هشدار قرمز برای مرکبات شمال

حمیده پازوکی - خبرنگار

 داستان سیب‌های زمین‎مانده آذربایجان غربی این بار برای مرکبات مازندران در حال رقم‌خوردن است. باغداران مازندرانی هرازگاهی با انبوه محصولاتی مواجه می‎شوند که در انبارها می‌مانند. جامانده از مسیر پرپیچ و خم صادرات و دور از دسترس مصرف‎کننده داخلی، خطر تبدیل‌شدن به ضایعات بیخ گوش مرکبات امسال مازندران شنیده می‌شود.
آن‌طور که منصور علی زارعی،‌نماینده مردم ساری و میاندورود در نامه‌ای خطاب به محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهوری هشدار داده است 500هزار تن مرکبات مازندران در معرض تبدیل به ضایعات است. در نامه او آمده است: استان مازندران در نقطه بحرانی فساد مرکبات به‌دلیل عدم‌فروش و انباشت آن قرار دارد. طبق استانداردها، مدت زمان نگهداری مرکبات در انبارها ۱۲هفته است و ماه‌ها از این فرصت می‌گذرد، درصد زیادی از مرکبات تولیدی استان به‌دلیل نبود سیستم مناسب توزیع و صادرات در بخش کشاورزی در حال تبدیل به ضایعات است که فاجعه بزرگی را رقم خواهد زد.

موانع صادرات مرکبات مازندران 
سال گذشته مازندران با تولید بیش از ۳میلیون تن تولید محصولات باغی رتبه نخست را در کشور به‌خود اختصاص داد. محصولاتی که سهم مهمی در صادرات   کشاورزی دارند و می‌توانند درآمدزایی قابل توجهی برای کشور داشته باشند. رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مازندران درباره موانع صادرات مرکبات تولید مازندران به همشهری می‌گوید:  معمولا مرکبات تولید مازندران به کشورهای غرب دریای خزر، روسیه و عراق صادر می‌شود. اما مشکلی که در برگشت‌خوردن بعضی محصولات صادراتی ایران مثل کیوی رخ داد بر بازار دیگر محصولات  ازجمله مرکبات هم در ماه‌های گذشته تأثیرگذاشت، گرچه پس از آن وقایع مصوب شد که همه محصولات کشاورزی تأییدیه شبکه بهداشت استان خود را داشته باشند اما این موضوع اثر قابل توجهی نداشت و صادرات ما در سال 1400کمتر شد. حسینقلی قوانلو درباره دیگر دلایل کاهش صادرات مرکبات نیز اظهار می‌کند: گرچه به‌نظر می‎رسد با فشارهای ناشی از تحریم‌ها  صادرات ما کاهش یافته است، اما این موضوع همچنان تأثیرات خود را دارد و اموری مانند نقل و انتقال پول صادرات همچنان با مشکل مواجه است. وی مشکلات مبادله با ارز نیمایی را نیز از عوامل دلسردشدن صادرکنندگان در صادرات مرکبات می‌داند و می‌‎گوید: تفاوت ارز آزاد و نیمایی بیشتر از هزارتومان است. یک صادرکننده پرتقال سود چندانی از این کار عایدش نمی‌شود و در چنین شرایطی انجام همه امور صادراتی با ارز آزاد و دریافت پول حاصل از فروش محصول با ارز نیمایی او را متضرر می‌کند. پیشنهاد ما این است که با توجه به تفاوت قیمت کم این ارزها پیمان‎سپاری ارزی را در مورد کالاهای کشاورزی حذف کنند.  رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مازندران با بیان اینکه هر سال به‌دلیل تورم و  ثابت ماندن درآمد مردم قدرت خرید آنها کاهش پیدا کرده است، می‌افزاید: این موضوع بر بازار داخلی مرکبات هم تأثیر گذاشته و موجب شده است تازه‎خوری محصولاتی مثل پرتقال نسبت به سال‌های گذشته بسیار کمتر شود که یکی از دلایل ماندن مرکبات مازندران در انبارهاست.
قوانلو با اشاره به افزایش چشمگیر هزینه حمل‌ونقل در کشور، اظهار می‌کند: در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، برای حمایت از صادرات محصولات کشاورزی، یارانه سوخت حمل‌ونقل هواپیماهای باری درنظر گرفته شده است اما چون درآمدهای کشور محقق نمی‌شود، چنین هزینه‌هایی هم قابل پرداخت نیست.
وی با بیان اینکه مرکبات تا شب عید قابل نگهداری است، می‎افزاید: امیدواریم نوروز خوبی پیش رو داشته باشیم و خرید داخلی موجب شود مرکبات فروخته شود و تبدیل به ضایعات نشود.

