علیرضا کتابدار،روزنامه‌نگار
بعید می‌دانم کسی باشد این مصرع از استاد سخن را که می‌فرماید «بسیار سفر باید تا پخته شود خامی» نشنیده باشد، اما همان‌قدر هم بعید می‌دانم که اگر اهل ادبیات نباشید بیت آخر این غزل دلنشین را که می‌گوید:«سعدی به لب دریا، دردانه کجا یابی/ در کام نهنگان رو، گر می‌طلبی کامی» در ذهن داشته باشید. آری، سفر در هر شرایطی خوب است و لب دریا هم بسیار زیبا و آرام‌بخش است، اما برای پیدا کردن «دردانه‌های» سفر، باید فراتر از مکان‌های معلوم و همیشگی رفت تا به تجربه‌های باارزش‌تری دست یافت. برای دستیابی به تجربه‌های جدید در سفر توجه به چند نکته ضرورت دارد که هر چند در نگاه اول بدیهی به‌نظر می‌رسد اما متأسفانه بسیاری از مردم این موارد را درنظر نمی‌گیرند.
نخست؛ در تعطیلات سفر نروید، اگر می‌روید در ایام کرونا نروید، اگر رفتید جای شلوغ نروید. اینها توصیه‌هایی واضح است اما بسیاری از ما گوش نمی‌کنیم؛ مثل توصیه‌هایی که پزشکان به ما تپل‌ها می‌کنند که شام زود بخورید، سبک بخورید و غذای چرب نخورید، اما خب اندازه شکم خیلی از ما نشان می‌دهد چقدر به توصیه‌های آنان گوش می‌دهیم. در تعطیلات سفر رفتن مستلزم هزینه بیشتر، امکانات و خدمات کمتر و زمان بیشتر به‌دلیل شلوغی است، اما برای بعضی افراد اجتناب‌ناپذیر است.
دوم؛ اگر با همه توصیه‌های بالا قصد سفر کردید، با برنامه‌ریزی بروید. اصول اولیه برنامه‌ریزی می‌گوید بدانید بین مبدأ و مقصد چقدر مسافت و زمان است، چه جاذبه‌هایی در مسیر دارید و برای دیدن آنها چقدر باید زمان درنظر بگیرید، صبحانه و ناهار و شام کجا توقف می‌کنید، غذا همراهتان است یا می‌خواهید تهیه کنید و... .
سوم؛ شاید مهم‌ترین نکته به‌ویژه درباره سفرهای خانوادگی این است که محل اقامت‌تان کجاست؟ هر چند مهم‌ترین مؤلفه در این زمینه، بحث مالی است، اما بعضی مکان‌ها هستند که تنها خوابگاه محسوب نمی‌شوند و خودشان جاذبه‌اند. بعضی از هتل‌ها به‌دلیل مکان استقرارشان یا خدماتی که ارائه می‌دهند، مصداق این موضوع هستند. از آنها جالب‌تر، بومگردی‌هایی در سراسر کشور هستند که گهگاه افراد به‌عنوان مقصد آنجا را انتخاب می‌کنند و حتی یکی‌دو هفته یا بیشتر در آنجا اقامت دارند.
چهارم؛ تجربه من به‌عنوان فردی که بسیاری از نقاط ایران را دیده است، می‌گوید برای بسیاری از ما که یک زندگی عادی داریم و سفرهایمان با بودجه و امکانات عادی و در زمان‌های محدود است، در نهایت هیچ‌جایی خانه خودمان و هیچ غذایی، ناهار و شام عادی خانه‌مان نمی‌شود، پس هدف اصلی سفر نباید معطوف به خوردن و خوابیدن باشد. قسمت عمده هزینه سفر بیشتر ما، محل اقامت، خوردن و وسیله سفر است. اگر از گردشگران حرفه‌ای بپرسید بسیاری از آنان خواهند گفت قسمت اصلی هزینه‌های آنان کسب تجربه‌های جدید است. آنان برای دیدن یک مکان یا تجربه یک رویداد یا بازدید از یک جاذبه حاضرند هزینه زیادی بپردازند، درحالی‌که درباره هزینه‌های خورد و خوراک، ریخت‌وپاش کمی دارند؛ البته که می‌تواند خوردن یک غذای خاص در مکانی متفاوت یا اقامت در کلبه‌ای چوبی، سنگی یا یخی هم جزئی از این تجربه‌های خاص باشد.
پنجم؛ هر جایی غذا نخورید، به‌ویژه اگر معده‌تان با غذاهای جدید سازگار نیست. دل‌درد و به‌هم‌ریختن معده در خانه خودتان هم رنج‌آور است، چه برسد به سفر و سرویس‌های بهداشتی نه چندان تمیز و البته با فواصل قابل توجه آن. این موضوع به‌ویژه بین مبدأ و مقصد و در بیشتر جاده‌های ما که فاقد امکانات حداقلی هستند و تعداد مجتمع‌های گردشگری بین‌راهی خوب ما در خوش‌بینانه‌ترین حالت از تعداد انگشتان دست تجاوز نمی‌کند، اهمیت بیشتری دارد.
ششم؛ وبلاگ‌ها، سایت‌ها و صفحات گردشگران حرفه‌ای مکان‌های مناسبی است برای اینکه به این نتیجه برسیم کجا برویم، چگونه برویم، کجا و چی غذا بخوریم و...؛ البته در این زمینه باید توجه کنیم صفحات این افراد را با افرادی که برای تبلیغ پول می‌گیرند، اشتباه نگیریم.
هفتم؛ مکان‌هایی هستند که بازدید از آنها نیازمند راهنمای محلی یا مربی حرفه‌ای یا گرفتن مجوز یا آمادگی بدنی و البته در اختیار داشتن تجهیزات لازم است. به‌عنوان نمونه می‌توان به تنگه رغز در داراب استان فارس اشاره کرد که معروف به عروس تنگه‌های ایران است. شما نمی‌توانید خودتان با چند نفر از دوستان‌تان اینجا بروید. باید راهنما، مربی، تجهیزات و البته آمادگی بدنی بالایی داشته باشید. همچنین بعضی جاذبه‌ها مثل همین مورد اخیر هستند که افراد برای بازدید از آنها باید بیماری‌هایی چون ناراحتی قلبی و صرع یا ترس از ارتفاع نداشته باشند.
هشتم؛ سعی کنید یک یا نصف روز زودتر از سفر برگردید تا فرصت استراحت داشته باشید. سفر با وجود تمام جذابیت‌هایش از نظر جسمی به‌ویژه در مسیر برگشت برای خیلی‌ها خسته‌کننده است، از این‌رو طوری برنامه‌ریزی کنید که بتوانید کمابیش خستگی سفر را از تن خارج کنید تا با انرژی جسمی مناسب در کنار روحیه بالا به‌کار و زندگی روزمره‌تان برگردید.
نهم؛ زود برگشتن معمولاً یک حسن بزرگ دیگر هم دارد. اگر با ماشین سفر می‌کنید زودتر برگشتن و موکول نکردن زمان بازگشت به ساعات پایانی تعطیلات باعث می‌شود کمتر ترافیک سنگین مبادی ورودی و خروجی شهرهای مقصد و مبدأ را تحمل کنید و به میزان قابل‌توجهی از سوهان کشیدن روی روح و روان‌تان خودداری فرمایید.
پیشنهادهایی برای سفرهایی بهتر
مرد سفر باش؛ هم منتظر حادثه، هم فکر خطر باش
در همینه زمینه :
