این طیف از ساختمان‌ها و سازوکار امنیتی آنها فرایند دیگری درنظر گرفته شده؛ تحت عنوان پلاک ایمن، درخواست و اظهار مردم در محور این طرح قرار دارد؛ به این معنا که فرد یا افرادی مالک ملکی چند طبقه هستند و بنا دارند خیالشان از بابت مسئله ایمنی ساختمانشان راحت باشد، برای حصول به این اطمینان، آنها در سامانه پلاک ایمن ثبت‌نام کرده و ضمن پر‌کردن فرم‌ها و چک‌لیست‌هایی که حاوی اطلاعاتی درخصوص ملک است درخواست خود برای بازدید ایمنی را ثبت می‌کنند. سیستم به‌صورت خودکار و براساس اطلاعاتی که از طریق خوداظهاری جمعآوری شده تشخیص می‌دهد که وضعیت ملک مورد نظر از حیث ایمنی به چه شکل است؛ پس از این مرحله، سازمان آتش‌نشانی توصیه‌هایی را برای رعایت ایمنی بیشتر به مالک ارائه می‌کند، انجام این نکات و پیشنهادها اما الزام سازمان آتش‌نشانی نیست و فرد یعنی مالک درصورت تمایل، ایمنی‌سازی ملک خود را انجام می‌دهد. سامانه و یا فرایند پلاک ایمن اما این امکان را فراهم کرده که اگر شهروندی تمایل دارد سازمان آتش‌نشانی از ملک او بازدید کند، این کار توسط کارشناسان سازمان انجام و چک‌لیست‌های ایمنی پر می‌شود. به‌عنوان مثال، در انبار یک ساختمان چند طبقه فردی مواد آتش‌زا نگهداری می‌کند، یکی از اهالی ساختمان می‌تواند با ثبت درخواست بازرسی سازمان آتش‌نشانی این مشکل را رفع کند، بدین‌ترتیب که مأموران سازمان از ملک بازدید کرده و مالک یا فردی که مسئول ایجاد شرایط ناایمن در ساختمان بوده را ملزم به حل مسئله مورد بازرسی می‌کنند.
طرح پلاک ایمن چه چالش‌هایی برای مردم خواهد داشت؟
این طرح نه هزینه‌ای برای مردم در بر خواهد داشت و نه آنها را با چالش خاصی مواجه خواهد کرد. تمام خدمات بازرسی و فرایند پلاک ایمن به‌صورت رایگان و با مسئولیت سازمان آتش‌نشانی انجام می‌شود اما اگر ملک دارای ایراد باشد و سازمان آتش‌نشانی الزام به رفع آن کند، هزینه‌های ایمن‌سازی که ممکن است خرید تجهیزات یا خدمات خاصی باشد قاعدتا بر عهده صاحب یا صاحبان ملک است. به‌عنوان مثال، سازمان از ملکی 20طبقه با تراکم جمعیت بالا و فاقد سیستم اعلام حریق دیدن کرده و مالک را ملزم به نصب آن کرده است، بدیهی است هزینه نصب سیستم اعلام حریق بر‌عهده فرد یا افراد است.
در این طرح چه سازمان‌ها یا نهادی حامی و پشتیبان سازمان آتش‌نشانی بوده‌اند؟
طرح پلاک ایمن شرح وظیفه سازمان آتش‌نشانی و سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات است و سازمان یا نهاد دیگری درگیر انجام این کار نیست.
آیا زیرساخت‌های اجرای طرح فراهم شده است؟
زیرساخت‌ها کاملا مهیا و سامانه پلاک ایمن راه‌اندازی شده و در دسترس مردم قرار دارد و شهروندان هم‌اکنون درخواست‌های خود را در سامانه ثبت می‌کنند. بخشی از نظام بازرسی نیز پیاده شده و بخش کوچکی از مرحله بازدید در دست بررسی است؛ البته بازدید از املاک انجام می‌شود اما سیستم آن از حیث ورود اطلاعات در حال تکمیل است.
مردم چگونه می‌توانند در طرح پلاک ایمن ثبت‌نام کنند؟
شهروندان تهرانی برای استفاده از خدمات طرح پلاک ایمن ابتدا باید در سامانه «تهران من» به آدرس https://my.tehran.ir/ ثبت‌نام کرده باشند زیرا تمامی سرویس‌های شهروندی که شهرداری تهران راه‌اندازی می‌کند به‌حساب شهروندی «تهران من» وصل است. پس ابتدا شهروندان در سامانه «تهران من» ثبت‌نام کرده و سپس با رمز و پسورد آن وارد سامانه پلاک ایمن به نشانی
https://pelak125.tehran.ir می‌شوند. پس از این مرحله شهروندان چک‌لیست‌های مربوط به‌خوداظهاری املاک خود را پر کرده، محیط زندگی‌شان ارزیابی می‌شود و سپس توصیه‌های ایمنی را با توجه به شرایط ملک و اطلاعات وارده دریافت می‌کنند. در واقع چک‌لیستی از خطرات و نکات ایمنی در محیط در سایت قرار دارد و شهروندان با توجه به شرایط و شکل رعایت ایمنی در محل سکونتشان سؤال‌ها را پاسخ داده و راهنمایی دریافت می‌کنند. در بخش دیگری از سامانه هم می‌توانند درخواست بازدید کارشناسان آتش‌نشانی از منازل مسکونی خود را نیز در سامانه ثبت کنند.