ضرورت پیگیری یارانه سوخت 
نماینده مردم ساری و میاندورد در مجلس شورای اسلامی درباره موضوعی که در نامه به معاون رئیس‌جمهوری مطرح کرده است، می‎گوید: مازندران با تولید بیش از ۲میلیون تن مرکبات سهم مهمی در تولید این محصول دارد، با توجه به تامین نیاز ضرورت بحث صادرات مورد تأکید است که مازاد تولید باید صادر شود. منصورعلی زارعی با بیان اینکه مسئولان اجرایی استان و وزارت جهادکشاورزی باید از قبل پیش‌بینی لازم را در این زمینه می‎کردند، اظهار می‌کند: یک هفته پیش درمورد اختصاص یارانه سوخت به هواپیماهای باری  با معاون اول رئیس‌جمهور مکاتبه‌     شد تا در این زمینه تمهیدات لازم اندیشیده شود. موضوع سوخت یارانه‌ای باید پیگیری شود چون اگر اقدام جدی صورت نگیرد با مشکلات جدی و ضایعات سنگین مرکبات در انبارها مواجه خواهیم شد.
به‌گفته وی قرار بود سازمان تعاون روستایی ۵۰هزار تن مرکبات برای ایام پایانی سال خریداری کند که تاکنون تنها ۳۰هزار تن از مرکبات را خریداری کرده است.

  به هر کجای مازندران زیبا که نگاه کنیم باغ‌های زیبای مرکبات چشم‌نوازی می‎کنند، پهنه گسترده این باغ‌های زیبا نشان می‌دهد که معاش بخش بزرگی از مردم مازندران به تولید مرکبات وابسته است. محصولی که به همراه برنج به‌عنوان برند مازندران شناخته می‌شود و گردش مالی آن هزاران میلیارد تومان در سال است.
توجه به صنعت مرکبات باید از مهم‌ترین اهداف مدیران مازندران باشد؛ زیرا این محصول سهم قابل‌توجهی در افزایش تولید، درآمد و صادرات استان دارد. با وجود این باغداران مازندرانی آنطور که شایسته زحمات آنهاست قدر محصولاتشان را نمی‎بینند و انبوه مشکلاتی که اکنون رقم خورده است، معاش آنان و بسیاری دیگر که در مسیر تولید، فروش و صادرات مرکبات فعالیت دارند را با خطر مواجه کرده است.

مکث
خطر ضایعات کشاورزی برای محیط‌زیست
خبرهایی که از ماندن محصول مرکبات مازندران در انبارها به گوش می‌‎رسد، معمولا موضوع صادرات و شرایط تولیدکنندکان را به ذهن متبادر می‌کند، با این حال درصورتی که محصولات کشاورزی فروخته نشوند، این ضایعات خطرات دیگری را هم می‌تواند متوجه مازندران کند.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست مازندران درباره موضوع ضایعات کشاورزی به همشهری می‎گوید: مشکل ضایعات کشاورزی پیش از این در مورد سوزاندن کاه و کلش و آلودگی ناشی از آن هم در استان وجود داشت که در مواردی با دریافت حکم قضایی از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست، جهادکشاورزی و سازمان صمت موظف شدند دستگاه‌هایی را برای امحای این پسماندها تهیه کنند. حسینعلی ابراهیمی با بیان اینکه اگر مرکبات فاسد و در کنار آب‌راه‌ها رها شود، با معضل مواجه خواهیم شد، اظهار می‌کند: بخشی از کارشناسان به ما کمک کرده‎اند که این پسماند به خوراک دام و طیور تبدیل شوند. البته وظیفه برخورد در این زمینه به جهادکشاورزی سپرده شده است اما سازمان حفاظت محیط‌زیست هم بر اجرای این موارد نظارت لازم را دارد. وی با بیان اینکه مسئولان باید کمک کنند که با فروش و صادرات محصولات کشاورزی از تبدیل آنها به ضایعات جلوگیری شود، می‌افزاید: ترکیب مواد در منابع پذیرنده به شکلی که کیفیت آن را تغییر‌دهند  آلودگی محسوب می‌شود و ورود پسماند به زیست‎گاه‌ها می‌تواند موجب آلودگی آنها شود. از آنجا که پسماند مرکبات به‌دلیل فساد، باکتری‌های بسیاری همراه خود دارند، انباشت آنها می‌تواند برای منابع آبی و گیاهی خطرناک باشد.