با ما به بزرگترین مرکز فروش اسباب بازی در تهران بیایید
یک دنیا کودکی
فاطمه شیخ علیزاده :
سال‌ها قبل یعنی زمانی که خیابان جمهوری را به نام قدیم آن یعنی به نام خیابان نادری می‌شناختند، تعدادی مغازه اسباب بازی فروشی در آنجا کنار همدیگر قرار داشتند. آن روزها بزرگترین راسته فروش اسباب بازی تهران همان چند مغازه به شمار می‌رفت. سال‌ها گذشت و مغازه‌های خیابان جمهوری یکی یکی جای خودشان را به فروش اقلام دیگر دادند. با اینکه هنوز هم چندتایی مغازه اسباب بازی فروشی به صورت پراکنده در خیابان نادری سابق جا خوش کرده اند اما دیگر نمی توان به آنجا بورس اسباب بازی تهران گفت. حالا بیست سالی می‌شود که پاساژ موثقی در بازار بزرگ تهران بزرگترین بورس اسباب بازی تهران است. تعداد زیادی از مغازه‌داران این پاساژ از تولید کنندگان اسباب بازی بوده اند. اگر دلتان می‌خواهد بدانید که این روزها در این پاساژ چه خبر است خوب است که با ما همراه شوید.
وسوسه خرید
خرس‌های تپل دوست‌داشتنی پولیشی و خرگوش‌های سفید با گوش‌های دراز پشت ویترین مغازه‌ها خشک‌شان زده و به مشتری‌ها زل زده اند. اما این تازه اول ماجرای ورود به این پاساژ است. حتی اگر تنهایی هم به این قسمت از بازار تهران بروید حتما وسوسه می‌شوید و یک هدیه دلچسب برای یک کودک دوست‌داشتنی خریداری می‌کنید، چه برسد به اینکه بخواهید دست یک بچه را بگیرید و با خودتان به آنجا ببرید. در آن صورت حتما آن روز یکی از بهترین روزهای زندگی آن کودک خواهد شد. در اینجا هر چیزی که مورد علاقه یک کودک است، به چشمتان خواهد خورد.
چطور برویم؟
برای رفتن به پاساژ موثقی یعنی بورس فروش اسباب بازی در بازار بزرگ تهران، ناچارید که از وسایل نقلیه عمومی یا از تاکسی استفاده کنید. به دلیل اینکه این پاساژ قبل از پایان ساعت طرح ترافیک بسته می‌شود و جمعه‌ها هم باز نیست. پیدا کردن این پاساژ در میان انبوه مغازه‌ها و پاساژهای بازار بزرگ کار چندان سختی هم نیست.
در قدیم که امنیت در شهرها وجود نداشت، کوچه‌ها را عمدا تنگ درست می‌کردند تا غریبه‌ها نتوانند از آن عبور کنند یا هنگام تردد، شناسایی شوند. البته یکی دیگر از دلایل وجود این کوچه‌های تنگ، نبودن زمین داخل شهرهایی بود که دور تا دور آنها را با حصار پوشانده بودند. این کوچه‌های تنگ به آشتی‌کنان معروف بودند. حالا کوچه‌های آشتی‌کنان بیشتر در بافت‌های فرسوده هستند و مشکلات تردد ایجاد می‌کنند. یکی از این کوچه‌ها، کوچه موثقی است که اسباب‌بازی‌فروش‌ها در آن محدوده قرار گرفته‌اند.
کوچه موثقی بین خیابان ناصرخسرو و پامنار و روبه‌روی بانک رفاه واقع شده است و بهترین راه دسترسی به آن از طریق ایستگاه متروی پانزده خرداد است. البته می‌توانید با تاکسی تا چهارراه سیروس بیایید و مسافتی را پیاده طی کنید تا بعد از پامنار این کوچه را پیدا کنید.
پاساژ موثقی یک پاساژ نسبتا بزرگ سه طبقه است.
