حفاظت از ثبت جهانی هورامان

حمیده پازوکی   - خبرنگار

پروژه ثبت جهانی هورامان از سال۹۵ با راه‌اندازی پایگاه منظر فرهنگی تاریخی در کردستان و پس از آن در کرمانشاه آغاز شد. پس از تلاش‌های 5ساله سرانجام پرونده «منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان» 5مرداد 1400در چهل‌وچهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو به‌عنوان بیست و ششمین اثر میراث فرهنگی ملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو به‌‌ ثبت رسید.
همین موضوع دانشگاه رازی کرمانشاه، پایگاه جهانی منظر فرهنگی هورامان و اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمانشاه را بر آن داشت تا با امضای تفاهمنامه سه‌جانبه علمی پژوهشی به فکر صیانت از این ثبت جهانی باشند.
این اقدام خبر از ظهور نگاهی نو به حفاظت از ثبت جهانی هورامان دارد، منطقه‎ای که غنای تاریخی، طبیعی و فرهنگی آن فرصتی بی‎نظیر برای توسعه گردشگری در غرب کشور را فراهم کرده است. آنطور که محمدنبی احمدی، رئیس دانشگاه رازی کرمانشاه گفته است، ثبت جهانی اورامانات این فرصت را در اختیار دانشگاه رازی قرار داده تا در ابعاد مختلف استانی، منطقه‌ای، ملی و جهانی به آن بپردازد.

تامین نیازهای علمی پایگاه منظر فرهنگی
اجرای طرح‌های توسعه گردشگری در یک منطقه مهم مانند هورامان به پشتوانه‌های پژوهشی و برنامه‌ریزی دقیق نیاز دارد و قرار است تفاهمنامه اخیر با همین هدف اجرایی شود.
مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان درباره این موضوع به همشهری می‌گوید: مهم‌ترین کاری که تفاهمنامه می‌تواند انجام دهد این است که نیازهای علمی پایگاه منظر فرهنگی هورامان برای برنامه‌ریزی طرح‌های گردشگری و توسعه‎ای را تامین کند. در واقع براساس این تفاهمنامه ما از دانشگاه درخواست خواهیم کرد، طرح‌های پژوهشی و پایان‌نامه‌ها در زمینه‌های مورد نیاز پایگاه انجام شود.
پویا طالب‎نیا درباره نخستین کار این تفاهمنامه هم گفت: نخستین برنامه‌ای که تا پیش از پایان سال انجام خواهد شد، افتتاح مرکز پژوهشی هورامان در کنار دانشگاه رازی است. همچنین مقدماتی را فراهم خواهیم کرد تا یک همایش علمی در تاریخ مرداد سال1401و همزمان با نخستین سالگرد ثبت منظر فرهنگی هورامان برگزار شود.

انتخاب مسیری دور از خطا
مدیرکل میراث فرهنگی کرمانشاه هم با بیان اینکه هورامان میراثی برای کل جهان است، درباره دلایل امضای این تفاهمنامه به همشهری می‌گوید: پایگاه منظر فرهنگی هورامان جنبه‌های متعددی دارد که شایان توجه است، از مسائل اقلیمی، تاریخی و معماری گرفته تا موضوعات مذهبی و آیینی در این منطقه وسیع جغرافیایی یافت می‌شود. همین نکات هورامان را شایسته ثبت جهانی کرده است.
جبار گوهری با تأکید بر اینکه داشتن این مجموعه از ویژگی‌ها، صیانت از این منطقه را بسیار دشوار می‌کند، می‎افزاید: کوچک‌ترین خطایی ما را از اهدافی که برای صیانت از هورامان درنظر داریم دور می‌کند. همین موضوع موجب شده است تلاش کنیم برای تدوین نقشه راه آینده پایگاه منظر فرهنگی هورامان تصمیم درستی اتخاذ کنیم.

نقش و سهم مردم هورامان از ثبت جهانی
مدیرکل میراث فرهنگی کرمانشاه با تأکید بر اینکه درمسیر صیانت از هورامان مردم منطقه نیز سهیم هستند، می‎گوید: تلاش پژوهشگران این دانشگاه برای انجام تحقیقات و همکاری مردم منطقه زمینه انجام یک برنامه‌ریزی مطمئن برای حفاظت از هورامان را فراهم خواهد کرد. این پژوهش‌ها در همه حوزه‌های گردشگری، صنایع‌دستی، معماری و... انجام خواهد شد تا برنامه‌های آینده منطقه ثبت جهانی هورامان مبانی علمی داشته و به دور از اشتباه باشد. گوهری با تأکید بر اینکه هدف اصلی از همه کارهایی که برای منطقه هورامان انجام می‌شود کمک به مردم منطقه است، اظهار می‌کند: می‎خواهیم مسیری طراحی کنیم که با حفظ فرهنگ و رشد، زیست مردم منطقه نیز ارتقا یابد. اگر قرار است گردشگری فرهنگی رشد یابد این رشد مبنای توسعه اقتصادی منطقه خواهد بود و باید منافع اقتصادی این برندسازی به مردم منطقه و استان برسد.‌