معاهده دوطرفه در ثبت جهانی هورامان

فرحناز چراغی- خبرنگار

پرونده ثبت جهانی منظر فرهنگی اورامانات در یونسکو یکی از مهم‌ترین پرونده‌های ثبت منظر فرهنگی تاریخی در یونسکو است که وسعتی بیش از 3هزار کیلومترمربع و عرصه‌ای بیش از یک‌هزار کیلومترمربع را شامل می‌شود. مدیر پایگاه منظر فرهنگی، تاریخی هورامان با بیان اینکه هورامان یا اورامات نام منطقه‌ای تاریخی با بافت پلکانی و آداب و رسوم بسیار خاص است، به همشهری می‌گوید:‌ این منطقه بخش‌هایی از شهرستان‌های سروآباد، سنندج و کامیاران در استان کردستان و شهرستان‌های پاوه، جوانرود، نودشه و نوسود در استان کرمانشاه را شامل می‌شود.
پویا طالب‌نیا با اعلام اینکه سال۱۳۹۵ موضوع ثبت جهانی این منطقه در دستور کار قرار گرفت، می‌افزاید: 3دفتر پایگاه منظر فرهنگی،تاریخی هورامان در شهر سنندج استان کردستان، هورامان تخت، پالنگان و ۲نقطه در استان کرمانشاه یعنی پاوه و جوانرود برپا شد.
مدیر پایگاه منظر فرهنگی، تاریخی هورامان ادامه می‌دهد: پرونده نهایی بهمن98 به سازمان جهانی یونسکو ارسال شد و مهر99 ارزیاب سازمان جهانی یونسکو به‌مدت ١٠روز از منطقه بازدید کرد.
 به‌گفته او، 10شاخص برای ثبت جهانی یک اثر از سوی یونسکو لازم است و آن اثر درصورت اثبات یک یا 2 شاخص ثبت جهانی می‌شود. ویژگی‌های هورامان نیز در 10فصل برای یونسکو ارسال شد که شامل موقعیت جغرافیایی منطقه، ویژگی‌های منحصربه‌فرد، جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی، مدیریت، حفاظت و مرمت و... بود. با این حال مهم‌ترین نکته در ثبت جهانی اورامانات تعامل انسان و طبیعت در طول تاریخ در این منطقه بود.
مدیر پایگاه منظر فرهنگی، تاریخی هورامان تأکید کرد: در منظر فرهنگی هورامان مواردی ازجمله معماری، تاریخ و باستان‌شناسی، زندگی هوارنشینی(کوچ‌نشینی)، جشن‌ها و آیین‌ها، نحوه زندگی و معیشت ساکنان، آثار طبیعی ازجمله گونه‌های نادر گیاهی و جانوری منطقه، موسیقی و ادبیات هورامان و... به‌عنوان شاخص‌های منطقه موردبررسی و مطالعه قرار‌گرفت و 5سال روی این موضوعات فعالیت شد که در این مدت ۳۰بافت روستایی اورامانات نیز به ثبت ملی رسید.
او توسعه پایدار اقتصادی هورامان/اورامانات را مهم‌ترین نتیجه جهانی شدن اورامانات اعلام کرد و گفت: معرفی اورامانات در سایت جهانی یونسکو، توجه جهان را به منطقه به‌دنبال خواهد داشت و این موضوع موجب توسعه اقتصادی منطقه می‌شود.
به‌گفته طالب‌نیا، ثبت جهانی اورامانات یک معاهده دوطرفه است. ایران در قبال حفاظت از منطقه متعهد می‌شود و یونسکو نیز در شرایط ویژه تعهداتی برای حفظ این اثر دارد. بنابراین ثبت جهانی برای یک اثر تعهد جهانی برای حفاظت و حراست می‌آورد.