از انبار پسته تا اسباب بازی‌های رنگارنگ
«نوزده ساله بودم که وارد کار اسباب بازی شدم. حالا نزدیک شصت سال سن دارم و عمرم را در این شغل سپری کرده ام. »این اولین جمله‌ای است که از حمید بهرویان می‌شنویم. آقای بهرویان قدیمی‌ترین کاسب این پاساژاست. او و پدرش از سال‌های خیلی دور به این کار اشتغال داشته اند. شنیدن سوابق او و همچنین شنیدن تاریخچه این پاساژ از زبان او برای‌مان این جاذبه را داشت که ساعتی پای حرفهای او بنشینیم.
بهرویان می‌گوید:«قرار بود درس بخوانم و برای ادامه تحصیل به خارج از کشور بروم. اما وقتی از دبیرستان فارغ التحصیل شدم به این نتیجه رسیدم که هیچ کاری به اندازه شغل پدرم برایم جذاب نیست. به همین دلیل تصمیم گرفتم که خودم هم به بازار تهران بیایم و از همان موقع کارم را شروع کردم. اوایل پیش پدرم کار می‌کردم. قبل از اینکه مشغول کار شوم، پدرم در کار واردات چای بود. یک مغازه چای فروشی هم در بازار تهران داشت. اما قبل از انقلاب واردات چای توسط دولت انحصاری شده بود و دیگر شرایط کار در زمینه چای برای پدرم امکان‌پذیر نبود.
همین شد که پدرم به همراه تعدادی از دوستانش بعد از تحقیق و بررسی خیلی زیاد به این نتیجه رسیدند که به کار واردات اسباب بازی مشغول شوند.
زمانی که در بازار تهران مشغول کار شدم پدرم یکی از بزرگترین تاجرهای واردات اسباب بازی تهران شده بود. »
از نظر بهرویان بهترین سال‌های کاری او برمی گردد به زمانی که تولیدات در داخل کشور انجام می‌شد. او در ادامه در این باره می‌گوید:«بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، واردات اسباب بازی ممنوع شد. برای همین ما هم تولیدات داخلی را می‌فروختیم. همان سال‌ها بود که با یکی دو نفر تولید کننده خانگی آشنا شدیم. آن افراد به مغازه می‌آمدند و تولیدات خود را به ما نشان می‌دادند تا اگر مورد پسند واقع شد از آنها خریداری کنیم. من هم که دیدم کار تعدادی از آنها واقعا با ظرافت انجام شده و کارهای ارزنده‌ای ازآب در آمده با آنها شروع به کار کردم. کم کم همکاری ما گسترده تر شد. به آنها کارخانه‌های تولید پارچه‌های عروسکی را معرفی می‌کردم و اگر برای تهیه مواد اولیه با مشکل مالی مواجه بودند در کارشان سرمایه‌گذاری می‌کردم تا حجم کار تولیدی بالاتر برود. کم کم کار آنها هم جدی تر شد و هر کدام برای خودشان صاحب کارگاه شدند و از حالت تولید خانگی درآمدند. آن روزها همه ذوق و شوق زیادی برای کار داشتیم. به دنبال طرح‌های جدید برای تولید عروسک‌های متنوع بودیم و حتی به جزئیات کار مثل لباس عروسک‌ها هم خیلی دقت می‌کردیم. حتی چند باری برای ایده گرفتن به نمایشگاه‌های اسباب بازی دبی رفتم . کار تولید عروسک در ایران واقعا حرفهای شده بود؛ تا حدی که مشتریانی از کشورهای بحرین و ترکیه و روسیه هم به ما مراجعه می‌کردند. سود کارمان هم خوب بود و همین که روز به روز کار گسترده می‌شد و اشتغال زایی پیش می‌آمد به همه ما انگیزه و روحیه می‌داد. »
با این حال قرار نبوده همیشه در بر این پاشنه بچرخد؛ چرا که از زمانی که واردات عروسک‌ها آغاز شد به مرور کار تولید در ایران هم از رونق افتاد:«حجم واردات به مرور خیلی وسیع شد و تعداد زیادی از کارگاه‌های تولیدی متلاشی شدند. قیمت کالای وارداتی از تولید داخلی ارزان تر تمام می‌شد و حتی دیگر اگر کسی قصد تولید هم داشت استفاده از پارچه‌های چینی را انتخاب می‌کرد. با اینکه تا قبل از آن پارچه‌های عروسکی با کیفیت مرغوب در کشور خودمان تولید می‌شد. »بهرویان حالا مثل خیلی فروشنده‌های دیگر در مغازه خود در پاساژ موثقی انواع اسباب بازی تولید داخل و خارج کشور را می‌فروشد.
او در مورد تاریخچه پاساژ موثقی می‌گوید: «زمانی که برای کار وارد بازار شدم، مغازه ما در بازار جعفری بود. بازار جعفری به بین‌الحرمین می‌رسید که الان بورس فروش روسری است. آن وقت‌ها همه تجار اسباب بازی فروش در آنجا مغازه داشتند. تا این که حدود 20 سال پیش پاساژ موثقی به حالت فعلی در آمد. قبل از آن، این پاساژ انبار پسته و خشکبار و چای بود و کاربرد آن مثل الان نبود. اما به دلیل اینکه دسترسی به این پاساژ از خیابان اصلی خوب بود انبارها را جمع کردند و پاساژ را مرمت کردند و یکی یکی مغازه‌ها را فروختند. اولین مغازه‌هایی که در این پاساژ مشغول کار شدند، کار در زمینه فروش اسباب بازی را آغاز کردند و همین باعث شد مغازه‌ها یکی بعد از دیگری به اسباب بازی فروشی تبدیل شوند. من هم که دیدم با وجود این پاساژ دیگر کسی به ما در بازار جعفری مراجعه نمی کند مغازه قبلی را فروختم و در پاساژ موثقی به همراه پسرانم مشغول کار شدیم. »
عروسک‌های پولیشی
این روزها حتی پسربچه‌ها هم به عروسک‌های پولیشی علاقه دارند. خرید این نوع عروسک‌ها به عنوان هدیه برای بچه‌ها خالی از لطف نیست. این عروسک‌ها در اندازه‌ها و اشکال متنوعی در بازار وجود دارند. در واقع شما می‌توانید در هر شکل و اندازه‌ای که دلتان بخواهد متناسب با بودجه دلخواه‌تان این عروسک‌ها را پیدا کنید.
آقای انصاری که از فروشندگان این پاساژ است در این مورد می‌گوید:«گاهی اوقات ممکن است یک عروسک در اندازه کوچک هم قیمت بالاتری داشته باشد. نوع جنس به کار رفته در قیمت کار خیلی مهم است. شکل عروسک هم در قیمت گذاری موثر است. عروسک‌هایی که الگو برش سخت تری داشته باشند گران تر هستند. اگر در ساخت عروسکی پارچه‌های متنوع به کار رفته باشد قیمتش بالا می‌رود. با این همه اگر بخواهم به صورت کلی رده قیمتی عروسک‌های پولیشی را بگویم، می شود گفت که عروسک زیر ده هزار تومان در بازار پیدا نمی کنید. عروسک‌هایی هم هستند که گاهی قیمت آنها تا سیصد هزار تومان هم بالا می‌رود. »
عروسک‌هایی با طرح انسان به دلیل اینکه ظرافت بیشتری در دوخت آنها لازم است گران تر هستند. انصاری در ادامه در مورد اینکه این عروسک‌ها از کجا آمده اند می‌گوید:«اکثر این عروسک‌ها از کشور چین وارد می‌شوند. در مواردی ممکن است عروسک‌ها از کشورهای دیگر هم وارد شده باشند که خیلی نادر است . البته آنها هم با پارچه‌های چینی دوخته شده اند. »
بزرگترین عروسک‌های موجود در بازار گاهی حدود دو متر قد دارند. انصاری در مورد این عروسک‌ها می‌گوید:«عروسک‌های پولیشی عظیم الجثه از آن دست اقلامی هستند که تهیه تولید داخل آن مقرون به صرفه است. این نوع عروسک‌ها الگوی برش سختی ندارند. هر قدر عروسک‌ها کوچک تر باشند الگوی برش آن سخت تر می‌شود. اما آنچه باعث بالا رفتن قیمت عروسک‌های بزرگ می‌شود این است که متریال زیادی برای تولید آن مصرف شده است. نوع ایرانی این نوع عروسک‌ها را می‌توان با حدود 400 هزار تومان خریداری کرد. اما ممکن است نوع خارجی آن تا یک میلیون تومان هم قیمت داشته باشد. »
صندلی عروسکی یکی دیگر از اقلامی است که جدیدا وارد بازار شده. یک سالی می‌شود که این نوع صندلی‌ها در بازار به وفور پیدا می‌شود. پشتی این صندلی به صورت سر حیوانات یا شخصیت‌های کارتونی طراحی شده و مناسب بچه‌هاست. معمولا پدر و مادرهایی که برای خرید این صندلی‌ها به بازار می‌آیند، هدف‌شان استفاده از صندلی موقع تلویزیون دیدن کودک است. این صندلی بین 50 تا 95 هزار تومان قیمت دارند.
پلاستیکی‌های پر‌طرفدار
این نوع عروسک‌ها همان شکل نوستالژیک عروسک را دارندکه در ذهن همه ما جای دارد. عروسک‌هایی دست و پا دار و با چشم‌های رنگی و لباس‌های توری، که معمولا مورد توجه همه دختر بچه‌هاست. آقای رضایی در مغازه خود بیشتر از هر نوع اسباب بازی از این نوع عروسک‌ها دارد. از کف مغازه تا سقف را عروسک چیده. او در مورد این نوع عروسک‌ها می‌گوید:«تقریبا تمام این عروسک‌ها وارداتی هستند. هر قدر متعلقات عروسک‌ها بیشتر باشد گران تر می‌شود. البته جنس عروسک هم در قیمت آن بی‌تاثیر نیست. این روزها عروسک‌هایی که متعلقات بیشتری دارند پرفروش تر هم هستند. با اینکه قیمت بالاتری دارند اما مشتریان بیشتری را به سمت خود جلب می‌کنند. بعضی از این عروسک‌ها علاوه بر اینکه چند دست لباس اضافه دارند، دارای وسایلی مثل کیف و شانه و سشوار هم هستند. تعداد زیادی از عروسک‌ها شیشه شیر و ظرف غذا هم دارند. »
یکی از عروسک‌های پرفروش این روزها در بازار عروسک‌هایی است که دقیقا شبیه نوزاد طراحی شده و غذای مخصوص و جای اجابت مزاج دارند. این عروسک‌ها غذا و آب می‌خورند و بعد می‌شود آنها را پوشک کرد یا به دستشویی مخصوص خودشان برد. این نوع عروسک‌ها بسته به اندازه‌ای که دارند بین 70 تا 150 هزار تومان قیمت دارند. اما عروسک‌های دیگر را می‌توان بین 40 تا 200 هزار تومان خریداری کرد. آقای رضایی می‌گوید:«در هر دوره یکی از گران‌ترین عروسک‌ها، عروسک شخصیت کارتونی‌ای است که در آن زمان روی بورس باشد. شخصیت‌های محبوب کارتونی متقاضیان زیادی دارد و به همین دلیل هم قیمت عروسک‌هایشان بالاست. »
ماشین‌های رنگارنگ
پسر بچه‌ها معمولا به عشق ماشین به اسباب بازی فروشی می‌روند. اتفاقا این روزها ماشین‌هایی با تنوع بالا در بازار پیدا می‌شوند که در اندازه‌های کوچک تا خیلی بزرگ یافت می‌شوند؛ از ماشین‌های آتش‌نشانی و آمبولانس تا انواع یدک کش‌ها و جرثقیل و کامیون. جنس ماشین‌ها از فلز یا از پلاستیک است. شاید بتوانید یک کامیون پلاستیکی را با پنجاه هزار تومان خریداری کنید اما با این بودجه تنها یک ماشین نه چندان بزرگ فلزی خواهید خرید.
آقای صدوق در مغازه خود انواع ماشین‌های فلزی را می‌فروشد. او در مورد این ماشین‌ها می‌گوید:«شاید برای بچه‌ها فرق چندانی نکند که ماشینی که با آن بازی می‌کنند، از چه جنسی باشد. اما معمولا ماشین‌های فلزی را پدر و مادرها به عنوان یک یادگاری ماندگار می‌خرند. یکی از خصوصیات این ماشین‌ها که مشتری را جلب خود می‌کند این است که دقیقا مشابه نمونه واقعی شان ساخته شده اند. از فولکس و بنزهای قدیمی گرفته تا پژو و ال نود و سانتافه؛ همه نوع ماشین در این نمایشگاه کوچک ما موجود است. »
قیمت ماشین‌های فلزی بین 20 تا 150 هزار تومان است. این نوع ماشین‌ها کار خاصی انجام نمی دهد. اما ماشین‌های کنترلی یا باتری خور هم در بازار وجود دارند که در نوع خود جذابیت بالایی برای بچه‌ها دارند. ماشین‌های کنترلی بین صد هزار تومان تا ششصد هزار تومان قیمت دارند. جدیدترین نوع ماشین‌های کنترلی موجود در بازار آن دسته از ماشین‌هاست که کنترل آن شبیه یک فرمان است. بچه‌ها می‌توانند با حرکت دادن فرمان، ماشین را کنترل و هدایت کنند.
هلی‌کوپترهای پروازی در اندازه‌های متنوع هم از انواع ماشین‌ها کنترلی محسوب می‌شوند. این نوع هلی کوپترها برای سن‌های بالای 8 سال مناسب هستند. به دلیل اینکه هدایت آنها کار چندان راحتی نیست و اگر به پرواز در بیایند و از کنترل خارج شوند؛ محکم به زمین می‌خورند و می‌شکنند. قیمت هلی کوپترهای پروازی هم از صد هزار تومان شروع می‌شود و گاهی قیمت آن تا ششصد هزار تومان هم بالا می‌رود.
خانه کوچک من
از پرفروش‌ترین اسباب بازی‌های این روزها، اسباب و وسایل خانه است که در یک بسته طراحی شده اند؛ مثلا بسته آشپزخانه شامل ظروف آشپزخانه و گاز و سینک ظرفشویی می‌شود. استفاده از این نوع بسته‌ها برای هر کودکی خیلی لذت‌بخش خواهد بود. معمولا پسربچه‌ها به بسته‌های ابزار آلات تعمیری علاقه زیادی نشان می‌دهند، که شامل یک میز کار به علاوه انواع و اقسام وسایل موجود در جعبه ابزار است. حتی در بسته نجاری امکان برش زدن چوب‌های خیلی ظریف با اره‌ای بی‌خطر، برای بچه‌ها فراهم است.
علاوه بر این‌ها بسته‌هایی مثل سبزی فروشی و میوه فروشی هم می‌تواند برای بچه‌ها جالب باشد. این نوع بسته‌ها به یک فروشگاه یا سوپرمیوه کوچک تبدیل می‌شوند که در آنها علاوه بر ملزومات خرید مثل انواع میوه‌ها یا آبمیوه‌ها، وسایلی مثل صندوق و بارکدخوان و چرخ خرید هم پیدا می‌شود.
لگو و پازل
یکی دیگر از اقلام مورد علاقه بچه‌ها انواع خانه‌سازی و به اصطلاح امروزه لگو؛ و انواع پازل است. لگو نام یک شرکت سازنده خانه‌سازی است. این برند این روزها در بازار خیلی کمیاب شده. به دلیل اینکه مشابه چینی آن قیمت پایین تری دارد. اما نام لگو روی همه خانه‌سازی‌ها حتی روی نوع ایرانی آن هم جا خوش کرده. این خانه‌سازی‌ها بر اساس سن طراحی شده و نوع مناسب آن برای سنین پایین تر دارای قطعات بزرگتر با تعداد کمتر است. انواع پازل‌های مناسب هم برای هر رده سنی در بازار موجود است. این پازل‌ها در کیفیت‌های بسیار متنوعی در بازار یافت می‌شوند و اگر می‌خواهید کیفیت کاری را که خریداری می‌کنید بالا باشد باید از مغازه‌دارها کمک بخواهید تا نوع مرغوب آن را به شما معرفی کنند و صد البته باید بودجه بالاتری را هم به آن اختصاص دهید.
